Ούτε τυχαία, ούτε σύμπτωση. Η έκθεση που δημοσίευσε η οργάνωση Oxfam θέλει να έχει απήχηση στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, όπου οικονομικοί και πολιτικοί ηγέτες από όλο τον κόσμο θα συρρεύσουν αυτήν την εβδομάδα.
Οι 2.500 συμμετέχοντες σε αυτή την ελβετική σύνοδο κορυφής των πλουσίων, είναι πιθανό να συζητήσουν τους κινδύνους μιας παγκόσμιας ύφεσης που συνδέεται με τον πληθωρισμό και την έλλειψη πρώτων υλών, μεσούσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Και όπως σημειώνει σε δημοσίευμά της η Liberation: «Με τις συνήθεις μεγαλοστομίες για την «επόμενη μέρα», αλλά αναμφίβολα χωρίς καμία συγκεκριμένη πρόταση ως προς τη μείωση των ανισοτήτων που διευρύνονται από χρόνο σε χρόνο».
Η Oxfam, της οποίας η αιχμή του δόρατος είναι η καταπολέμηση των ανισοτήτων, επέλεξε ταυτόχρονα να υποδείξει όσους έχουν συγκεντρώσει έκτακτα υπερκέρδη κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Τέσσερις οικονομικοί τομείς ξεχωρίζουν ιδιαίτερα, όπως σημειώνει η Liberation επικαλούμενη την έκθεση της Oxfam.
Αρχής γενομένης από τη αγροτοβιομηχανία, λόγω της σημαντικής περσινής αύξησης στις τιμές των τροφίμων: +33,6% σύμφωνα με την εξειδικευμένη υπηρεσία του ΟΗΕ, τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας («FAO»). Μία εταιρία επωφελήθηκε ιδιαίτερα από αυτό: ο Όμιλος εμπορίας τροφίμων «Cargill», ο οποίος, με καθαρά κέρδη 4,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων (4,6 δισεκατομμυρίων ευρώ), κατέγραψε το πιο κερδοφόρο αποτέλεσμα στα 156 χρόνια ύπαρξής του. Οι άλλοι τρεις παγκόσμιοι παράγοντες στον τομέα του εμπορίου σιτηρών και πρώτων υλών ειδών διατροφής, σημείωσαν, από την πλευρά τους, κέρδη άνω του 50% το 2021.
Προς χαρά των μετόχων
Ο ενεργειακός τομέας, ο οποίος έχει δει τις τιμές του να εκτινάσσονται όσο ποτέ άλλοτε μετά το τέλος της υγειονομικής κρίσης και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν αποτελεί φυσικά εξαίρεση. Με την εκρηκτική άνοδο της τιμής του αργού πετρελαίου ανά βαρέλι (+53% τους τελευταίους δώδεκα μήνες), οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες έχουν συγκεντρώσει τεράστια κέρδη: 82 δισεκατομμύρια δολάρια σε σωρευτικά κέρδη για τις εταιρίες BP, Shell, TotalEnergies, Exon και Chevron, σύμφωνα με τον απολογισμό της Oxfam.
Προφανώς, η φαρμακευτική βιομηχανία είναι ο μεγάλος νικητής της υγειονομικής κρίσης, αρχής γενομένης από τις δύο μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες που έχουν προμηθεύσει τα περισσότερα εμβόλια: η Moderna και η Pfizer/BioNTech. Η πρώτη, μόνο, κατέγραψε προσαύξηση 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις πωλήσεις εμβολίων της.
Τέλος, οι ψηφιακοί κολοσσοί έχουν αποκτήσει, επίσης, οφέλη από τον κορονοϊό λόγω του αυξημένου χρόνου που αφιερώνεται σε τηλεδιασκέψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή τους ιστότοπους ηλεκτρονικού εμπορίου: οι εταιρίες Apple, Microsoft, Tesla, Amazon και Alphabet (θυγατρική της Google) έχουν μαζί κερδίσει 271 δισ. δολάρια, ήτοι 94% αύξηση συγκριτικά με το 2019, έτος προ κορονοϊού.
Αυτά τα αποτελέσματα, σημειώνει η Oxfam, κάνουν τους μετόχους των εμπλεκόμενων εταιριών ευτυχείς. Πέρυσι, η Wal-Mart, η κορυφαία αλυσίδα σούπερ μάρκετ στις Ηνωμένες Πολιτείες, κατέβαλε 16 δισεκατομμύρια δολάρια σε μερίσματα, εκ των οποίων τα μισά πήγαν στην οικογένεια Walton, το μεγαλύτερο μέτοχο του Ομίλου λιανικής.
Η εταιρία κατασκευής εμβολίων Moderna έχει γεννήσει τέσσερις νέους δισεκατομμυριούχους μεταξύ των ιδρυτών και των στελεχών της ως αποτέλεσμα της έκρηξης αποτίμησής της. Όσον αφορά στην περιουσία του Τζεφ Μπέζος, ιδρυτή και βασικού μετόχου της Amazon, αυξήθηκε κατά 45 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020.
Τελικά, σύμφωνα με την Oxfam, ο πλανήτης έχει τώρα 2.688 δισεκατομμυριούχους (σε δολάρια), δηλαδή 573 περισσότερους από ό,τι το 2020. Εν κατακλείδι, 250 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να βυθιστούν σε ακραία φτώχεια εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης.
«Φορολογήστε τους!»
Αντιμέτωπη με αυτή τη διεύρυνση των ανισοτήτων σε όλο τον κόσμο, η ΜΚΟ προτείνει μία διπλή δημοσιονομική απάντηση, όπως αναφέρει η Liberation.
Καταρχάς, ένας φόρος επί των έκτακτων κερδών που πραγματοποίησαν μεγάλοι όμιλοι κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που εντάσσεται στη φιλοσοφία αυτού που έχουν φανταστεί το ΔΝΤ, ο ΟΟΣΑ και η Ε.Έ. προτείνοντας εισφορά στα έκτακτα κέρδη των μεγάλων ενεργειακών ομίλων.
Το Σεπτέμβριο του 2020, η Oxfam υπολόγισε ότι ένας προσωρινός φόρος 90% στα έκτακτα κέρδη 32 πολυεθνικών που σχετίζονται με τον κορονοϊό, θα μπορούσε να αποφέρει πρόσθετα φορολογικά έσοδα 104 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αρκετά, για τη διατροφή και τη φροντίδα εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων που τα χρειάζονται σε όλο τον κόσμο.
Η μη κυβερνητική οργάνωση θέλει, επίσης, να βάλει στο στόχαστρο δισεκατομμυριούχους, όπως ο Έλον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος και ο Μπερνάρ Αρνό, οι οποίοι έχουν δει την περιουσία τους να εκτοξεύεται, όσο ποτέ άλλοτε κατά τη διάρκεια της κρίσης, φορολογώντας το 99% των κερδών τους μεταξύ 2020 και 2022. Αρκετά, για την περαιτέρω συγκέντρωση δεκάδων δισεκατομμυρίων για την καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων στον κόσμο.
