Δεν είναι μόνο ένα από τα αριστουργήματα του φημισμένου για τις ασωτίες και τον δύστροπο χαρακτήρα του και σπουδαίου σκηνοθέτη, Τζον Χιούστον, αλλά κι ένα έργο που πέρασε στο στενό κύκλο των “καταραμένων” παραγωγών του Χόλιγουντ. Ένα φιλμ, με τρεις πρωταγωνιστές που και οι τρεις θα περάσουν στη σφαίρα του θρύλου, θα υπομείνουν τα πάνδεινα στα γυρίσματα, ο καθένας για τους δικούς του λόγους και δαίμονες, πέρα από τις ανυπόφορες συνθήκες καύσωνα που επικρατούσαν, ενώ θα στιγματιστεί και από γεγονότα, που από μόνα τους θα έδιναν ιδέες για μυθιστορήματα και κινηματογραφικά δράματα!
Οι πρωταγωνιστές και ο θάνατος
Ο λόγος για το κλασικό δράμα “Οι Αταίριαστοι”, που συμπλήρωσε 60 χρόνια από την πρεμιέρα του, στο οποίο πρωταγωνιστούσαν ο Κλαρκ Γκέιμπλ, της παλιάς γενιάς, της Χρυσής Εποχής του Χόλιγουντ, το σέξι σύμβολο Μέριλιν Μονρόε και το ίνδαλμα της εποχής, που δεν έχασε τη λάμψη του ούτε μετά τον πρόωρο θάνατό του, Μοντγκόμερι Κλιφτ. Αλλά δεν σταματούν εδώ τα “ωραία”. Το σενάριο ήταν του φημισμένου συγγραφέα Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος ήταν φανερό ότι είχε εγκαταλείψει την προσπάθεια να βγάλει από το τέλμα τη σύζυγό του Μέριλιν και μάλιστα με τα κείμενά του την πλήγωνε βαθύτερα κάνοντας τον εύθραυστο χαρακτήρα της να παραπαίει. Εδώ, όμως σταματούν τα “ωραία” και αρχίζουν όλα αυτά που θα στοιχειώσουν την ταινία, όπως ο θάνατος του Κλαρκ Γκέιμπλ πριν την πρεμιέρα της ταινίας, καθώς το αγαπημένο του ποτό και το τσιγάρο, θα προκαλέσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου, ενώ η Μονρόε θα αυτοκτονήσει τον επόμενο χρόνο! Επιπλέον, ο Κλιφτ, με τον οποίο απορούσαν όλοι στα γυρίσματα πώς στέκεται στα πόδια του από τις καταχρήσεις του ποτού και των πολύχρωμων χαπιών που έπαιρνε με τις χούφτες, θα πέθαινε πρόωρα λίγα χρόνια μετά.
Οι αντιήρωες του Χιούστον
Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. “Οι Αταίριαστοι”, ένα δραματικό μοντέρνο γουέστερν, στο οποίο συναντώνται μία ομάδα καουμπόηδων, στα όρια του περιθωρίου, με μία πρόσφατα χωρισμένη όμορφη και εύθραυστη συναισθηματικά γυναίκα, που ζητά την αποδοχή και μία στάλα αγάπης. Όλα μοναδικά πλάσματα -σύμβολα μιας Αμερικής που χάνεται- προσπαθούν να κρατηθούν όρθια παρότι ψυχικά δείχνουν να καταρρέουν. Ένα φιλμ που σημάδεψε την επιστροφή του Τζον Χιούστον στις ΗΠΑ, σχεδόν μετά από δέκα χρόνια. Ο Χιούστον, που λάτρευε τους αντιήρωες, τους ηττημένους της ζωής κι έδειχνε εμφανώς την αδιαφορία του σε ταινίες με καθαρό happy end, βρίσκει δελεαστική τη σεναριακή ιδέα του Άρθουρ Μίλερ, που δείχνει πλήρως απογοητευμένος από την Αμερική.
Θρυλικό καστ
Ακόμη πιο ενδιαφέρον αποκτά η παραγωγή όταν για τους τρεις βασικούς ρόλους έρχονται ο ήδη θρυλικός Κλαρκ Γκέιμπλ, η εμβληματική και σέξι, αλλά αρρωστημένα ανασφαλής, Μέριλιν Μονρόε, που θαυμάζει από μικρή τον Γκέιμπλ, και ο Μοντγκόμερι Κλιφτ, που ζει με τους δικούς του δαίμονες και προσπαθεί να τους απομακρύνει με απίστευτες καταχρήσεις. Η κουβέντα της Μονρόε «πρώτη φορά είδα άνθρωπο χειρότερα από εμένα» μάλλον τα λέει όλα για τον Κλιφτ. Από κοντά, όμως και ο Ιλάι Γουάλας, που εκπροσωπούσε το νέο Χόλιγουντ, αλλά και η τρομερή καρατερίστα Θέλμα Ρίτερ.
Τα βάσανα των γυρισμάτων
Τα γυρίσματα ταλαιπώρησαν όλους τους συντελεστές, καθώς στη Νεβάδα η θερμοκρασία είχε σκαρφαλώσει στους 42 βαθμούς Κελσίου, αλλά πολύ λιγότερο τον βετεράνο Γκέιμπλ, που έδειξε τον γνωστό επαγγελματισμό ενός ατσάλινου χαρακτήρα, παρότι δεν σταμάτησε ποτέ να πίνει δυο μπουκάλια ουίσκι και να καπνίζει τέσσερα πακέτα τσιγάρα. Αντιθέτως, η Μέριλιν, που κατέφτασε στα πλατό με μια ντουζίνα από προσωπικούς βοηθούς, ράκος από το αλκοόλ και τα υπνωτικά χάπια, θα κατέρρεε, όπως και ο γάμος της με τον Μίλερ, ενώ το νοσηρό σενάριο θα τη φόρτιζε συναισθηματικά ακόμη περισσότερο. Απ’ την άλλη, ο Κλιφτ ήταν σε κακό χάλι, όπως συνήθως, λόγω των ψυχολογικών προβλημάτων του, που είχε από νεαρή ηλικία, ενώ η Θέλμα Ρίτερ μπήκε στο νοσοκομείο από υπερκόπωση. Και μέσα σε όλα ο βασιλιάς της ασωτίας και της καλοπέρασης Τζον Χιούστον που εγκατέλειπε τα γυρίσματα για να πάει να παίξει το αγαπημένο του πόκερ, τζογάρει συνεχώς (η εταιρία παραγωγής είχε προβλέψει και ειδικό κονδύλι για το τζογάρισμά του!), κοιμόταν και ξυπνούσε όποτε ήθελε, δεν έχανε ευκαιρία ούτε για τον ποδόγυρο, ενώ βεβαίως κόντραρε στο ποτό ακόμη και τον Γκέιμπλ…
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Άρθουρ Μίλερ, έσκιζε καθημερινά σελίδες του σεναρίου και τις ξανάγραφε, ενώ η Μέριλιν έπρεπε να βλέπει στα κείμενα που της έδιναν στιγμές από τη ζωή της, που χρησιμοποιούσε ο Μίλερ, για να φέρει το ρεαλιστικό στο θέμα του και να χτυπήσει στη φλέβα τον θεατή και τη γυναίκα του απευθείας στην καρδιά.
“Είναι όλοι τους παλαβοί…”
Να σημειωθεί ότι ο Κλαρκ Γκέιμπλ, που με τη μακροχρόνια εμπειρία του από τα πλατό του Χόλιγουντ, θα μπορούσε να τα έβλεπε αυτά ως ακόμη κάποια καπρίτσια των σταρ, θα δηλώσει λίγο πριν το θάνατό του για τα γυρίσματα των Αταίριαστων: «Δεν θα μπορούσαν να έχουν πιο ταιριαστό τίτλο. Κανένας από μας δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στο ίδιο δωμάτιο με τον άλλο. Ο Μίλερ, η Μέριλιν, ο Μόντι Κλιφτ. Είναι όλοι τους παλαβοί…».
Το τέλος των ψευδαισθήσεων
Παρόλα αυτά, και ίσως κάποια που ποτέ δεν βγήκαν στην επιφάνεια αλλά κρατήθηκαν στη σφαίρα της μυστικότητας, καθώς υπήρξαν κάποιοι που είπαν ότι αυτά που μαθεύτηκαν ήταν όσα δεν μπορούσαν να κρυφτούν, ο Τζον Χιούστον στήνει μια πανέμορφη ελεγεία για τους χαμένους αυτού του κόσμου, αλλά και μια θαυμαστή πεσιμιστική ταινία, για το τέλος των ψευδαισθήσεων και των ονείρων της νεότητας.
Από την πρεμιέρα έλειπε ο Κλαρκ Γκέιμπλ. Τον είχε προδώσει η καρδιά του. Όχι όμως και η ερμηνεία του, που κατά πολλούς ήταν και η καλύτερη στην πλούσια δοξασμένη σταδιοδρομία του. Ήταν όμως εκεί ο Μοντγκόμερι Κλιφτ και η Μέριλιν Μονρόε, που αντιθέτως με όσα πίστευε, ήταν σίγουρα η πιο μεστή ερμηνεία τής σύντομης ζωής της, αλλά και ο Άρθουρ Μίλερ με τα δυο παιδιά του, κρατώντας αποστάσεις από τους σταρ, διαβλέποντας ότι το έργο του είχε κάτι το μοιραίο. Όχι τόσο για το τραγικό τέλος των πρωταγωνιστών όσο για το μέλλον των ανθρώπων που έρχονται σε τούτο τον κόσμο απλώς για να προσθέσουν ένα ακόμη χαρτί στο ληξιαρχείο, για να κάνουν ένα πέρασμα….
Χάρης Αναγνωστάκης
