Με «χύτρα που βράζει» παρομοιάζουν ψυχολόγοι την ενέργεια των «έγκλειστων» στο σπίτι -λόγω του νέου κορονοϊού- παιδιών. Χοροπηδούν διαρκώς, τρέχουν, ακροβατούν στους καναπέδες, στριφογυρίζουν ασταμάτητα και παίζουν μπάλα, με τέρμα τα ντουλάπια της κουζίνας. Έτσι προσπαθούν να διοχετεύσουν την ενέργεια που κρύβουν μέσα τους και την οποία εκτόνωναν πριν σε διάφορες δραστηριότητες εκτός σπιτιού. Ειδικοί ψυχολόγοι, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, προσπαθούν να ερμηνεύσουν τις αντιδράσεις των μικρών «πυραύλων» και προτείνουν πρακτικές λύσεις στους γονείς.
«Στην αρχή όλα δείχνουν καλά. Λίγη ξεκούραση, χουζούρεμα, λίγο τηλεόραση παραπάνω, λίγη ακόμη ώρα για ηλεκτρονικό παιχνίδι. Οι μέρες περνάνε όμως. Και ξεκουραστήκαμε και παίξαμε όλοι μαζί και μιλήσαμε με τη γιαγιά και τον παππού σε βιντεοκλήση 40 φορές… Τώρα τι; Αρχίζουν, λοιπόν, οι μικροί μας φίλοι τα χοροπηδητά, τις φωνές, το κυνηγητό στο σπίτι, να γυρίζουν σαν σβούρες… Καταλαβαίνουμε πως οι μπαταρίες φόρτισαν 100%, η χύτρα βράζει», αναφέρει χαρακτηριστικά η ψυχολόγος Κατερίνα Σταματίκα, εξηγώντας πως όλο αυτό είναι «λογικό» καθώς τα παιδιά είναι συνηθισμένα να είναι όλη μέρα εκτός σπιτιού.
Πού θα πάει, όμως, όλη αυτή η ενέργεια που είναι, όπως λέει η κ. Σταματίκα, σαν «ατομική βόμβα»; «Τι κάνουμε εμείς οι γονείς κλεισμένοι στο διαμέρισμα ή στη μικρή μονοκατοικία; Αρκούν τα επιτραπέζια και τα παιχνίδια στο σπίτι; Σίγουρα όχι, αλλά είναι μια αρχή. Επίσης, μικρές βόλτες έξω ακόμα και σε έναν πεζόδρομο ή φαρδύ πεζοδρόμιο για λίγο πατίνι ή μερικά σουτάκια (φυσικά με όλα τα μέτρα προφύλαξης), λίγο τρέξιμο, ασκήσεις στο σπίτι μαζί με τα αδέρφια ή και τους γονείς, για να εκτονώσουμε την ενέργεια μας και να μην εκραγεί η “χύτρα” που βράζει», είναι μερικά tips που, σύμφωνα με την ψυχολόγο, μπορούν να βοηθήσουν.
Οι γονείς, εκτός από την υπομονή που θα πρέπει να επιδείξουν, πρέπει να αναλάβουν και το δύσκολο έργο της δημιουργικής εκτόνωσης των παιδιών, σημειώνει η κ. Σταματίκα και προτείνει «να κάνουμε καινούριες και πρωτότυπες δραστηριότητες με τα παιδιά για να τους κεντρίζουμε το ενδιαφέρον και να τους κρατάμε σε εγρήγορση».
Υπογραμμίζει δε, την ανάγκη να συζητούν οι γονείς με τα παιδιά γι’ αυτά που ζουν για πρώτη φορά, λόγω της Covid-19 καθώς αυτό βοηθά πολύ να νιώθουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Είναι καλό, σύμφωνα με την ψυχολόγο, «να τους βοηθήσουμε να καταλάβουν τι συμβαίνει, να τους εξηγήσουμε πως δεν είναι κακό να φοβούνται ή να νιώθουν περίεργα» καθώς «το εκνευρισμένο ή αγχωμένο παιδί έχει περισσότερη ενέργεια και μάλιστα αρνητική».
Πέραν, ωστόσο, των δυσκολιών, η κ. Σταματίκα υπενθυμίζει πως «ένα παιδί γεμάτο ενέργεια έχει ενθουσιασμό, περισσότερη αποφασιστικότητα, θέλει να δοκιμάσει καινούριες εμπειρίες και κυρίως ξέρει να διεκδικεί», επισημαίνοντας πως αυτό «είναι μια καλή εξάσκηση για πετυχημένους ενήλικες».
Πιο έντονα βιώνουν τον εγκλεισμό, τα παιδιά με μαθησιακά προβλήματα.
Από την πλευρά της, η Ελένη Μπόντη, ειδική παιδαγωγός, επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ (Α’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, ΓΝΘ Παπαγεωργίου), μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το πώς επηρεάζει ο εγκλεισμός τα παιδιά που παρουσιάζουν ειδικές διαταραχές μάθησης, λόγου και διάσπασης προσοχής. «Όλες οι παραπάνω ιδιαιτερότητες είναι φυσικό να εντείνονται σε μια κατάσταση “εγκλεισμού” στο σπίτι (λόγω της πανδημίας). Τα παιδιά με προβλήματα διάσπασης προσοχής και υπερκινητικότητας, είναι βέβαιο ότι θα βιώνουν τη διαφορετική αυτή συνθήκη με πολύ πιο έντονο τρόπο, ενώ πολλά από τα υπάρχοντα “συμπτώματά” τους είναι πιθανό να ενταθούν», σημειώνει.
Συστήνει στους γονείς να είναι πιο επιεικείς, να αγνοήσουν αρνητικές συμπεριφορές του παιδιού -τις εξάρσεις θυμού ή την ένταση που μπορεί να παρουσιάζουν– και να επιβραβεύουν περισσότερο τις θετικές (επιθυμητές). «Είναι γεγονός», λέει «ότι συχνά εστιάζουμε στα αρνητικά (πχ. μην κάνεις τόση φασαρία, μην τρέχεις, μη μαλώνεις με τον αδερφό σου), ενώ σπάνια επιβραβεύουμε τα θετικά (πχ. μπράβο που παίξατε τόσο όμορφα με την αδερφή σου, είμαι πολύ περήφανος/η για σένα που τακτοποίησες όλα σου τα παιχνίδια)».
Προτείνει ακόμη στους γονείς να φτιάξουν ένα καθημερινό πρόγραμμα, βασισμένο στα νέα δεδομένα, το οποίο να περιλαμβάνει τις ώρες του φαγητού, του ύπνου, των διαδικτυακών μαθημάτων, του παιχνιδιού, της τηλεόρασης ή της ενασχόλησης με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το διαδίκτυο. «Με τα μικρότερα παιδιά μπορείτε να “ζωγραφίσετε” το καθημερινό πρόγραμμα σε ένα μεγάλο χαρτόνι (σχεδιάστε ρολόγια με τις ώρες και δίπλα την κάθε δραστηριότητα), ώστε να βλέπει το παιδί τη σειρά των δραστηριοτήτων και να ξέρει πού βρίσκεται ανά πάση στιγμή της ημέρας», αναφέρει.
Προτρέπει επίσης τους γονείς να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά, κάνοντας ευχάριστες δραστηριότητες. «Δείτε μαζί μια ωραία ταινία και μετά ζητήστε τους να ζωγραφίσουν κάτι από την ταινία που τους άρεσε. Βρείτε κουίζ και παιχνίδια λογικής από το διαδίκτυο και προσπαθήστε να τα “λύσετε” με τα παιδιά σας. Παίξτε επιτραπέζια παιχνίδια και παντομίμα. Οργανώστε απλές αθλητικές δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν μέσα στο σπίτι ή στο μπαλκόνι. Ακούστε μουσική ή παίξτε μουσική (με διάφορα αντικείμενα) ή φτιάξτε ένα δικό σας τραγούδι. Κάντε μια γωνιά στο σπίτι, “γωνιά του θυμού“, όπου θα υπάρχει ένα μεγάλο μαξιλάρι το οποίο μπορούν να “χτυπάνε”, όταν νιώθουν θυμό, ή κάντε μια “σελίδα θυμού“, στην οποία μπορούν να μουντζουρώσουν, να γράψουν ό,τι θέλουν, να την τσαλακώσουν ή να τη σκίσουν», τονίζει -μεταξύ άλλων- η κ. Μπόντη.
Υπογραμμίζει, ωστόσο, πως σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να προσπαθήσουν να «εκμεταλλευτούν» οι γονείς τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών για την κάλυψη μαθησιακών κενών καθώς «αυτό θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερο άγχος και εκνευρισμό στα παιδιά, αφού θα βιώσουν ακόμα πιο αρνητικά τον εγκλεισμό, σαν μια μορφή “τιμωρίας” με επιπλέον διάβασμα».
«Το σημαντικό είναι», υπογραμμίζει η κ. Μπόντη, «αυτή τη δύσκολη περίοδο, να δώσουμε προτεραιότητα στην υγεία των παιδιών μας, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική, αλλά και στη δική μας. Ακόμη και αν κάποιες μέρες εσείς και τα παιδιά σας, δεν θέλετε να κάνετε απολύτως τίποτα, είναι και αυτό λογικό! Μπορείτε απλώς να καθίσετε ή να ξαπλώσετε μαζί με το παιδί σας στον καναπέ του σαλονιού σας και απλά να συζητάτε μαζί του. Αγάπη, κατανόηση και υπομονή είναι οι “λέξεις- κλειδιά” σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που όλοι διανύουμε».
