Τον Σεπτέμβριο του 1998 ταξίδεψα στο Τζόνσμπορο, μια μικρή πόλη 70 χιλιάδων κατοίκων στην αμερικανική πολιτεία του Αρκάνσας. Μερικούς μήνες πριν, δύο παιδιά ηλικίας 11 και 13 ετών είχαν σκοτώσει τέσσερις δωδεκάχρονους συμμαθητές τους και μία δασκάλα. Ήταν η πρώτη φορά που οι δράστες ήταν τόσο μικροί σε ηλικία και ο στόχος του ταξιδιού ήταν ένα ντοκιμαντέρ («Τα παιδιά που σκοτώνουν») που προβλήθηκε στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα.
Το Τζόνσμπορο είναι μια συντηρητική πόλη. Στην ίδια την πόλη και την κομητεία (επαρχία) γύρω από αυτήν, απαγορεύεται η πώληση και η δημόσια κατανάλωση αλκοόλ, στους δρόμους, τα εστιατόρια αλλά και τα ξενοδοχεία. Είναι επίσης μια θεοσεβούμενη πόλη με δεκάδες εκκλησίες. Αυτά δεν εμπόδισαν τους δύο πιτσιρικάδες να κάνουν κοπάνα εκείνη τη μέρα και να στηθούν σε ένα λοφίσκο που έβλεπε το σχολείο, οπλισμένοι με τις καραμπίνες που είχαν πάρει από το σπίτι.
Ύστερα ο μικρότερος κατέβηκε μέχρι το σχολείο και ενεργοποίησε τον συναγερμό της πυρκαγιάς. Ακολουθώντας το πρωτόκολλο, οι μαθητές εγκατέλειψαν τις τάξεις και βγήκαν στην αυλή μαζί με τους δασκάλους τους. Έτσι έγιναν κινούμενοι στόχοι των δύο μικρών δολοφόνων.
Όπως συμβαίνει και με όλα τα παρόμοια, το περιστατικό προκάλεσε συγκίνηση σε όλη την Αμερική. Μάλιστα ο τότε πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, που προέρχεται από το Αρκάνσας και είχε διατελέσει κυβερνήτης του, το πήρε και προσωπικά. Υποσχέθηκε ότι θα προχωρούσε σε περιορισμούς στην κατοχή και χρήση των όπλων, τα οποία μπορούσε κανείς να αγοράσει στην τοπική αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Οι ΗΠΑ έχουν περίπου 400 εκατομμύρια όπλα και 330 εκατ. κατοίκους.
Οι μητέρες των δολοφονηθέντων, με τις οποίες μίλησα τότε, προσκλήθηκαν στον Λευκό Οίκο και δήλωναν αισιόδοξες ότι θα έμπαινε τέλος στα αλλεπάλληλα μακελειά. Ο 13χρονος δράστης είχε δηλώσει ότι ήταν εκνευρισμένος γιατί ένα κορίτσι τον είχε απορρίψει. Συμβαίνει και στις καλύτερες χώρες, αλλά εκεί δεν μπορείς να βρεις ένα όπλο και να σκοτώσεις λόγω ερωτικής απογοήτευσης.
Πέρασαν 25 χρόνια από τότε και άλλα τόσο μακελειά, ο Μαικλ Μουρ παρουσίασε ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ (Bowling for Columbine) αλλά παρόλα αυτά δεν έχει ληφθεί κανένα ουσιαστικό μέτρο για τον περιορισμό της κυκλοφορίας και της χρήσης όπλων. Γιατί η Εθνική Ένωση Όπλων (NRA) διαθέτει άφθονα χρήματα -και από τα ποσοστά της από τις πωλήσεις όπλων- με τα οποία χρηματοδοτεί τις προεκλογικές εκστρατείες κομμάτων και υποψηφίων.
Μάλιστα η δυνατότητα επιρροής της μεγαλώνει αντί να μειώνεται, καθώς τα έξοδα για τις προεκλογικές εκστρατείες έχουν απογειωθεί. Και στις ΗΠΑ κερδίζει κατά κανόνα όποιος έχει περισσότερα χρήματα.
Η Εθνική Ένωση Όπλων διαθέτει και μεγάλη πολιτική επιρροή μέσω των εκατομμυρίων μελών της που αποτελούν δεξαμενή ψήφων, ιδίως για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Στο Δημοκρατικό Κόμμα υπάρχουν περισσότεροι που ζητούν να ληφθούν μέτρα, αλλά λείπει η διακομματική συναίνεση και η πολιτική βούληση για την αλλαγή του σχετικού άρθρου του Συντάγματος. Καθώς και η τόλμη για γενναία μέτρα που θα περιόριζαν το πρόβλημα αλλά έχουν πολιτικό κόστος.
Όταν χθες, μετά την τελευταία μαζική δολοφονία, ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωνε «αποκαρδιωμένος και κουρασμένος» και αναρωτιόταν «πότε, για τ’ όνομα του Θεού, θα ορθώσουμε το ανάστημά μας στο λόμπι των όπλων;» ομολογούσε ακριβώς ότι με τη δειλία του, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα είναι συνυπεύθυνο για τα σήριαλ εγκλήματα, που διαπράττονται κάθε τόσο από τις εκκλησίες μέχρι τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πορεία των δύο δραστών στο Τζόνσμπορο. Δικάστηκαν ως έφηβοι και αποφυλακίστηκαν στα 21 τους χρόνια, το 2005 ο μεγαλύτερος και το 2007 ο μικρότερος.
Ο τελευταίος άλλαξε το όνομά του και έκανε οικογένεια, αλλά έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 2019, σε ηλικία 33 ετών. Προηγουμένως είχε ζητήσει άδεια οπλοφορίας, που του αρνήθηκε η πολιτεία του Αρκάνσας.
Ο Μίτσελ Τζόνσον, ο μεγαλύτερος, συνελήφθη το 2008 και του απαγγέλθηκαν κατηγορίες που επισείουν ποινή φυλάκισης μέχρι 10 ετών. Γιατί, ενώ είχε καταδικαστεί με την κατηγορία της χρήσης ναρκωτικών, είχε στην κατοχή του όπλο.
Στέλιος Κούλογλου
