«Tι θα πει λεύτερος; Αυτός που δεν φοβάται τον θάνατο» έγραφε κάποτε ο μεγαλύτερος συγγραφέας των νεότερων χρόνων, ο Νίκος Καζαντζάκης. Η συγκεκριμένη φράση ταιριάζει απόλυτα στη θυσία του Έλληνα φοιτητή Κώστα Γεωργάκη για τη Δημοκρατία. Μία μέρα σαν και αυτή το 1970 ο Έλληνας φοιτητής Γεωλογίας από την Κέρκυρα αυτοπυρπολείται σε κεντρική πλατεία της Γένοβας, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη χούντα στην Ελλάδα.
Ο Κώστας Γεωργάκης γεννήθηκε στο νησί των Επτανήσων το 1948 και υπήρξε ενεργό μέλος της ΕΔΗΝ (Νεολαία της Ένωσης Κέντρου). Δύο μήνες πριν από τον θάνατό του είχε προχωρήσει σε μια ανώνυμη αποκάλυψη με βάση την οποία η χούντα είχε διεισδύσει με ανθρώπους της και είχε διαβρώσει τις ελληνικές φοιτητικές οργανώσεις στην Ιταλία.
Ωστόσο, η ταυτότητά του έγινε γνωστή και ο ίδιος άρχισε να φοβάται για την οικογένειά του που βρισκόταν στην Ελλάδα. Τότε πήρε την απόφαση να πραγματοποιήσει μια ενέργεια η οποία θα τραβούσε τα βλέμματα της διεθνούς κοινής γνώμης.
Έτσι, το βράδυ της 18ης Σεπτεμβρίου έγραψε ένα γράμμα με παραλήπτη τον πατέρα του, στο οποίο ανέφερε τα εξής: «Συγχώρεσέ με γι’αυτό που έκανα και μην κλάψεις. Ο γιος σου δεν είναι ήρωας. Είναι άνθρωπος, όπως όλοι οι άλλοι, ίσως λίγο πιο φοβισμένος. Δεν θέλω να μπείτε σε κίνδυνο από τις πράξεις μου, αλλά δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο». Παράλληλα χαρίζει το αντιανεμικό του στην αρραβωνιαστικιά του Ροζάνα. Αμέσως μετά βγαίνει από το σπίτι του και παίρνει το 500αράκι Φίατ του, στο παρμπρίζ του οποίου είχε κολλημένη τη φωτογραφία του Ανδρέα Παπανδρέου. Έφτασε στην πλατεία Ματεότι και κατευθύνθηκε στο Παλάτσο Ντουκάλε, όπου στεγάζονταν τα δικαστήρια της πόλης.
Η αρχή του τέλους για τον Έλληνα φοιτητή είχε ξεκινήσει. Έβγαλε από το πορτπαγκάζ του αυτοκινήτου του τρία μπιτόνια με βενζίνη και κρατώντας τα στα χέρια έφτασε στη μεγάλη στοά. Τότε έριξε βενζίνη στα ρούχα του και με ένα σπίρτο άναψε τη φωτιά. Αμέσως τυλίχθηκε στις φλόγες.
Οι μοναδικοί άνθρωποι που βρίσκονταν εκείνη την ώρα στην πλατεία ήταν οι εργάτες καθαριότητας της πόλης. Αμέσως έτρεξαν να τον βοηθήσουν. Όταν έφτασαν κοντά του, εκείνος με όση δύναμη του είχε απομείνει φώναξε: «Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα». Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου δέκα ώρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή.
Η συγκλονιστική περιγραφή του πατέρα του
Ο πατέρας του ταξίδεψε από την Κέρκυρα στην Ιταλία έπειτα από ένα τηλεφώνημα με το οποίο κάποιος τον ενημέρωνε ότι ο νεαρός φοιτητής είχε πέσει θύμα αυτοκινητικού δυστυχήματος. «Ο Κώστας νοσηλεύεται στο νοσοκομείο Σαν Μαρτίνο. Πρέπει να έρθετε αμέσως εδώ», του είπαν. Την αλήθεια για τον θάνατο του παιδιού του την έμαθε αργότερα στον αεροδρόμιο του Μπρίντιζι τυχαία από έναν υπάλληλο.
Την επόμενη ημέρα έπρεπε να πάει στο νεκροτομείο. Η μαρτυρία του τραγικού πατέρα στον ερευνητή της υπόθεσης Κωνσταντίνο Παπουτσή είναι συγκλονιστική: «Ήρθε η ώρα αυτή και με συνόδευσε στο νεκροτομείο ο ιερέας. Μου ζήτησε ο ιατροδικαστής να κάνω αναγνώριση. Ήταν καμένος, δηλαδή κάρβουνο, καμένος μέχρι και τρία εκατοστά βάθος. Ναι, αυτό είναι το παιδί μου… Αυτός είναι ο Κώστας μου. Έκανα τον σταυρό μου, τον φίλησα και κατέρρευσα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Έμεινε άταφος για τέσσερις μήνες
Η σορός του νεαρού φοιτητή έμεινε άταφη για τέσσερις μήνες, αν και μεταφέρθηκε από φίλους και συμφοιτητές του στο νεκροταφείο της ιταλικής πόλης. Η δικτατορία ήθελε να αποφύγει τη δημοσιότητα και απαγόρευσε την άμεση μεταφορά της στην Ελλάδα. Ωστόσο το άψυχο σώμα του φοιτητή μεταφέρθηκε κρυφά στην Κέρκυρα με το πλοίο «Αστυπάλαια», τον Ιανουάριο του 1971. Η ταφή του έγινε στο Α’ Νεκροταφείο Κέρκυρας, ενώ μια μικρή πλατεία της πόλης φέρει το όνομά του. Παράλληλα, έχει αναγερθεί ένα μνημείο προς τιμήν του.
Η Ελλάδα δεν τον ξέχασε
Η χούντα έπεσε τον Ιούλιο του 1974 και η Ελλάδα δεν ξέχασε τη θυσία του. Με την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 και την ανασύσταση της Ελληνικής Δημοκρατικής Νεολαίας (ΕΔΗΝ) από τον Αλέκο Παναγούλη διοργανώθηκε το 1975 εκδήλωση τιμής για τον Κώστα Γεωργάκη και ευγνωμοσύνης προς την οικογένειά του. Μάλιστα, ο Νικηφόρος Βρεττάκος αναφέρεται στη θυσία του σε ένα από τα ποιήματά του.
Νικηφόρος Βρεττάκος, «Αυτοπυρπόληση – συλλογή: Η θέα του κόσμου»
«Στον φοιτητή που αυτοπυρπολήθηκε στη Γένοβα το 1970»
Ντύθηκες γαμπρός, φωταγωγήθηκες σαν έθνος.
Έγινες ένα θέαμα ψυχής, ξεδιπλωμένης στον ορίζοντα.
Είσαι η φωτεινή, περίληψη του δράματός μας,
τα χέρια μας προς την Ανατολή και τα χέρια μας προς τη Δύση.
Είσαι στην ίδια λαμπάδα τη μια τ’ αναστάσιμο φως κι ο επιτάφιος θρήνος μας».
Σήμερα στην πλατεία της Γένοβας υπάρχει αναμνηστική πλάκα με την επιγραφή στα ιταλικά: «Al giovane Greco Constantino Georgakis che à sacrificato i suoi 22 anni per la Libertà e la Democrazia del suo paese. Tutti gli Uomini Liberi rabbrividiscono davanti al suo Eroico Gesto. La Grecia Libera lo ricorderà per sempre».
Η μετάφραση: «Στον νεαρό Έλληνα Κωνσταντίνο Γεωργάκη που θυσίασε τα 22 χρόνια του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία της πατρίδας του. Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι σκιρτούν μπροστά στην ηρωική του χειρονομία. Η ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα».
