Συνέντευξη στο Δημήτρη Τερζή για την Εφημερίδα των Συντακτών
Ο Γιώργος Σταθάκης είναι ο επικεφαλής της ομάδας των στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης που κύρια ευθύνη τους αποτελεί ο σχεδιασμός του νέου προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτό εντάσσεται και το σχέδιο αντι-Πισσαρίδη το οποίο η αξιωματική αντιπολίτευση θα δώσει στη δημοσιότητα το επόμενο διάστημα μόλις το ίδιο το σχέδιο παρουσιαστεί στην τελική του μορφή. Θεωρεί πως το συγκεκριμένο σχέδιο, κομμάτια του οποίου έχουν γίνει γνωστά το τελευταίο διάστημα, είναι «ρετρό και πανομοιότυπο με αυτό που οδήγησε στην κρίση, παρέτεινε την παραμονή μας σε αυτήν».
Ο κ. Σταθάκης τάσσεται υπέρ της πλήρους επιστροφής του κράτους με έναν ισχυρό ρυθμιστικό, οικονομικό και κοινωνικό ρόλο. Για το ενδεχόμενο εκλογών υποθέτει ότι αυτές ίσως γίνουν όταν ομαλοποιηθεί η υγειονομική κατάσταση στη χώρα και όταν επανέλθει η οικονομική ομαλότητα. Τονίζει, δε, πως οι εκλογές δεν κερδίζονται με τις καταγγελίες αλλά με τη δημιουργία ενός μεγάλου αφηγήματος που απαντά στο διακύβευμα της εποχής. Το αποτέλεσμα των εκλογών θεωρεί ότι θα κριθεί από «τη μάχη των ιδεών και τις διακριτές στρατηγικές Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ».
• Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν την κυβερνητική φθορά και παράλληλα την οργή και απογοήτευση του κόσμου για την αντιμετώπιση της πανδημίας εκ μέρους της. Την ίδια ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται κολλημένος στα ίδια ποσοστά με ελάχιστες διαφορές. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση;
Ο πρώτος χρόνος ασυλίας της κυβέρνησης προφανώς παρήλθε. Η κυβέρνηση επένδυσε στην ιδέα του ενός και μοναδικού κύματος πανδημίας και επέλεξε να μη δαπανήσει χρήματα για την οικονομία και το σύστημα υγείας. Με το δεύτερο κύμα η στρατηγική αυτή κατέρρευσε. Τώρα εμφανίζεται αναποφάσιστη και αλλοπρόσαλλη. Συνεπώς για πρώτη φορά υπάρχει μια ορατή αποδυνάμωση της Ν.Δ.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, μετά τον πρώτο χρόνο στασιμότητας, που είναι και λογικό, υπάρχει μια θετική προσθήκη. Εντούτοις μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων παραμένει στο ενδιάμεσο. Αποστασιοποιείται από τη Ν.Δ. αλλά δεν ταυτίζεται με κάποιο πολιτικό χώρο. Αυτό το ποσοστό είναι σημαντικό και έχω την εντύπωση ότι θα κρίνει τις επόμενες εκλογές. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι θα έλεγα κεντρώοι ψηφοφόροι που ψήφισαν Ν.Δ. και αναζητούν μία εναλλακτική δυνατότητα. Είναι αυτονόητο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να κερδίσει αυτή τη μερίδα ψηφοφόρων.
• Στη συνείδηση της πλειονότητας του κόσμου φαίνεται ότι η κυβέρνηση απέτυχε να αντιμετωπίσει το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Με πληγωμένη την εικόνα της, ήδη διακινούνται σενάρια εκλογών για την άνοιξη. Θεωρείτε πως έχουν βάση αυτά τα σενάρια και πώς προτίθεται ο ΣΥΡΙΖΑ να τα αντιμετωπίσει;
Ο ΣΥΡΙΖΑ προφανώς προετοιμάζεται για κάθε ενδεχόμενο, αν και προσωπικά δεν νομίζω ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε εκλογές σύντομα. Λογικότερο είναι να περιμένει τη βελτίωση της υγειονομικής κατάστασης και να επενδύσει στην οικονομική ανάκαμψη και τη ροή των ευρωπαϊκών πόρων. Οπότε, οι όποιες πιθανές σκέψεις της κυβέρνησης για πρόωρες εκλογές υποθέτω ότι αφορούν τα τέλη του 2021 ή αργότερα.
• Η πανδημία άλλαξε την εποχή μας, τα δεδομένα, ακόμα και τα αφηγήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα δείχνει επιβεβλημένη, πόσο μάλλον από τη στιγμή που οι κοινωνίες στρέφονται σε ολοένα και περισσότερο συντηρητικές επιλογές. Αρκεί ένας αντιπολιτευτικός λόγος καταγγελίας απέναντι στην ανασφάλεια και την ασάφεια που βιώνει η κοινωνία ή χρειάζεται κάτι περισσότερο απ’ αυτό;
Τις εκλογές δεν τις κερδίζει ο καταγγελτικός λόγος, αλλά το θετικό διακύβευμα, η προοπτική αλλαγών που θα φέρουν καλύτερες συνθήκες για την οικονομία και την κοινωνία. Με μια λέξη: το «μεγάλο αφήγημα». Προφανώς και το διακύβευμα κάθε εποχής είναι διαφορετικό. Ο εξευρωπαϊσμός της Ελλάδας και η ένταξη στην ΕΟΚ ταυτίστηκαν με τη διακυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η Αλλαγή επί δύο τετραετίες με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο «εκσυγχρονισμός» του Κώστα Σημίτη, ένα μείγμα νεοφιλελευθερισμού και κοινωνικής προστασίας, μαζί με την ένταξη στο ευρώ, του έδωσε μία οκταετία. Στην πρόσφατη περίοδο τα μεγάλα αφηγήματα ατόνησαν.
τις εκλογές στην Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες, τις κρίνουν η σημαντική μερίδα των ψηφοφόρων του Κέντρου, που κατά κανόνα συνδέονται με τα πολυπληθή μεσαία στρώματα
Ο Κώστας Καραμανλής υποσχέθηκε την αντιμετώπιση της κλιμακούμενης διαπλοκής και διαφθοράς και τις δημοσιονομικές ανισορροπίες, και μετά ήρθε η κρίση και η λαίλαπα των μνημονίων, όπου προφανώς το πολιτικό διακύβευμα ήταν το μνημόνιο -αντιμνημόνιο, που έφερε και τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα, εκτιμώ ότι το διακύβευμα είναι η προοπτική μιας μακρόχρονης ανάπτυξης της οικονομίας και η βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών. Είναι λογικό να δοκιμαστούμε σε πιο συγκροτημένα «μεγάλα αφηγήματα», που θα δίνουν προοπτική και ελπίδα.
• Είστε ο συντονιστής σχεδιασμού του νέου προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ που περιλαμβάνει και το λεγόμενο σχέδιο αντι-Πισσαρίδη. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που το διαφοροποιούν από τα κυβερνητικά πεπραγμένα και το χαρακτηρίζουν εναλλακτική πρόταση;
Κοιτάξτε, το πρόγραμμα της Ν.Δ. και η Εκθεση Πισσαρίδη επικεντρώνονται στην ιδέα ότι οι επενδύσεις θα προκύψουν με «λιγότερη φορολογία, μικρότερες ασφαλιστικές εισφορές, ελαστική εργασία» και με την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα σε δημόσια έργα και συνταξιοδοτικό. Αυτό το μοντέλο είναι πανομοιότυπο με αυτό που οδήγησε στην κρίση, παρέτεινε την παραμονή μας σε αυτήν και, προφανώς, δεν δίνει διέξοδο. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτό το «παράδειγμα» έχει εγκαταλειφθεί διεθνώς.
Οι λόγοι είναι τρεις. Πρώτον, υποβάθμισε τις ανισότητες. Η ανάπτυξη επί δεκαετίες ευνόησε ένα μικρό κομμάτι του πληθυσμού, το πλουσιότερο, ενώ οι μισθοί έμειναν «παγωμένοι» και τα μεσαία στρώματα συμπιέστηκαν. Ο δεύτερος λόγος είναι το κράτος. Η απορρύθμιση του κράτους οδήγησε στην κρίση του 2008 και το θυμήθηκαν για να «σώσει» τις τράπεζες και τα ιδιωτικά ασφαλιστικά ταμεία. Σήμερα, υπάρχει πλήρης επιστροφή του κράτους. Ισχυροποιείται ο ρυθμιστικός και οικονομικός ρόλος του, ενισχύονται τα δημόσια συστήματα υγείας και ισχυροποιείται το κοινωνικό κράτος.
Και ο τρίτος λόγος είναι η αλλαγή στη φιλοσοφία της οικονομικής πολιτικής. Η «νέα νομισματική θεωρία» που είναι κυρίαρχη στα οικονομικά διέλυσε τις δοξασίες του Μονεταρισμού. Σήμερα οι κεντρικές τράπεζες τυπώνουν χρήμα χωρίς όριο. Εγκαταλείπεται η δημοσιονομική πειθαρχία και το δημόσιο χρέος αυξάνει. Το ίδιο ισχύει και για τους μισθούς. Ο Μπάιντεν υπόσχεται, εν μέσω της κρίσης, διπλασιασμό του κατώτατου ωρομίσθιου από 7 σε 15 δολάρια. Αρα ο κόσμος κινείται σε άλλο μήκος κύματος. Για τους λόγους αυτούς θεωρώ ότι η Εκθεση Πισσαρίδη είναι ρετρό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ακριβώς στον αντίποδα αυτών των δοξασιών. Θέλει ισχυρή νομισματική και δημοσιονομική πολιτική, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, σταθερούς και αυξανόμενους μισθούς, με ρυθμιζόμενη την αγορά εργασίας και με συλλογικές διαπραγματεύσεις, ισχυρότερο κοινωνικό κράτος, μεγάλη ενίσχυση της υγείας και ένα βιώσιμο και αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα. Κοινώς, δουλεύει στην ιδέα ότι η μείωση των ανισοτήτων και η κοινωνική συνοχή διευκολύνουν και δεν εμποδίζουν την οικονομική ανάπτυξη.
Η οικονομική ανάπτυξη, και εν προκειμένω η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, θα είναι προϊόν επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, που θα έχουν στήριξη, χρηματοδότηση και σαφή προσανατολισμό στην παραγωγική και τεχνολογική στροφή της οικονομίας, που θα εδράζονται στο διαθέσιμο υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό και θα αναβαθμίζουν τη διεθνή θέση της χώρας. Προσβλέπει σε ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων σε χωροταξία, περιβάλλον, δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση που εν πολλοίς ξεκίνησε την περίοδο της διακυβέρνησής του.
• Για πολλούς ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές επειδή έχασε κατά κύριο λόγο τη στήριξη της μεσαίας τάξης. Αυτό το εκλογικό κομμάτι πώς σκοπεύετε να το προσελκύσετε ξανά; Πώς θα ανακτήσετε την εμπιστοσύνη του;
Προσωπικά πιστεύω ότι τις εκλογές στην Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες, τις κρίνουν η σημαντική μερίδα των ψηφοφόρων του κέντρου, που κατά κανόνα συνδέονται με τα πολυπληθή μεσαία στρώματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ισχυρότερος στις νεότερες ηλικίες και στον κόσμο της εργασίας και η Ν.Δ. στις μεγαλύτερες ηλικίες, τους συνταξιούχους, και εν μέρει στους δημόσιους υπαλλήλους και τους αγρότες.
Τα μεσαία στρώματα θα τα κερδίσουμε με τη δύναμη των ιδεών που εκπορεύονται από τη στρατηγική μας. Τα μεσαία στρώματα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής μας για τη δίκαιη πράσινη μετάβαση, της παραγωγικής στροφής της οικονομίας, της ιδέας μας για την αναζωογόνηση της υπαίθρου και των περιφερειών της χώρας, της φορολογικής μεταρρύθμισης που θα την κάνει δικαιότερη, είναι μέρος των μεταρρυθμίσεων που προκρίνουμε προς όφελος του πολίτη και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Η μάχη των ιδεών και οι διακριτές στρατηγικές Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ θα κρίνουν το αποτέλεσμα.
