Τα Κύθηρα, ένα νησί γεμάτο μυστήριο και γοητεία, για το οποίο όλοι μιλούν με θαυμασμό, είναι ταυτόχρονα ένας τόπος που, παρά την απαράμιλλη φυσική ομορφιά του, φαίνεται πως έχει χάσει τη φωνή του και δεν ακούει τις ανάγκες του.
Είναι το νησί που, μόλις επιστρέφεις από τις διακοπές σου, γίνεσαι αφηγητής της γοητείας του, ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι ο ίδιος ο τόπος παραμένει ανεκμετάλλευτος, σιωπηλός, και με σοβαρή απουσία συντονισμού και προγραμματισμού.
Η άποψη που εκφράζεται εδώ δεν προέρχεται από έναν περαστικό επισκέπτη, αλλά από κάποιον που μετρά 40 καλοκαίρια στα Κύθηρα, με την οικογένειά του να συνδέεται με το νησί για σχεδόν έναν αιώνα.
Παρά την πολυετή αυτή σύνδεση, ο ίδιος δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη δημοτική αρχή ή την αντιπολίτευση. Οι δεσμοί του είναι με τους φίλους του, ανθρώπους που εργάζονται και διατηρούν επιχειρήσεις στο νησί, και με άλλους φίλους που προσκαλεί κάθε χρόνο. Φέτος ήταν 27, καμιά 30αρια είναι κάθε χρόνο.
Όμως, η εικόνα του νησιού που αντιμετωπίζουν είναι απογοητευτική. Δεν υπάρχει κανένας αξιόπιστος οδηγός διακοπών που να καθοδηγεί τους επισκέπτες, καμία επαφή με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία που να διευκολύνει τη διαμονή τους.
Η σήμανση στους δρόμους είναι ανεπαρκής, οι δρόμοι οι ίδιοι είναι επικίνδυνοι και κακοσυντηρημένοι, και δεν υπάρχει καμία ρύθμιση της κυκλοφορίας. Η μέριμνα για τη στάθμευση είναι ανύπαρκτη, με αποτέλεσμα ένα ατελείωτο ποτάμι από αυτοκίνητα να πλημμυρίζει τους δρόμους του νησιού, δημιουργώντας έναν στρατό από οχήματα που αυξάνουν κατακόρυφα τον κίνδυνο ατυχημάτων.
Ο συντονισμός και η οργανωμένη προβολή του νησιού είναι ανύπαρκτοι, αφήνοντας το νησί να «μιλά» μόνο μέσω των αυθόρμητων αφηγήσεων των ανθρώπων που το αγαπούν. Η διαφήμιση του νησιού απουσιάζει πλήρως.
Οι επώνυμοι επισκέπτες, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρεσβευτές του τόπου, παραμένουν ανεκμετάλλευτοι. Ακόμη και η πρόσφατη παραγωγή της Cosmote, που θα μπορούσε να φέρει παγκόσμια προσοχή, πέρασε χωρίς κανένα αξιοσημείωτο αποτέλεσμα.
Πολιτιστικά δρώμενα; Σχεδόν ανύπαρκτα.
Ο συντονισμός στο πρόγραμμα των παραδοσιακών πανηγυριών είναι ακατάστατος, και οι επιχειρήσεις του νησιού αγωνίζονται να επιβιώσουν, παραμένοντας άδειες λόγω έλλειψης προσωπικού. Δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα επιδοτούμενης εργασίας για την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας, και η έλλειψη προσωπικού είναι αισθητή παντού – από τα εστιατόρια έως τις μικρές επιχειρήσεις.
Η προοπτική για τη νεολαία του νησιού; Δυστυχώς, ανύπαρκτη. Καμία υποστήριξη, κανένα κίνητρο για να παραμείνουν και να επενδύσουν στο μέλλον τους στα Κύθηρα. Η υποδομή είναι σε κρίσιμη κατάσταση – το δίκτυο ύδρευσης δεν μπορεί να αντέξει την αυξημένη ζήτηση, αφήνοντας το νησί συχνά χωρίς νερό, μια κατάσταση που μόνο ντροπή προκαλεί.
Πέρα από το ζήτημα του νερού, η απουσία αποχετευτικού δικτύου επιδεινώνει την κατάσταση, με δυσάρεστες οσμές να αναδύονται σε διάφορα σημεία του νησιού, προσφέροντας μια ανεπιθύμητη “νότα” στην κατά τα άλλα ειδυλλιακή ατμόσφαιρα.
Και παρόλο που δεν περιμένουμε το αεροδρόμιο να μεγαλώσει, περιμένουμε τουλάχιστον τα αυτονόητα: να έχει νερό ο ψύκτης, να υπάρχει φως στον χώρο στάθμευσης, να λειτουργούν οι οθόνες.
Ακόμη και αυτά τα βασικά ζητήματα παραμένουν άλυτα, προσθέτοντας στη συνολική αίσθηση εγκατάλειψης. Η προσέλκυση τουριστών είναι ελάχιστη, παρά την αύξηση των Ελλήνων επισκεπτών, οι οποίοι μάλλον έρχονται χάρη σε κάποιες τυχαίες περιστάσεις παρά λόγω οργανωμένης προσπάθειας.
Πινακίδες που να καθοδηγούν τους τουρίστες; Απουσιάζουν. Προτομές ή πλακέτες που να τιμούν την πλούσια ιστορία του νησιού; Ανύπαρκτες. Η πρόσβαση στις παραλίες είναι δύσκολη και οι δρόμοι που οδηγούν σε αυτές επικίνδυνοι. Οι καντίνες, που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια νότα ζωντάνιας στις παραλίες, δεν λαμβάνουν καμία βοήθεια.
Στο Καψάλι, οι δραστηριότητες βασίζονται αποκλειστικά στην προσωπική πρωτοβουλία και την προφορική προώθηση. Τα εστιατόρια γεμίζουν, αλλά το προσωπικό αγωνίζεται να αντεπεξέλθει, καθώς η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι παντού εμφανής.
Τα δρώμενα γύρω από τον δεκαπενταύγουστο, τα γεγονότα στο κάστρο, τα ιστορικά μνημεία και τα πανέμορφα χωριά δεν προβάλλονται καθόλου. Κανένας σχεδιασμός, καμία στρατηγική για να αναδειχθεί η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά του τόπου. Οι άνθρωποι που γνωρίζουν την ιστορία του νησιού, που έχουν λαογραφικές και ιστορικές γνώσεις, παραμένουν ανεκμετάλλευτοι.
Δεν υπάρχει καμία πρόσκληση σε δημοσιογράφους για δωρεάν φιλοξενία, καμία διπλωματική κίνηση για να γίνει το νησί γνωστό πέρα από τα σύνορά του. Η αδελφοποίηση με άλλα μέρη, που θα μπορούσε να φέρει νέες ευκαιρίες, είναι άγνωστη έννοια στα Κύθηρα. Και έτσι, το νησί παραμένει βουβό, χωρίς φωνή και χωρίς ακοή. Με τόσα ερωτήματα να ψάχνουν απάντηση…
Έχει αναρωτηθεί κανείς αν υπάρχει η σκέψη για τη δημιουργία ενός info desk στο λιμάνι, ένα κέντρο πληροφόρησης που να καλωσορίζει τους επισκέπτες και να τους παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για το νησί; Θα ήταν μια απλή κίνηση, ένα σημείο αναφοράς, που θα έκανε τη διαφορά.
Ή μήπως έχει σκεφτεί κανείς να τοποθετήσει ένα μεγάλο QR Code, που με μια σάρωση θα οδηγούσε τους επισκέπτες σε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τις επιχειρήσεις του νησιού; Ένα ψηφιακός χάρτης που να καθοδηγεί τον επισκέπτη στις πιο όμορφες παραλίες, να του δείχνει τον δρόμο για τα πιο κρυμμένα σημεία του νησιού, θα ήταν μια σύγχρονη λύση που θα μπορούσε να αναβαθμίσει την εμπειρία του επισκέπτη.
Κι όμως, το μόνο που εκτείνεται από το Διακόφτι μέχρι τα Αρωνιάδικα είναι ένα νεκροταφείο από παλιά μηχανήματα και αυτοκίνητα. Μια εικόνα που σίγουρα δεν τιμά το νησί, μια εικόνα που κανείς δεν σκέφτηκε να αλλάξει. Έγινε άραγε ποτέ κάποια μελέτη για την κατανάλωση νερού στο νησί; Έγινε κάποιο stress test στο σύστημα, να δουν αν μπορεί να αντέξει τις αυξημένες ανάγκες των καλοκαιρινών μηνών;
Και τι γίνεται με το αποχετευτικό σύστημα; Γιατί, αν και οι εργασίες φαίνεται να προχωρούν με ρυθμό χελώνας, οι οσμές σίγουρα προχωρούν, διαχέονται παντού και μας υπενθυμίζουν το πρόβλημα. Και οι καταρράκτες; Κάποιος σκέφτηκε να ενημερώσει τον κόσμο για την έλλειψη νερού εκεί; Μια ανακοίνωση, έστω, για να ξέρει ο επισκέπτης τι να περιμένει;
Μήπως έχει τοποθετηθεί καμιά ταμπέλα για τον Άη Νικόλα Κρασσά; Ένα απλό καγκελάκι στο γκρεμό για την ασφάλεια του κόσμου; Και τα σπήλαια; Γιατί είναι κλειστά; Ένας υπάλληλος δεν θα μπορούσε να διατεθεί για τη διαχείριση αυτής της μοναδικής φυσικής ομορφιάς; Η μπάρα στη μαρίνα; Είναι διακοσμητική ή έχει κάποιον σκοπό; Κι αν έχει σκοπό, γιατί δεν λειτουργεί όπως πρέπει;
Κάποιος σκέφτηκε ποτέ να στείλει μια φατουράδα δώρο στους τουριστικούς συντάκτες; Να τους προσκαλέσει, να τους γνωρίσει το νησί; Ή μήπως μια πρόσκληση στους ταξιδιωτικούς πράκτορες του εξωτερικού, για να προωθήσουν το νησί σε νέες αγορές; Και η άναρχη δόμηση; Τι γίνεται με αυτήν;
Ο δρόμος για τον Ποταμό; Σε λίγο θα μοιάζει με τη λεωφόρο Συγγρού, ένας δρόμος χωρίς ταυτότητα, χωρίς καμία σκέψη για το πώς θα μπορούσε να ενταχθεί ομαλά στο φυσικό τοπίο του νησιού. Τι κάνει ο Δήμος για τους επισκέπτες ιατρούς; Για τους νεοδιορισμένους; Πού τους φιλοξενεί; Τι κίνητρα τους προσφέρει για να μείνουν και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο νησί;
Όλες αυτές οι ερωτήσεις ίσως παραμένουν χωρίς απαντήσεις, και το νησί συνεχίζει να στέκει βουβό, χωρίς φωνή, χωρίς να ακούει τις ανάγκες του. Ένας κωφάλαλος παράδεισος, που χρειάζεται κάτι περισσότερο από λόγια για να αναδειχθεί. Χρειάζεται πράξεις, σχεδιασμό και προγραμματισμό για να μπορέσει να βρει ξανά τη φωνή του και να την κάνει να ακουστεί μακριά.
Αυτό που μένει είναι οι άνθρωποι του νησιού και οι επισκέπτες που το αγαπούν. Αυτοί που αφιερώνουν χρόνο και προσπάθεια για να διατηρήσουν ζωντανό το μύθο του, για να διηγηθούν ιστορίες, να προσκαλέσουν νέους επισκέπτες, να αποκρύψουν τις αδυναμίες, να κανονίσουν τραπέζια, να καθοδηγήσουν τους δρόμους, να μοιραστούν μυστικά μονοπάτια, να βοηθήσουν στα αυτοκίνητα που κολλάνε, να διοργανώσουν γεύματα, να δημοσιοποιήσουν βίντεο και φωτογραφίες, να φέρουν φίλους για εναέρια πλάνα, να λειτουργήσουν ως φάροι, και να στείλουν προσκλήσεις σε αυτόν τον «Κωφάλαλο Παράδεισο».
Ένα παράδεισο που παραμένει βουβός, περιμένοντας να ακουστεί η φωνή του μέσα από τις αφηγήσεις αυτών που τον αγαπούν πραγματικά.
ΥΓ – Δώρο γιατί σήμερα είμαι καλός: Το Sempre Viva το έχετε κατοχυρώσει? Για να βοηθήσω, αυτό που φύεται στην Αμοργό και την Ήπειρο είναι άλλη ποικιλία.
