Καθώς μεγαλώνει ένα παιδί και αναπτύσσεται, αναζητά στους φροντιστές του παραδείγματα για να μάθει πώς θα αλληλεπιδρά με τον κόσμο γύρω του. Αν αυτοί οι φροντιστές συμπεριφέρονται δυσλειτουργικά και με μη υγιή τρόπο, υπάρχουν αρκετές πιθανότητες ότι τα παιδιά θα μιμηθούν αυτές τις μη υγιείς συμπεριφορές ακόμα και αν δεν είναι στην πρόθεσή τους να το κάνουν. Για πολλούς, οι επιδράσεις της κακοποίησης εκδηλώνονται με δυσλειτουργικές διαπροσωπικές σχέσεις οι οποίες δημιουργούνται ως αποτέλεσμα των διαταραχών προσκόλλησης που αναπτύχθηκαν σε κομβικά σημεία της παιδικής ανάπτυξης (Kvarnstrom, 2018).
Όταν πλέον πέφτει φως στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία, συνήθως είναι κατανοητό γιατί υπάρχει αυτή τη συμπεριφορά. Οι τρόποι με τους οποίους οι φροντιστές μας αλληλεπιδρούν με μας και μεταξύ τους, σχηματίζουν την άποψή μας για τον κόσμο και τους άλλους γύρω μας. Αυτό επηρεάζει τρεις βασικές δομές: Την αίσθηση του εαυτού μας, τον τρόπο που επικοινωνούμε και πως σχηματίζουμε σχέσεις. Μόνο αν κάνουμε δουλειά με τον εαυτό μας και αποκτήσουμε αυτεπίγνωση της συμπεριφοράς μας, μπορούμε να σταματήσουμε να επαναλαμβάνουμε αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς στην ενήλικη ζωή μας.
Το παιδικό τραύμα συνήθως έχει δέκα τρόπους με τους οποίους κάνει την εμφάνισή του στις ενήλικες σχέσεις:
1.Φόβος εγκατάλειψης
Τα παιδιά που είχαν παραμεληθεί, εγκαταλειφθεί από έναν φροντιστή, συχνά παλεύουν με φόβους εγκατάλειψης στην ενήλικη ζωή, ακόμα και αν δεν αγνοούν τους φόβους αυτούς και φαίνονται επιφανειακοί. Την ίδια ώρα, ο φόβος που υποβόσκει είναι ότι ο σύντροφός τους θα τους εγκαταλείψει τελικά και αυτές οι σκέψεις συχνά αποκαλύπτονται καθημερινά ή δεν είναι σε θέση να ηρεμήσουν τον εαυτό τους αν φεύγει από το δωμάτιο κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας. Αυτός ο φόβος εκδηλώνεται επίσης ως ζήλια και σε ακραίες περιπτώσεις κτητικότητα.
2. Θυμός και εύκολη ενόχληση από τον περίγυρο
Όταν μεγαλώνουμε σε ένα περιβάλλον που μας κριτικάρουν συχνά, ή βλέπουμε συχνά άλλους να τους κριτικάρουν, μαθαίνουμε ότι αυτός είναι ένας ασυνήθιστος τρόπος έκφρασης της δυσαρέσκειάς μας στις σχέσεις. Μαθαίνουμε ότι οι ατέλειές μας και τα ελαττώματά μας δεν είναι ανεκτά και προβάλλουμε αυτή την μη ανοχή στους συντρόφους μας και στους άλλους γύρω μας.
3. Απαιτεί κανείς πολύ χρόνο και χώρο για τον εαυτό του
Μεγαλώνοντας κανείς σε ένα χαοτικό περιβάλλον όπου υπάρχει πολύ στρες, συχνά αφήνει το κεντρικό νευρικό σύστημα του παιδιού σε μια συνεχή κατάσταση υπερδιέργεσης. Όταν πια το παιδί γίνει ενήλικας, χρειάζεται πολύ χρόνο για να ηρεμήσει από το άγχος, την νευρικότητα και τον φόβο. Το να μείνεις σπίτι όπου μπορείς να τα ελέγχεις όλα, δείχνει πιο ασφαλές και σου επιτρέπει να ηρεμήσεις. Σε πιο ακραίες καταστάσεις, κάποιοι ενήλικες πληρούν τα κριτήρια για κοινωνικό άγχος ακόμα και αγοραφοβία.
4. Έχει άνισες οικονομικές υποχρεώσεις και ευθύνες στο νοικοκυριό
Καμιά φορά αυτό μοιάζει με ανοχή ή ότι το άτομο βασίζεται στον άλλον σύντροφο. Άλλες φορές κάποιοι σχηματίζουν ένα νοικοκυριό το οποίο βασίζεται πάνω τους και το άλλο πρόσωπο φαίνεται να το εκμεταλλεύεται αυτό. Το αντίθετο – να βασίζεται εσύ πάνω στους άλλους σε σημείο που να πρέπει να σε φροντίζουν – είναι επίσης αποτέλεσμα παιδικών αναγκών που δεν εκπληρώθηκαν ποτέ.
5.Όταν βολεύεται κάποιος και μένει σε μια σχέση αρκετά παραπάνω ενώ έχει ήδη λήξει
Όταν μεγαλώνουμε με περιβάλλον που δεν είναι ασφαλές, με φροντιστές που πασχίζουν με εθισμούς στα ναρκωτικά, ψυχικές ασθένειες, παθολογικές ασθένεις και θάνατο τα παιδιά αναπτύσσουν ένα αίσθημα ενοχής το οποίο στην ουσία έρχεται όταν θέλουν να βάλουν ένα τέλος στη σχέση προτού καταφέρουν να «φτιάξουν» τον άλλον άνθρωπο. Όταν μένουμε με κάποιον που δεν μας κάνει καλό κάποιες φορές είναι πιο ασφαλές από το να μένουμε μόνοι.
6. Ατελείωτοι καβγάδες και διαφωνίες στις σχέσεις ή αποφυγή της σύγκρουσης με κάθε κόστος
Όλες οι σχέσεις έχουν συγκρούσεις, αλλά τα παιδιά που μεγάλωσαν σε περιβάλλοντα όπου οι φρονιστές τους μάλωναν συνέχεια, ή απέφευγαν κάθε είδους καβγά, συχνά δεν αποκτούν τις απαραίτητες δεξιότητες για μια υγιή και παραγωγική επικοινωνία. Αυτό συμπεριλαμβάνει υγιείς και παραγωγικούς τρόπους να αντιμετωπίσεις και να διαχειριστείς μια σύγκρουση.
7. Δεν ξέρουμε πως να επιδιορθώσουμε την κατάσταση μετά από καβγάδες
Δεν γνωρίζουμε αυτές τις δεξιότητες ώστε να πάμε παρακάτω και δεν γνωρίζουμε επίσης πώς να διαχειριστούμε μια αναπόφευκτη σύγκρουση στις συντροφικές σχέσεις. Αυτό μπορεί να φαίνεται σαν να κάνουμε ότι δεν έγινε ποτέ, ή δείχνουμε ότι δεν ξέρουμε πώς να συμβιβαστούμε πάνω σε ένα θέμα ή απλά ακολουθεί νεκρική σιωπή. Όταν κάποιος αποφεύγει συνειδητά να μιλήσει στον άλλον και τον αγνοεί, είναι σύνηθες και μοιάζει με…τιμωρία.
8. Με κάθε νέα μονογαμική σχέση έρχεται η επιβεβαίωση της αξίας του εγώ
Αυτό συχνά συμβαίνει γιατί υπάρχει φόβος ότι θα ξαναπληγωθεί κανείς και πίσω από αυτή την στάση αυτή κρύβεται η προσπάθεια να αποδείξει ότι αξίζει αγάπη και τρυφερότητα που δεν πήρε από την παιδική ηλικία. Με κάθε νέο σύντροφο έρχεται και η ελπίδα της επιβεβαίωσης ότι αξίζει αγάπη.
9. Φόβος δέσμευσης
Αυτό συμβαίνει όταν οι φροντιστές δεν ήταν άτομα στα οποία μπορούσε να βασιστεί το παιδί ή το εγκατέλειψαν ή το άφηναν με άτομα που δεν μπορούσαν να το φροντίσουν πραγματικά. Αν φοβάσαι ότι οι άλλοι θα σε πληγώσουν όπως οι φροντιστές σου και αποφεύγεις να συμβιβαστείς, μοιάζει πιο ασφαλές και σου επιτρέπει να έχεις την ελευθερία να φύγεις από την σχέση όταν και όποτε είναι αναγκαίο.
10. Θέλει να αλλάξει τον σύντροφό του
Αυτό είναι ένα τραύμα που έρχεται σαν αποτέλεσμα της πίστης ότι πρέπει να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε, ή από τον φόβο ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα καλύτερο. Τα παιδιά είναι αδύναμα να αλλάξουν τους φροντιστές τους και είναι σύνηθες να επιθυμούν από τους συντρόφους τους να αλλάξουν για να ηρεμήσουν τους δικούς τους φόβους για τις σχέσεις. Αν φτιάξουμε το άτομο αυτό και τον κάνουμε καλύτερο σύντροφο, μπορεί να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι αξίζουμε και μπορούμε να έχουμε μια επιτυχημένη σχέση…
Μπορούν να αλλάξουν αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς;
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει την διαδικασία και τα συναισθήματα που κουβαλάει κανείς. Πολλοί άνθρωποι, επίσης, νιώθουν ανακούφιση όταν κρατούν ημερολόγιο, μπαίνουν σε ομάδες στήριξης ή αναζητούν βοήθεια σε πνευματικές διεξόδους. Η δουλειά που απαιτείται για μάθει κανείς πώς θα ξεφύγει από τα δυσλειτουργικά αυτά μοτίβα, είναι βασική για την διαπροσωπική ανάπτυξη του ατόμου.
