Στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων για τον νέο Οργανισμό του ΥΠΕΞ μίλησε ο υπουργός εξωτερικών της Ελλάδας χθες Παρασκευή, 19 Φεβρουαρίου.
Διαβάστε εδώ το κείμενο της ομιλίας.
Αθήνα, 19 Φεβρουαρίου 2021
Ομιλία Υπουργού Εξωτερικών, Ν. Δένδια,
Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ. Δεν θα μακρύνω την ούτως ή άλλως υπέρ του τρίωρου συζήτηση. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συναδέλφους για τις τοποθετήσεις τους και για την, ως συνήθως όταν αφορούν τα θέματα που αφορούν το Υπουργείο Εξωτερικών, ήρεμη και θετική ατμόσφαιρα διεξαγωγής της παρούσας συζήτησης.
Θα ήθελα να ξεκινήσω εξηγώντας το πράγματι μεγάλο μέγεθος του νομοθετήματος. Το νομοθέτημα αυτό αποτελεί ενοποίηση και εκσυγχρονισμό πέντε προεδρικών διαταγμάτων, τριών νόμων και ενός οργανισμού. Του νόμου 3566/2007. Αυτό εξηγεί το μέγεθος. Ακούω με προσοχή τις παρατηρήσεις ότι θα μπορούσε το οργανωτικό κομμάτι να έχει τη μορφή άλλου νομοθετήματος, να μην είναι μέσα στο νόμο. Όμως οφείλω να σας πω ότι δεν είναι αυτή η άποψη της ΚΕΝΕ και επίσης ότι για το μέλλον υπάρχει στο άρθρο 20 του νομοθετήματος εξουσιοδοτική διάταξη που, όμως πάλι κατά την άποψη της ΚΕΝΕ, θα έχει τη μορφή του προεδρικού διατάγματος και όχι υπουργικής απόφασης. Αυτό εμφανίζεται και νομίζω ότι είναι η ορθή άποψη.
Άρα στην πραγματικότητα η επιλογή η οποία υπήρχε εδώ, είναι είτε η επιλογή του προεδρικού διατάγματος για το κομμάτι που αφορά τον οργανισμό, είτε η επιλογή του νόμου. Η επιλογή του νόμου υιοθετήθηκε ως κατ’ αρχήν δυνάμενη να είναι δεκτική, αναλυτική συζήτηση την οποία τιμώ. Δεν εισάγεται ένα νομοθέτημα ως “en-bloc” κυβερνητική πρόταση και ευχαριστώ που αναγνωρίσθηκε ότι δεν εισάγεται με τη διαδικασία των κωδίκων, παρότι θα μπορούσε να εισαχθεί. Επιδιώκεται ο αντίλογος, επιδιώκεται ο διάλογος και ουδείς στο Υπουργείο ισχυρίζεται ότι είναι αλάνθαστος.
Βεβαίως είναι δεκτές οι διορθώσεις, οι σκέψεις, οι συζητήσεις. Εξηγώ όμως και το μέγεθος και το γεγονός του γιατί ο οργανισμός είναι μέσα στο νομοθέτημα. Το νομοθέτημα αυτό ήταν απαραίτητο, αγαπητέ κ. Λοβέρδο διότι ενσωματώνει την οικονομική διπλωματία η οποία δεν υπήρχε σαν αντικείμενο του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ενσωματώνει τη δημόσια διπλωματία, η οποία δεν υπήρχε σαν αντικείμενο νομοθετημένο του Υπουργείου Εξωτερικών. Και επίσης ενσωματώνει τον απόδημο ελληνισμό στον πυρήνα του Υπουργείου. Το οποίο επίσης δεν υπήρχε. Άρα δεν υπήρχε επιλογή να υπάρξει, ή να μην υπάρξει νομοθέτημα. Το νομοθέτημα αυτό επίσης δεν αποτελεί το σύνολο της μεταρρύθμισης στο συγκεκριμένο τομέα. Είναι απλώς η πρώτη της φάση, όσο και εάν είναι ογκώδης.
Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Υπουργείου, κάτι το οποίο συμβαίνει και είναι απολύτως απαραίτητο. Την αναδιοργάνωση της διπλωματικής ακαδημίας που είναι επίσης απολύτως απαραίτητη. Δεν νοείται η μεταρρύθμιση του Υπουργείου με την είσοδο της οικονομικής διπλωματίας, εάν δεν μεταρρυθμιστεί και η διπλωματική ακαδημία. Και ο κύκλος σπουδών και ο τρόπος διδαχής.
Επίσης την αναδιάρθρωση των αρχών εξωτερικού που είναι επίσης απαραίτητο και δεν υπάρχει εδώ. Νομίζω, τουλάχιστον σίγουρα από την πλευρά της Ελληνικής Λύσης έχω την εντύπωση και από την πλευρά του ΚΙΝΑΛ μου έγινε παρατήρηση της αναλογίας και του γεγονότος ότι δεν είναι ορθή η αναλογία με τις αρχές εξωτερικού. Μα, δεν υπάρχουν στο νομοθέτημα οι αρχές εξωτερικού. Μάλιστα ο κ. Μυλωνάκης έκανε μια αρχική δήλωση ότι διαβάζει το νομοθέτημα. Πού διάβασε στο νομοθέτημα για τις αρχές εξωτερικού και την αναλογία; Δεν υπάρχει στο νομοθέτημα. Είπαμε να διαβάζουμε αυτά που υπάρχουν. Όχι να διαβάζουμε και αυτά που δεν υπάρχουν.
Και το τελευταίο είναι ο μετασχηματισμός του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων. Όλα αυτά πρέπει να αποτελέσουν το νέο πλαίσιο του Υπουργείου. Το Υπουργείο μέσα από αυτό το νομοθέτημα οργανώνεται σε τρεις πυλώνες.
Τις διεθνείς σχέσεις, τις οικονομικές σχέσεις και την εξωστρέφεια και τη δημόσια διπλωματία και τον απόδημο ελληνισμό.
Ακούω τη λογική της δημιουργίας στο μέλλον μιας άλλης αυτοτελούς γραμματείας Δημόσιας Διπλωματίας. Όμως θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι με τους ανθρώπινους πόρους και τις δυνατότητες που έχουμε σε αυτή τη φάση, νομίζω ότι υπάρχουν πολλές συνέργειες που μπορούν να υπηρετηθούν. Όπως και η βασική σκέψη ότι ο απόδημος ελληνισμός και δέχομαι παρεμπιπτόντως την παρατήρησή σας κ. Πρόεδρε, απλώς ως προς το Συμβούλιο, η ονομασία είναι στο Σύνταγμα. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει δυνατότητα αλλαγής δια του νόμου.
Όμως ο απόδημος ελληνισμός είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της δημόσιας διπλωματίας μας. Ίσως για να είμαστε ειλικρινείς, με τα οικονομικά δεδομένα που έχει η χώρα μας ίσως το σημαντικότερο κεφάλαιο της δημόσιας διπλωματίας μας.
Δημιουργούνται δυο Γενικές Γραμματείες. Γενική Γραμματεία Διεθνών και Οικονομικών Σχέσεων και Νέα Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας που αποτελεί συγχώνευση.
Η επαναλειτουργία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού νομίζω ότι είναι κοινός τόπος όλων μας. Η μείωση των επιμέρους οργανωτικών μονάδων νομίζω ότι είναι πια αναγκαία. Θα επανέλθω μετά διότι είχατε την καλοσύνη και μου κάνατε κάποιες συγκεκριμένες παρατηρήσεις, θα εξηγήσω γιατί.
Η νέα Διεύθυνση Στρατηγικού και Υπηρεσιακού Σχεδιασμού υπηρετεί ανάγκη που είναι αυτονόητη. Ποια είναι η κριτική που γίνεται σε αυτή την αίθουσα στο Υπουργείο Εξωτερικών; Έστω κατά την άποψή μου αδίκως και καθ’ υπερβολή. Τι λέει κάθε φορά η αντιπολίτευση; Διαχρονικά. Δεν έχετε στρατηγική. Μα, δεν πρέπει να υπάρχει η συγκεκριμένη Διεύθυνση την οποία να την εκπονεί μέσα στο Υπουργείο και από εκεί και πέρα η Διεύθυνση αυτή να την διαμοιράζει στα επιμέρους τμήματα του Υπουργείου;
Επίσης το κέντρο σχεδιασμού Εξωτερικής Πολιτικής ένα think tank μέσα στο Υπουργείο είναι απολύτως απαραίτητο. Όπως είναι επίσης απολύτως απαραίτητο να δημιουργηθεί μια νέα δομή για την αναπτυξιακή και ανθρωπιστική αρωγή, γιατί η «ΥΔΑΣ» για τους όποιους λόγους του παρελθόντος – μην γυρίσουμε στο αμαρτωλό παρελθόν, δεν έχει σημασία στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης – στην πραγματικότητα έχει πάψει να λειτουργεί. Έχει γίνει ένα κιβώτιο προβλημάτων. Τίποτε άλλο πέραν αυτού.
Και επίσης δημιουργείται διεύθυνση εκπαίδευσης και ανάπτυξης ανθρωπίνων πόρων. Δεν νοείται να μην υπάρχει αυτή σε ένα Υπουργείο που πραγματικά το ανθρώπινο δυναμικό είναι και το μεγάλο του κεφάλαιο. Υπουργείο Εξωτερικών είναι. Με το ανθρώπινο δυναμικό του λειτουργεί. Οφείλει λοιπόν να υπάρχει μια διεύθυνση η οποία να ασχολείται με την εκπαίδευση και την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων.
Ο εξορθολογισμός των οργανικών θέσεων είναι αυτονόητος. Ευχαριστώ που παρατηρήθηκε ότι η μείωση γίνεται επί θέσεων ουδέποτε καλυφθεισών. Δεν κόβονται θέσεις εργασίας που έχουν καλυφθεί. Μακάρι και οι 800 [θέσεις διπλωματικών] που έχουμε εδώ να μπορέσουμε να τις καλύψουμε αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι. Και βεβαίως κρατώ την ομόθυμη συμπαράσταση της Βουλής στο θέμα της αύξησης του προϋπολογισμού του Υπουργείου την οποία συμμερίζομαι και εγώ και θα δούμε πώς μπορώ να υλοποιήσω αυτή την ομόθυμη συμπαράσταση.
Βεβαίως ασκήθηκε κριτική για τον προϋπολογισμό του Υπουργείου. Όπως ξέρετε ο προϋπολογισμός του Υπουργείου δεν είναι αντικείμενο του παρόντος νομοθετήματος. Όμως ξεκάθαρα συμφωνώ είναι απολύτως περιορισμένος. Αποτέλεσε τον αγαπημένο στόχο περικοπών διαχρονικά όλων των προηγούμενων ετών ανεξαρτήτως κυβερνήσεως. Ανεξαρτήτως κυβερνήσεως και κόμματος περιεκόπτετο αγρίως ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Εξωτερικών και απέληξε σε ένα ισχνό σημερινό προϋπολογισμό.
Στο θέμα των διευθύνσεων, μου ελέχθη η κατάργηση, μου ασκήσατε μια κριτική για την κατάργηση της διεύθυνσης Κίνας. Δεν ήταν αυτοτελής διεύθυνση η Κίνα. Ήταν Κίνα – Βόρεια Νότια Κορέα και Μογγολία και μετετράπη σε Ασίας και Ωκεανίας. Αυτή η λογική διέπει όλο το νομοθέτημα. Το χρησιμοποιώ σαν παράδειγμα. Ισχύει και για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Γιατί; Διότι πλέον στη λογική της παγκοσμιοποίησης πρέπει μια διεύθυνση να βλέπει τους ευρύτερους συσχετισμούς στο πλαίσιο μιας ομάδας χωρών.
Και αυτό δεν μπορεί να παρατηρηθεί αυτοτελώς. Από εκεί και πέρα σε μεγαλύτερη υποδιαίρεση, βεβαίως υπάρχει αυτοτελής μονάδα η οποία ασχολείται με την Κίνα χαμηλότερου μεγέθους, αλλά όσο ανεβαίνουμε επιτελικά, πρέπει να υπάρχει μια καθολική θεώρηση. Αυτό υπηρετεί και αυτές είναι οι σύγχρονες τάσεις και αυτό υπηρετεί το παρόν νομοθέτημα. Θα δούμε εάν θα λειτουργήσει. Δεν υπάρχει θέσφατο. Θέλω να σας είμαι ειλικρινής. Δεν υπάρχει θέσφατο σε αυτή τη ζωή.
Είναι πράγματι μια καινούργια προσέγγιση. Υπηρετείται καλύτερα από το μειωμένο ανθρώπινο δυναμικό που έχουμε. Εάν η ζωή αποδείξει ότι αυτό δεν είναι λειτουργικό, δεν θα επανέλθουμε στο προηγούμενο σχήμα που δεν ήταν αυτοτελώς τα κράτη, αλλά ίσως τις μικρότερες μονάδες.
Όμως η διασύνδεση π.χ. της οικονομίας και της πολιτικής της Κίνας με την Ωκεανία, είναι το προφανές αυτή τη στιγμή. Το απολύτως προφανές. Δηλαδή τα προβλήματα που αφορούν τη Νότια Θάλασσα της Κίνας στο πλαίσιο ποιας διεύθυνσης τα εξετάζουνε; Το καταλαβαίνετε.
Το ζήτημα του χρόνου για το νομοθέτημα. Νομίζω ότι υπήρξε ικανός χρόνος. Νομίζω ότι ένας, δυο συνάδελφοι που έθεσαν ότι ο χρόνος δεν υπήρξε ικανός, το είχαμε συζητήσει στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής. Είχε τεθεί πέραν από την τυπική διαβούλευση, το νομοθέτημα αυτό είχε κυκλοφορήσει και πράγματι είχαν ενθαρρυνθεί οι πάντες πιεστικά να φέρουν ιδέες και οι συνδικαλιστικοί φορείς.
Το θέμα των Patriot. Το λέω γιατί είναι ξεκάθαρη η θέση της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση θα υπογράψει συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία για τους Patriot. Οι Patriot όμως δεν είναι επιθετικό όπλο, είναι αμυντικό όπλο. Δεν στρέφεται κατά κάποιου. Υπερασπίζει τον εναέριο χώρο κάποιου. Να είμαστε συνεννοημένοι. Η Ελλάδα δεν εκπέμπει επιθετική δύναμη πουθενά.
Ως προς την ασφαλιστική κάλυψη με βρίσκετε απολύτως σύμφωνο. Δεν υπάρχει θέμα. Δεν διαφωνώ σε αυτό. Είναι κάτι που έχει να κάνει με το Υπουργείο Οικονομικών. Θα δούμε εάν όλοι μαζί, πώς μπορούμε να πετύχουμε κάτι καλύτερο. Το πρόβλημα είναι ακριβώς όπως ετέθη. Συνυπογράφω απολύτως και την ανάγκη και συνυπογράφω και τις προτεινόμενες λύσεις. Εάν δεν μπορέσουμε να δώσουμε μια λύση καθαρή, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια λύση κατά περίπτωση, αλλά πάντως είναι προφανές ότι ο διπλωμάτης ο οποίος υπηρετεί σε μια χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί να μένει ακάλυπτος και στο έλεος του Θεού. Αυτό είναι πέραν πάσης αμφιβολίας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συμμετοχή στη συζήτηση. Θα έχουμε καιρό και στα άρθρα και στην δεύτερη συζήτηση και στην ολομέλεια να βελτιώσουμε το νομοθέτημα. Ξαναλέω, ουδείς διεκδικεί το αλάνθαστο και είμαι πάντοτε απολύτως στη διάθεσή σας για τις βελτιώσεις που μπορεί να υπηρετήσουν τον κοινό σκοπό, δηλαδή την άσκηση μιας αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής από την πλευρά της πατρίδας μας.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
