Του Θοδωρή Δημητρόπουλου
Μια κοινή παρανόηση για τη φετινή χρονιά είναι πως δεν υπήρξαν ταινίες, επειδή τα στούντιο σε πολύ μεγάλο βαθμό κράτησαν τα μεγάλα τους χαρτιά για του χρόνου ή επειδή η κίνηση των θεατών στις αίθουσες (όταν και όπως ήταν ανοιχτές) ήταν κατανοητά χαμηλή.
Το τοπίο λοιπόν ήταν πλήρως χαοτικό, και μια απρόσμενα σπουδαία ταινία μπορούσε φαινομενικά να έρθει από οπουδήποτε. Κάτι που πιστεύουμε πως αντικατοπτρίζεται στην ποικιλομορφία της παρακάτω 20άδας.
Για την επιλογή της φετινής λίστας λάβαμε υπόψη όλες τις εύλογα καινούριες ταινίες (μέχρι και περσινές παραγωγές δηλαδή) που προβλήθηκαν για πρώτη φορά εντός του 2020 στην Ελλάδα δίχως περιορισμούς διαθεσιμότητας προς το κοινό (εξαιρώντας δηλαδή προβολές σε Φεστιβάλ), με οποιoνδήποτε τρόπο: Αίθουσα, streaming, τηλεόραση.
20. Ένας Υπέροχος Γείτονας, της Μάριελ Χέλερ
H ταινία της Μάριελ Χέλερ κάνει κάτι συναρπαστικό: Βασίζεται σε ένα προφίλ του Φρεντ Ρότζερς, του εμβληματικού παρουσιαστή-Αγίου της αμερικάνικης τηλεόρασης το οποίο έγραψε ο Τομ Τζούνο το 1998 για το περιοδικό Esquire. (Στο ρόλο του Ρότζερς ο Τομ Χανκς, υποψήφιος για Όσκαρ.) Αλλά σε αντίθεση με ό,τι θα έπραττε μια τυπική βιογραφία, δεν σχηματίζει εκ νέου το προφίλ του Ρότζερς ξαναγράφοντας το κείμενο από δεύτερο χέρι -για το σινεμά- παρά ακολουθεί την διαδικασία με την οποία ο δημοσιογράφος έκανε πράξη τη συμβουλή: «γράψε κάτι για σένα, κάτι δικό σου». Προφιλάροντας τόσο τον Φρεντ Ρότζερς όσο και τον άντρα που κάποτε επιχείρησε κι εκείνος να κάνει το ίδιο, η Χέλερ έχει έναν τρόπο -χωρίς ποτέ να το φωνάζει, και πάντα κατορθώνοντας να διαχέεται μες στο πλούσιο κείμενό της- να πετυχαίνει την ιδανική λεπτή εκείνη ισορροπία. Να γράφει πάντοτε, κάτι δικό της.
19. Τα Σκυλιά Δεν Φοράνε Παντελόνια, του Γ-Π Βαλκεπάα
Χρόνια πριν, ο Γιούχα χάνει τη γυναίκα του σε ένα ατύχημα για το οποίο ρίχνει φταίξιμο και στον εαυτό του. Σήμερα, βυθισμένος ακόμα στη θλίψη, τη μοναξιά και την ενοχή, γνωρίζει μια τυχαία ντομινάτριξ και μέσα από τις συναντήσεις μαζί της προσπαθεί να νιώσει ξανά για πρώτη φορά, κάτι. Οι στιγμές μαζί της αποκτούν έναν όλο και εντονότερο BDSM χαρακτήρα κατά τις οποίες ο Γιούχα προσπαθεί με έναν τρόπο να φτάσει όσο πιο κοντά γίνεται σε μια συνθήκη πνιγμού και απόγνωσης- όμως με έναν διαρκώς διαπραγματεύσιμο έλεγχο ανάμεσα στον ίδιο και στη Μόνα. Φρέσκια προσέγγιση στο κλασικό είδος των «πρέπει να προχωρήσεις με τη ζωή σου, ρε φίλε!» δραμάτων, χωρίς να παραδίδεται σε δραματουργικές ευκολίες, διαποτισμένο με μια μαύρη αίσθηση χιούμορ αλλά και δίχως να φοβάται να πάει τα πράγματα στα άκρα. Το φιλμ δομείται πάνω σε σκοτεινούς κινηματογραφικούς χώρους, που μοιάζουν να υπάρχουν κάπου μέσα στο απόλυτο κενό του διαστήματος της ψυχής του Γιούχα.
18. Ο Αόρατος Άνθρωπος, του Λι Γουάνελ
Μοντέρνα μεταφορά του κλασικού τέρατος της Universal και του βιβλίου του Χ. Τζ. Γουέλς επανακεντραρισμένη ως ιστορία επιβίωσης μιας γυναίκας που δραπετεύει από έναν συναισθηματικά χειριστικό και περιοριστικό γάμο, αλλά αργότερα είναι πεπεισμένη πως ο σύζυγός της (που στο μεταξύ έχει αναφερθεί πως αυτοκτόνησε) την ακολουθεί ακόμα. Αόρατος. Ο Γουάνελ χρησιμοποιεί καθηλωτικά τα κενά του κάδρου, μετατρέποντας κάθε χώρο σε απειλή, τοποθετώντας μας απολύτως μες στο πλαίσιο σκέψης της ηρωίδας του, παιγμένης με πυγμή και με αυξανόμενης αίσθηση απόγνωσης από την σταθερά σπουδαία Ελίζαμπεθ Μος. Εξαιρετικό σινεμά τρόμου με στυλ, μυαλό, θεματική συνέπεια, που ποτέ δεν ξεχνά πως ή κύρια αποστολή του είναι να παραδίδει τις ιδέες του μέσω σασπένς.
17. Corpus Christi, του Γιαν Κομάσα
20χρονος βιώνει πνευματική αναγέννηση στη διάρκεια της κράτησής του σε αναμορφωτήριο και φτάνοντας σε μια επαρχιακή απομονωμένη κωμόπολη αναλαμβάνει καθήκοντα ιεροκήρυκα στην τοπική ενορία. Μέσα από τη χαρισματική του περσόνα, καταλήγει να βοηθά την τοπική κοινωνία να ξεπεράσει μια συλλογική τραγωδία που τους έπληξε. Γεννημένο με ντοκιμαντεριστικής γραφής προσέγγιση, βασισμένο σε πραγματικό γεγονός, το φιλμ του Γιαν Κομάσα ολοκληρώνει ένα καθηλωτικό πορτρέτο ενός άντρα και μιας κοινωνίας σε αναζήτηση εξιλέωσης, διερωτάται για τις δομές που αφήνουν ανθρώπους απροστάτευτους απέναντι στον κοινωνικό αποκλεισμό, και την δύναμη της ελπίδας ακόμα και μπροστά στο πρόσωπο του παραλόγου.
16. Wolfwalkers, των Τομ Μουρ και Ρος Στιούαρτ
Στην Ιρλανδία του 17ου αιώνα ένα νεαρό κορίτσι από την Αγγλία καταφθάνει σε μια μικρή πόλη μαζί με τον κυνηγό πατέρα της, ο οποίος έχει την αποστολή να ξεφορτωθεί την τελευταία αγέλη λύκων που βρίσκεται στα τριγύρω δάση. Όταν όμως θα σώσει μια ντόπια κοπέλα, και καθώς η φιλία τους γίνεται πιο ισχυρή, θα διαπιστώσει πως η φίλη της γίνεται λύκος όταν το σώμα της κοιμάται, και μαζί της θα ανακαλύψει τον ίδιο αυτό μαγικό κόσμο που ο πατέρας της έχει καθήκον να καταστρέψει. Η υπέροχη ιστορία ζωντανεύει μέσα από ένα αισθητικά θριαμβευτικό ζωγραφιστό animation πανέμορφων χρωματικών αποχρώσεων, μακριά από τον πλαστικό “ρεαλισμό” της μοντέρνας CGI, σε έναν συναισθηματικό και αισθητικό θρίαμβο με μια πολύ ουσιαστική κοινωνική έγνοια πάνω στο πώς κάτι το αρχέγονο μπορεί να ανήκει στο σήμερα (ακόμα κι αν το σήμερα βρίσκεται στο βαθύ παρελθόν).
15. Da 5 Bloods, του Σπάικ Λι
Τέσσερις αφροαμερικάνοι βετεράνοι επιστρέφουν μετά από δεκαετίες στη ζούγκλα του Βιετνάμ για να ανασύρουν τα απομεινάρια ενός νεκρού συμπολεμιστή τους, και μαζί να βρουν κι έναν θαμμένο θησαυρό. Η ταινία συνδυάζει αφήγηση στο παρόν μαζί με φλάσμπακς από τον πόλεμο, γυρισμένα σε 16mm ώστε να προσομοιάζουν εικόνες από τα επίκαιρα της εποχής. Ο Σπάικ Λι καταγράφει μια πορεία δεκαετιών πάνω στη σχέση της Αμερικής με το γύρω της κόσμο και την (μη) ηθική αυτής της ανισομερούς σχέσης, χρησιμοποιώντας αφηγηματικά φλάσμπακς, εικόνες και ντοκουμέντα, ακόμα και το ίδιο το Αμερικάνικο σινεμά, προσφέροντας τη δική του εικαστική επέμβαση. Σπουδαίος Ντελρόι Λίντο κι ένας ανατριχιαστικός Τσάντγουικ Μπόουζμαν-πνεύμα σε μια από τις τελευταίες του ερμηνείες.
14. Η Ομορφιά της Ύπαρξης, του Ρόι Άντερσον
Έχει ειπωθεί πως πρόκειται για κάτι σαν τις κατά Άντερσον «Χίλιες και μια Νύχτες» (της ανθρώπινης ύπαρξης) και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται στυλιστικά: Κόβει τις βινιέτες του στην ελάχιστη δυνατή τους διάρκεια με την ταινία να καταλήγει σε ένα δίχως-το-παραμικρό-λίπος-70λεπτο διάρκειας. Κρατά το πλάνο απολύτως στατικό με ελάχιστη κίνηση εντός του, τόσο ελάχιστη που είναι κάθε φορά σαν απλώς να την φαντάστηκες, όπως όταν διαβάζεις ένα βιβλίο και δημιουργείς τη ροή ανάμεσα στις γραμμές μέσω της φαντασίας σου. Δημιουργώντας, τελικά, μια συλλογή καρτ-ποστάλ από την Άλλη Πλευρά. Αστείο και περίεργα καθηλωτικό αποκορύφωμα μιας σπουδαίας καριέρας, με δίκαιο βραβείο σκηνοθεσίας στο φετινό Φεστιβάλ Βενετίας.
13. Μια Λευκή, Λευκή Μέρα, του Χλίνουρ Πάλμασον
Σε μια απομονωμένη ισλανδικό κωμόπολη, ένας αστυνομικός υποπτεύεται πως ένας άλλος άντρας είχε παράνομο δεσμό με τη γυναίκα του, που πρόσφατα πέθανε. Σταδιακά αφήνει την εμμονή του να σκεπάσει κάθε πτυχή της ζωής του όπως ο χιονισμένος αέρας αγκαλιάζει τα πάντα γύρω του. Πανέμορφα γυρισμένο, με μια αυστηρή μεθοδικότητα στο χτίσιμο του περιβάλλοντος, όσο και του πορτρέτου του κεντρικού ήρωα. Γεμάτο ακίνητη, σιωπηλή ένταση, με τα σύνορα ανάμεσα στις ψυχολογικές του αποχρώσεις να χάνονται με τον ίδιο τρόπο που στην ατμόσφαιρα της περιοχής τα πάντα φτάνουν να μοιάζουν ένα.
12. Άκοπο Διαμάντι, των Μπένι και Τζος Σάφντι
Σκιώδης κοσμηματοπώλης στη Νέα Υόρκη (Άνταμ Σάντλερ ίσως στην ερμηνεία της χρονιάς), που διαρκώς χρωστάει και διαρκώς ψάχνει να πετύχει την επόμενη κερδοφόρα κομπίνα, τολμά το μεγαλύτερό του στοίχημα μέχρι σήμερα. Καταφέρνει να φτάσει στα χέρια του ένα σπάνιο πέτρωμα, ένα άκοπο διαμάντι μέσα από τα χρώματα του οποίου, λένε, μπορείς να δεις όλο το σύμπαν. Γύρω από αυτό το αντικείμενο, από αυτό το πέτρωμα, στήνεται μια ένα απίστευτα αγωνιώδες ντόμινο από κομπίνες, απάτες, ψέματα και στοιχήματα αξίας εκατομμυρίων. Είτε δεν είχαν ανακαλύψει ακόμα τη γραφή είτε την έχουν πια σχεδόν προσπεράσει, οι άνθρωποι έστηναν τις κοινωνίες τους πάνω σε μία βασική αρχή, αποκτημάτων ανταλλακτικής αξίας. Από την αυγή του πολιτισμού μέχρι σήμερα, από τους κυνηγούς των σπηλαίων ως τους μπασκετμπολίστες της Νέας Υόρκης, οι άνθρωποι σχημάτιζαν φυλές και με μανία παράλογη σε βαθμό πια ενστικτώδη, κυνηγούσαν μαγικά εντυπωσιακά πετράδια, σχεδόν υπνωτισμένοι από τη δύναμή τους. Μέσα σε αυτά, μπορείς να δεις ολόκληρο το σύμπαν. Τελικά, και ολόκληρη την Ιστορία.
11. Σκοτεινά Νερά, του Τοντ Χέινς
Δικηγόρος μεγάλης φίρμας μαθαίνει πως στη Δυτική Βιρτζίνια μια μεγάλη εταιρεία χημικών μολύνει την περιοχή σε βάθος χρόνου, δηλητηριάζοντας κάθε ζωντανό οργανισμό εκεί. Ψάχνοντας για την αλήθεια ενάντια στη θέληση των ανώτερών του και του συστήματος, θα ανακαλύψει πως η φρίκη φτάνει πολύ πιο μακριά από όσο θα πίστευε ποτέ. Ο Χέινς χρησιμοποιεί τα στοιχειώδη στοιχεία του είδους όχι για να επανεφεύρει τη δομή του, εξάλλου το φιλμ είναι αψεγάδιαστο ως procedural. Όμως καταφέρνει να υπογραμμίσει τα απολύτως κοινωνικοπολιτικά στοιχεία που ξεφεύγουν από την ιστορία σε τίτλους. Καταγράφοντας αποφασιστικά το ταξικό χάσμα ανάμεσα στους γυάλινους τοίχους του corporate δικηγορικού γραφείου και στις φάρμες όπου συντελείται ένα διαρκές έγκλημα εις βάρος του λαού.
10. Η Αόρατη Ζωή της Ευριδίκης Γκουσμάο, του Καρίμ Αϊνούζ
Στη Βραζιλία του 1950, δύο αχώριστες αδερφές που μοιράζονται μεταξύ τους τα πάντα, από πληροφορίες ερωτικών αποδράσεων μέχρι όνειρα για ένα πιο ρομαντικό ή επιτυχημένο αύριο, χωρίζονται απρόσμενα. Η μία εσωστρεφής, θέλει να ασχοληθεί με το πιάνο, η άλλη πιο τολμηρή και απελευθερωμένη, ονειρεύεται έναν μεγάλο έρωτα. Κι οι δυο τους όμως θα πέσουν θύματα ενός μεγάλου ψέματος που θα τις κρατήσει μακριά για δεκαετίες των ζωών τους. Ο Καρίμ Αϊνούζ χρησιμοποιεί την φύσει καθηλωτική αισθητική ματιά του, μετατρέποντας ένα ταξίδι αναζήτησης σε συλλογή από αισθήσεις. Δημιουργεί κοινωνικά περιβάλλοντα όπου οι ηρωίδες σχεδόν του δεν έχουν δικαίωμα και τρόπο να ζήσουν ελεύθερες, σκιαγραφώντας έτσι τελικά ζωές που δεν ζήστηκαν και χαμένες ευκαιρίες σε έναν κόσμο όπου δεν υπάρχει δεύτερη προσπάθεια.
9. Emma, της Ώτομν ντε Γουάιλντ
Στην Αγγλία του 19ου αιώνα, μια “όμορφη, έξυπνη και πλούσια” νεαρή κοπέλα μηχανορραφεί προσπαθώντας να επηρεάσει τα ερωτικά ζευγαρώματα των γύρω της. Οι άνθρωποι του περιβάλλοντός της θαυμάζουν το πόσο νοιάζεται φαινομενικά για όλους, όμως ένας άντρας βλέπει τι συμβαίνει βαθύτερα, ξεκινώντας μια διαδικασία αυτογνωσίας για την κοπέλα. Πιστή διασκευή Τζέιν Όστεν με έμφαση στο στιλ, εκμεταλλεύεται στο έπακρο το κάδρο μέσα από χρωματικά απαλές αποχρώσεις, δίνοντας στο λευκό μια αίσθηση βάθους που ανοίγει το μάτι και γεννά διάθεση. Ακόμα και στις συνθέσεις τίποτα δε μοιάζει ριζοσπαστικό, όμως με αυτοπεποίθηση πλασάρεται ως καθοριστικό: Μια κλασική ιστορία στημένη και παιγμένη ως απόλυτη αναπαράσταση, δίχως διάθεση ειρωνείας ή μεταμοντερνισμού, μα με εξίσου αίσθηση απόστασης όσο και αγάπης από το υλικό. Το αποτέλεσμα είναι δροσερό, πανέμορφο, αστείο και συναισθηματικό.
8. Μανκ, του Ντέιβιντ Φίντσερ
Το σκηνικό είναι το Χόλιγουντ σε διάφορες στιγμές της διάρκειας των ‘30s καθώς οδηγούμαστε προς την δημιουργία του «Πολίτη Κέιν» το 1941, με κεντρική φιγούρα τον Χέρμαν Μάνκιεβιτς, σεναριογράφο της ταινίας και εν γένει πρόσωπο όλο και πιο δύσκολο να δουλέψει κανείς μαζί του. Ο Φίντσερ έχει κατασκευάσει την ταινία τοποθετώντας την σε έναν άβολο, αφύσικο χώρο ανάμεσα στο ψέμα και την αλήθεια, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, δίχως να ανήκει πουθενά ακριβώς. Η ιστορία των πανίσχυρων μεγιστάνων που πίσω από τα κινηματογραφικά σκηνικά ασκούν πολιτική επιρροή μοιάζει έτσι κι αλλιώς αχρονική. Μάλιστα η ίδια η κατασκευή του φιλμ φέρνει στο νου τεχνικές του παρελθόντος αλλά μέσα από μια μοντέρνα, διαρκώς παρούσα ψηφιακή λειάδα που όχι απλά δεν κρύβεται, αλλά μοστράρεται κιόλας, σε όλο το απόκοσμο μεγαλείο της. Αυτό είναι το παρελθόν, αλλά δεν είναι κιόλας. Είναι το παρόν, που ήρθε στον ύπνο σου σαν παρελθοντικός εφιάλτης. Είναι ένα πικρό παραμύθι για τέλος της Χολιγουντιανής μαγείας.
7. Η Παρθένος του Αυγούστου, του Χονάς Τρουέμπα
Σαν ημερολόγιο καθημερινών μικρο-συμβάντων και εμπειριών καταγεγραμμένο με μια όλο και παθιασμένη αίσθηση αναζήτησης, το φιλμ ακολουθεί τις μέρες της Εύα στην Μαδρίτη καθώς πλησιάζουμε το Δεκαπενταύγουστο. Η πίστη της πως κάτι απέχει ελάχιστα από το να συμβεί (σε μια γενικότερα γλυκόπικρη σχέση με τους εκκλησιαστικούς συμβολισμούς) την οδηγεί μέσα από μια επεισοδιακού τύπου αφήγηση καθημερινών συμβάντων. Ράθυμες μέρες εναλάσσονται με παθιασμένες νύχτες σε μια αναζήτηση ταυτότητας, έρωτα, μέλλοντος, ολοκλήρωσης, πάθους, όλα αυτά μαζί- και όλα μέσα από ένα οδοιπορικό 100% ζησμένο σε μια πόλη που την ξέρεις (δηλαδή την ξέρει, η κάμερα κι η ηρωίδα της, κι άρα κατ’επέκταση εσύ ως θεατής) σα να είχες υπάρξει εκεί από πάντα.
6. Ο Ντικ Τζόνσον Είναι Νεκρός, της Κίρστεν Τζόνσον
H ντοκιμαντερίστρια Κίρστεν Τζόνσον, διαπιστώνοντας πως σύντομα θα χάσει τον πατέρα της, του προτείνει αυτή την κατάμαυρα αστεία ιδέα. «Μπαμπά, πώς θα σου φαινόταν αν κάναμε μια ταινία όπου σε σκοτώνω ξανά και ξανά μέχρι να πεθάνεις στα αλήθεια;». Εκείνος, ως φαν των Μόντι Πάιθον και του Μελ Μπρουκς, εκτίμησε την πρόταση. Όποτε τον σκοτώνει, το κάδρο καταγράφει τις σκηνοθετικές οδηγίες, τους κομπάρσους, το στήσιμο της σκηνής, τις ίδιες τις κάμερες. Μέσα από παλιά φιλμάκια, σκληρές candid camera φάρσες μαύρου χιούμορ, απροβάριστο υλικό εξομολόγησης, και αναπαραστάσεις θανάτων που θα μπορούσαν να έχουν ίσως συμβεί, δημιουργεί ένα εφευρετικό μίγμα κάπου ανάμεσα στο αυτοσχεδιαστικό, ουμανιστικό meta-σινεμά του Τζαφάρ Παναχί και στις περιπέτειες του Road Runner όπου το Κογιότ ζει έναν διαρκή κύκλο θανάτου προς δική μας διασκέδαση. Η Τζόνσον κοιτάζει τον θάνατο κατάματα ως μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας και αυτό που κάνει μπροστά του είναι, να βάλει τον πατέρα της να χορεύει. Κινηματογραφικά. Ανθρώπινα.
5. Ένα Ψηλό Κορίτσι, του Καντεμίρ Μπαλάγκοφ
Στο Λένινγκραντ του 1945, αμέσως μετά το Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια νοσοκόμα με μετα-τραυματικό στρες επιβιώνει σε μια Ευρώπη-νεκροταφείο. Ο Καντεμίρ Μπαλάγκοφ χαρτογραφεί την διαδρομή λαών και ανθρώπων σε μια γκρεμισμένη ήπειρο, μέσα από το εξειδικευμένα αξιοπερίεργο στόρι μιας γυναίκας της οποίας η ασυνήθιστη κορμοστασιά την κάνει πάντα να ξεχωρίζει. Γεμίζει το κάδρο του με φωτεινά χρώματα αποτυπωμένα όμως μέσα από μια νεκρική ακινησία, σαν ζωή που έφυγε από το σώμα της ταινίας. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στο στόρι, αυτή η βουβαμάρα μοιάζει μονίμως κυρίαρχη, σε κάθε αποσυναισθηματικοποιημένο κάδρο βαρβαρότητας (όπως σε ένα σοκαριστικό γεγονός που έρχεται νωρίς στο φιλμ και μοιάζει να αφήνει ασυγκίνητη την κάμερα), μετατρέποντας έτσι το σοκ σε εικόνα.
4. Μικρές Κυρίες, της Γκρέτα Γκέργουιγκ
Νέα κινηματογραφική διασκευή του διάσημου βιβλίου της Λουίζα Μέι Άλκοτ που σημάδεψε γενιές αναγνωστών και αναγνωστριών, για τις 4 αδελφές μιας οικογένειας στον απόηχο του εμφυλίου, που προσπαθούν η κάθε μία να αφήσει το στίγμα της και να χαράξει τη δική της διαδρομή σε μια κοινωνία φτιαγμένη για να κάνει κάθε τους βήμα δύσκολο. Ο απόλυτος φορμαλιστικός έλεγχος που η Γκρέτα Γκέργουιγκ είχε επιδείξει και στο θαυμάσιο σόλο ντεμπούτο της, «Lady Bird», παρουσιάζεται ξανά εδώ, σε συνδυασμό με μια συναισθηματικά μεστή αφήγηση πάνω στο υλικό. Σε ένα σεμιναριακού επιπέδου διασκευασμένο σενάριο, σπάει την ιστορία της Άλκοτ σε σωματίδια και την επανασυνθέτει όχι υπακούοντας κάποια γραμμική αίσθηση εξιστόρησης, αλλά έχοντας ως φάρο θεματικές διασυνδέσεις και συναισθηματική ροή. Για την Γκέργουιγκ, όλες οι ιστορίες είναι ψηφιδωτά γεμάτα λεπτομέρεια και ζωή, που ζουν μέσα μας ως μια διαρκής κατάσταση ανάμνησης και επιθυμίας.
3. Ema, του Πάμπλο Λαραϊν
Νεαρή χορεύτρια διατηρεί ρευστή σχέση με τον άντρα της τη στιγμή που έχουν χάσει την κηδεμονία του πυρομανή υιοθετημένου παιδιού τους. Η Έμα θέλει όμως το παιδί πίσω, έχοντας να αντιμετωπίσει αντικρουόμενα συναισθήματα μητρότητας, σεξουαλικότητας και προσωπικής ενδυνάμωσης, μέσα από ένα θρυμματισμένης αφήγησης στόρι τραγικών διαστάσεων. Η ταινία ακολουθεί περισσότερο το ρυθμό μιας urban χορογραφίας που αφουγκράζεται τη -νέα- κοινωνία, παρά τη γραμμική αφήγηση μιας ιστορίας που αναμεταδίδει πράγματα γνωστά και δεδομένα. Μια ερωτική, οικογενειακή σαπουνόπερα αποτυπώνεται μέσα από νέον χροιές και μέσα από ένα παρανοϊκό μίγμα ήχων καθώς αυτή η θρυμματισμένη ταινία-χορός συναντά κορμιά σε τροχιές που δεν έχουν τη δυνατότητα να ερμηνεύσουν, παρά μόνο να τις ακολουθήσουν.
2. Lovers Rock, του Στιβ Μακουίν
Ένα πάρτυ, μιας νύχτας, καθώς μέλη της κοινότητας των Δυτικών Ινδιών στο Λονδίνο των ‘80s βρίσκουν μια μουσική, ερωτική απόδραση από μια κοινωνία που τους εχθρεύεται με κάθε πιθανό τρόπο. Το δεύτερο φιλμ στο συγκλονιστικό τηλεοπτικό πρότζεκτ «Small Axe» είναι το μόνο που δεν βασίζεται σε αληθινή ιστορία, αλλά μοιάζει το πιο μεστά βιωμένο από όλα. Η κάμερα του Στιβ Μακουίν ακολουθεί θαμώνες με προσοχή, με σεβασμό, αλλά και σαν τίποτα να μην είναι κρυφό. Τους ψηλαφίζει, τους χαϊδεύει, τους κοιτάζει με θαυμασμό και έρωτα και μέθη. Εκεί, στο καταφύγιο, όπου η διαρκής απειλή μιας εχθρικής κοινωνίας είναι εκμηδενισμένη, οι άνθρωποι μοιάζουν απόλυτα ελεύθεροι σε βαθμό, ναι, σχεδόν θρησκευτικό. Ο Μακουίν βρίσκει αρμονία και έκσταση μες στον περιορισμό.
1. Time, της Γκάρετ Μπράντλεϊ
Ντοκιμαντέρ που υπερβαίνει τις συμβάσεις, φιλμαρισμένο στη διάρκεια 2 δεκαετιών αλλά σμιλευμένο σε κάτι απολύτως μοναδικό από την ανερχόμενη δημιουργό και καλλιτέχνη Γκάρετ Μπράντλεϊ. Η Φοξ Ριτς, με τον σύζυγό της στη φυλακή χάρη σε μια εξαντλητική ποινή δεκαετιών, πασχίζει να κρατήσει την οικογένειά της ενωμένη καθώς εξελίσσεται σε πύρινου λόγου υπέρμαχο κοινωνικών δικαιωμάτων και μαχητή υπέρ της κατάργησης των ποινών φυλάκισης. Μεταλλάσσεται μπροστά στα μάτια μας, στο πέρασμα από τα ερασιτεχνικά, ασπρόμαυρα home videos με κόκκο, όπου μοιάζει νέα, αθώα, χαμένη, στη ραφιναρισμένη εικόνα του σήμερα, στη σιγουριά στο βήμα, στο λόγο, στο περφόρμανς της. Η εικόνα είναι πιο καθαρή, πιο στέρεη (πάντα ασπρόμαυρη), ο κόκκος έχει χαθεί, ο χρόνος το ίδιο. Η τεχνική είναι αρτιότερη, η μοναξιά μεγαλύτερη.
Η ιστορία μεταπηδά διαρκώς στο χρόνο και τον τόπο αναζητώντας τις κεντρικές στιγμές αυτού του τόσο εγκάρδιου, τόσο μικρού βεληνεκούς (αλλά τόσο επικού εύρους, όπως όλα!) love story. Είναι πρωτίστως μια ταινία για τον χαμένο χρόνο και την απόσταση παρά για οτιδήποτε άλλο, προσφέροντας έτσι μια αληθινά φρέσκια, αποστομωτικής συναισθηματικής ομορφιάς ματιά σε μια γνώριμη θεματική. Θα μπορούσε να είναι μια ιστορία ανθρώπων αποχωρισμένων σε οποιοδήποτε αιώνα και σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Σε περικυκλώνει.
