Σε ανάρτησή της στο facebook, η σελίδα “Archaeolife: Archaeology & Art” αναφέρεται στην κατάσταση που επικρατεί στο κάστρο και στην ευρύτερη περιοχή της βυζαντικής πολιτείας της Παλαιόχωρας, την οποία χαρακτηρίζει «τραγική για τον επισκέπτη». Σύμφωνα με την ανάρτηση, τα κτίσματα είναι υπό κατάρρευση ενώ παρατηρείται έλλειψη σήμανσης στον χώρο, κάτι που, σε συνδυασμό με τα ψηλά χόρτα, καθιστούν την ορατότητα προβληματική και την εν γένει εμπειρία της επίσκεψης, «ελαφρώς περιπετειώδη», με φόβους για την σωματική ακεραιότητα ή ακόμα και την ίδια την ζωή.
Από το Βυζάντιο στον Μπαρμπαρόσα και την ερήμωση
Ένας από τους ποιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του νησιού, είναι το κατεστραμμένο φρούριο της Παλαιόχωρας, η βυζαντινή πρωτεύουσά του. Χτίστηκε από Μονεμβασίτες το 12ο αιώνα όπου ονομάστηκε πόλη του αγίου Δημητρίου και βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού ανάμεσα σε ένα φυσικό οχυρό μέσα σε ένα άγριο βαθύ φαράγγι καλυπτόμενο από τεράστια βράχια. Το φαράγγι καταλήγει στην ακτή της Κακιάς Λαγκάδας. Εκεί προστατευόντουσαν οι κάτοικοι από τις επιδρομές των πειρατών.
Η πολιτεία ήταν ξακουστή για τον πλούτο της και προς τούτο, αποτελούσε στόχο των πειρατών που διαφέντευαν εκείνα τα χρόνια τα νερά της Μεσογείου. Για αυτόν τον λόγο, τα κτίσματα της Παλαιόχωρας ήταν δομημένα σε χαμηλότερο υψόμετρο από τις παρακείμενες κορυφές, ώστε η πολιτεία να παραμένει αθέατη από την πλευρά της θάλασσας.
Το 1537, όμως, ο αρχιναύαρχος του οθωμανικού στόλου, Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, κατόρθωσε να εντοπίσει το οχυρό, από τον καπνό που έβγαζαν οι καμινάδες των σπιτιών κατά τους χειμερινούς μήνες.
Ο αρχιπειρατής, αφού ανέβηκε με τους άντρες του το φαράγγι της Κακιάς Λαγκάδας, επόπτευσε τα τείχη που περιέκλειαν την πόλη και εντόπισε τα αδύνατά τους σημεία. Στην συνέχεια, οργάνωσε την επίθεσή του και κατόρθωσε να εισβάλλει στην πόλη, όπου και έσφαξε δίχως έλεος 7 χιλιάδες εκ των κατοίκων της και πούλησε πολλούς άλλους στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Από τότε, προέκυψε και το επίθετο “Σκλάβος” που απαντάται μέχρι τις μέρες μας στα Κύθηρα. Υπήρξαν, βέβαια, και πολλοί κάτοικοι που αρνήθηκαν να παραδοθούν και για να μην πέσουν στα χέρια των πειρατών, πήδηξαν στον γκρεμό και σκοτώθηκαν. Από τότε, το μέρος ερήμωσε και δεν ξανακατοικήθηκε ποτέ, ενώ, σύμφωνα με τον μύθο, ολόκληρη η περιοχή διαπνέεται από μια κατάρα που εξαπλώθηκε εξαιτίας της συμφοράς.
Εάν ξεναγηθείτε μέσα στο φρούριο, θα παρατηρήσετε μερικές εκκλησίες μία από αυτές είναι ο ναός της Αγίας Βαρβάρας εξαίρετο δείγμα μονεμβασιώτικης αρχιτεκτονικής. Ένας μύθος για την Παλαιόχωρα λέει ότι αργά το βράδυ ακούγονται οι φωνές των γυναικών την ώρα της σφαγής!
