Η πολιτική κανονικότητα, όπως την γνωρίσαμε στα πρώτα 35 χρόνια της Μεταπολίτευσης (1974-2009), σήμαινε, πρωτίστως, δύο μεγάλα κόμματα να εναλλάσσονται στην κυβέρνηση. Και, δευτερευόντως, το εκάστοτε κυβερνών κόμμα να κάνει τουλάχιστον δύο θητείες.
Ο κανόνας αυτός ίσχυσε το 1974 και το 1977 (ΝΔ και Κωνσταντίνος Καραμανλής), το 1981 και το 1985 (ΠΑΣΟΚ και Ανδρέας Παπανδρέου), ανετράπη πρόσκαιρα το 1989-1990 (η ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη έκανε μόνο μία θητεία), αποκαταστάθηκε το 1993 (πάλι ΠΑΣΟΚ και Ανδρέας Παπανδρέου) και συνεχίστηκε αδιατάρακτα το 1996 και το 2000 (ΠΑΣΟΚ και Κώστας Σημίτης) και σταμάτησε το 2004 και 2007 (ΝΔ και Κώστας Καραμανλής). Το 2009 εισήλθαμε στη μνημονιακή εποχή και οι κυβερνήσεις μόλις που ολοκλήρωναν μια θητεία (ΠΑΣΟΚ και Γιώργος Παπανδρέου 2009, ΝΔ και Αντώνης Σαμαράς 2012, ΣΥΡΙΖΑ και Αλέξης Τσίπρας 2015).
Το 2019 έληξε, τουλάχιστον τυπικά, η μνημονιακή περίοδος και οσονούπω η πρώτη μεταμνημονιακή κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη θα συμπληρώσει τα δύο πρώτα χρόνια της θητείας της. Η διαφαινόμενη λήξη της πανδημίας, έστω με κάποιον τρόπο, προϊδεάζει για επάνοδο σε κάποιου είδους κανονικότητα. Θα είναι και πολιτική κανονικότητα, όπως την γνωρίσαμε μέχρι το 2009, με πρωταγωνιστές δύο μεγάλα κόμματα και με δύο κυβερνητικές θητείες;
Η απάντηση στο πρώτο σκέλος του ερωτήματος, φαίνεται ότι αρχίζει να γίνεται οριστική. Ναι, έχουμε δύο μεγάλα κόμματα (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ), έστω και αν τα ποσοστά τους δεν φτάνουν στα αντίστοιχα του παλιού δικομματισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015 νίκησε με 35% και η ΝΔ το 2019 δεν έπιασε το 40%, ποσοστά που στις προηγούμενες δεκαετίες συγκέντρωνε το ηττημένο κόμμα. Στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, δηλαδή αν θα επανέλθουμε στις δύο κυβερνητικές θητείες, η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί με βεβαιότητα. Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι η ΝΔ τους Κυριάκου Μητσοτάκη μπορεί να επαναλάβει την εκλογική της νίκη, ειδικά αν οι εκλογές γίνουν (πολύ ή λιγότερο) πρόωρα. Όμως, ορισμένοι αστάθμητοι παράγοντες, με πρώτον και βασικό το εκλογικό σύστημα(οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική), που ευνοεί την πολυδιάσπαση των κομματικών δυνάμεων, δεν επιτρέπουν να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα για το αν θα έχουμε νέα κυβερνητική θητεία (αυτοδύναμη) της ΝΔ.
Ο κ. Μητσοτάκης και οι συν αυτώ γνωρίζουν αυτήν την ιδιομορφία της σημερινής κατάστασης και ασφαλώς θα την λάβουν σοβαρά υπόψη τους εκεί κατά το τέλος του καλοκαιριού, αν το επιτρέπουν και τα επιδημιολογικά στοιχεία. Η σημερινή δημοσκοπική κυριαρχία τους αποτελεί από τη μία πειρασμό και από την άλλη θέτει ένα δίλημμα. Ο πειρασμός «κάνουμε πρόωρες εκλογές, καίμε την απλή αναλογική και ανανεώνουμε την κυβερνητική θητεία» σημαίνει υλοποίηση του σχεδιασμού «δύο συν τέσσερα» χρόνια στην εξουσία. Το δίλημμα έχει να κάνει με την πιθανότητα του απρόοπτου, το οποίο μπορεί να μην οδηγήσει στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα και να δυσκολέψει το σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης.
Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται χρόνο. Η ηγεσία του γνωρίζει ότι, αν οι εκλογές γίνουν στις αρχές του φθινοπώρου, το καλύτερο που μπορεί να προσδοκά είναι, βοηθούσης της απλής αναλογικής, να μην πετύχει αυτοδυναμία η ΝΔ. Αλλά αυτό δεν λύνει το δικό του πρόβλημα. Ο Αλέξης Τσίπρας χρειάζεται χρόνο. Πρώτον, για να «ξεχάσει» το εκλογικό σώμα τις αρνητικές πλευρές της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, για να προλάβει να ολοκληρώσει τον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ από κόμμα της «ριζοσπαστικής Αριστεράς» σε ευρεία παράταξη, που θα εκτείνεται από το προοδευτικό Κέντρο μέχρι τις παρυφές του ΚΚΕ, κάτι που με επιτυχία έκανε το ΠΑΣΟΚ επί σχεδόν τρεις δεκαετίες. Και, τρίτον, για να μεσολαβήσει κι άλλο διάστημα, στο οποίο ελπίζει ότι η φθορά της κυβέρνησης Μητσοτάκη θα είναι ταχεία και θα γίνει μεγαλύτερη.
Όλα αυτά, θα έρθουν μετ’ επιτάσεως στο προσκήνιο μέσα στο καλοκαίρι, κορονοϊού επιτρέποντος. Αν ένα είδος κανονικότητας παγιωθεί στις ζωές μας, ο κ. Μητσοτάκης θα κληθεί να αποφασίσει αν θα τηρήσει την υπόσχεσή του ή αν θα βάλει μπροστά το σχέδιο των πρόωρων εκλογών με στόχο τα «δύο συν τέσσερα» χρόνια στην κυβέρνηση.
Αλλά με τα σχέδια, τους υπολογισμούς και τους στόχους μπορεί να ισχύει αυτό που έχει πει ο μέγας πολέμαρχος Ναπολέων Βοναπάρτης: «Έχω κάνει όλους τους υπολογισμούς. Η μοίρα θα κάνει τους υπόλοιπους»…
Του Γιώργου Καρελιά
