Είναι μία από εκείνες τις ιστορίες που πρέπει να σταθείς και να ακούσεις. Που το στομάχι σου δυσκολεύεται να χωνέψει πώς στο καλό μπορεί να συμβαίνει στ’ αλήθεια. Από τα 12 έως και τα 14 της η Ελένη Β. που ζει στο Αγρίνιο (τα πλήρη στοιχεία της οποίας είναι στη διάθεση του Ladylike) παρενοχλούνταν σεξουαλικά από τον ιερέα- πνευματικό της μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο του σπιτιού του. Στη δική της ιστορία, δράστης είναι ο θείος της, ο εξομολογητής της. Μια σεξουαλική παρενόχληση σε 24 τουλάχιστον αξιόποινες συνέχειες, στην πιο τρυφερή ηλικία ενός κοριτσιού.
Ο άνδρας αυτός παραμένει ενεργός ιερέας στην Αιτωλοακαρνανία. Όσο για εκείνη, ενήλικη πια, μια νεαρή γυναίκα διαβασμένη και δυνατή που δεν υπέκυψε στο «τραύμα» της, επιλέγει να μοιραστεί τη συγκλονιστική της μαρτυρία. Θέλει να φωνάξει πως η σιωπή των θυμάτων είναι η δύναμη του θύτη. Να μιλήσει για το πόσο καθοριστικό είναι οι γονείς να στέκονται δίπλα στα παιδιά τους ουσιαστικά κι όχι τυπικά. Για το πόσο κόστισε στην ίδια η κραυγαλέα λάθος στάση της μητέρας της.
«Ήμουν 12 ετών»
«Υπάρχει μια αυτοματοποιημένη άμυνα στο ανθρώπινο σύστημα που ό,τι σε έχει τραυματίσει σοβαρά προσπαθείς να το σβήσεις από τη μνήμη σου. Δεν γίνεται συνειδητά, σε βοηθάει όμως να επιβιώσεις. Δεν πετυχαίνει πάντα. Η δική μου σεξουαλική παρενόχληση ξεκινάει όταν αυτός ο άνθρωπος, ο ιερέας, ο οικογενειάρχης, ο οποίος είναι και συγγενής μου, θείος μου, ήρθε πολύ κοντά με την οικογένειά μου και κυρίως με τη μητέρα μου. Την πέτυχε σε μία ευάλωτη προσωπική φάση κι εκείνη γαντζώθηκε από πάνω του. Εγώ είχα τελειώσει μόλις το δημοτικό. Ήμουν 12 ετών.
Πηγαίναμε στο σπίτι τους σχεδόν καθημερινά. Ο παπάς παραμύθιαζε τη μαμά μου με θρησκευτικά και διάφορα μεταφυσικά. Της έλεγε ότι μας είχαν κάνει μάγια και πως μόνο αυτός μπορεί να μας σώσει. Πράγματα που ένας λογικός άνθρωπος τα ακούει και γελά, για εμάς ήταν η ζωή μας. Η μάνα μου κοκκάλωνε από φόβο, την χειραγωγούσε στο 100%. Έκρινε λοιπόν πως αυτός ο παπάς πρέπει να με καθοδηγήσει στον βίο μου. Κάπως έτσι έγινε ο πνευματικός μου πατέρας. Άρχισε να με εξομολογεί. Πολύ αργότερα έμαθα ότι δεν είχε καν την άδεια για κάτι τέτοιο.
«Με εξομολογούσε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, στο σπίτι του»
Ήμουν 12 ετών και πολύ μικρή για να αντιληφθώ με ευκολία ότι η συμπεριφορά του απέναντί μου ήταν περίεργη, προκλητική. Θυμάμαι να τρώμε όλοι μαζί στο κυριακάτικο τραπέζι μετά τη Λειτουργία και να με κοιτάζει επίμονα και σιωπηλά, χωρίς να του δίνω αφορμή. Βάζοντάς τα κάτω εκ των υστέρων, συνειδητοποίησα πως ο τρόπος που με πλησίαζε, ακόμα και που με χαιρετούσε ήταν σεξουαλικά φορτισμένος.
Για όποιον δεν ξέρει, η εξομολόγηση είναι μια διαδικασία που γίνεται κατ’ ιδίαν με τον εξομολόγο εντός της εκκλησίας. Στη δική μου περίπτωση συνέβαινε στο σπίτι του, σε ένα απομονωμένο δωμάτιο. Θυμάμαι ένα διπλό κρεβάτι και από πάνω κάτι εικόνες. Θυμάμαι να καθόμαστε στο κρεβάτι και να μου χαϊδεύει τα μπούτια. Άλλες φορές χάιδευε τα χέρια μου και μου ζητούσε να του πω τι αμαρτίες έχω κάνει. Αυτός ήταν ο τρόπος του για να με κάνει να τον εμπιστευτώ. Δεν είχα άλλη εμπειρία εξομολόγησης και αυτός ο παπάς είχε- υποτίθεται- αναλάβει να μου δείξει πώς γίνεται. Μου έλεγε ότι υπάρχει απόρρητο στην εξομολόγηση, οπότε “απαγορεύεται να πεις τι λέμε εδώ”. Πολλές φορές ήμουν αγχωμένη κι ανασφαλής, δεν ένιωθα καλά με το να είμαι μόνη μου μαζί του.
Στη μητέρα μου άργησα να παραπονεθώ, γιατί ήταν κάτι παραπάνω από προφανές πως τον εμπιστευόταν με κλειστά μάτια. Έτσι κι αλλιώς ήταν εκεί, έβλεπε πώς έβγαινα κάθε φορά από το δωμάτιο.
Με ρωτούσε με το πιο γλυκό ύφος πράγματα που δεν μπορούσα καν να διανοηθώ ότι μπορώ να τα κάνω. “Πες μου, έχεις σεξουαλικές ορμές;”,”Βάζεις πράγματα στο μ@@@ί σου; Βάζεις στυλό, βάζεις μολύβια, βάζεις φρούτα;”
Το σοκ ήταν μεγάλο. Ακόμα και τώρα που τα λέω, δεν χωράει το μυαλό μου ότι μου έχουν πει τέτοια πράγματα και μάλιστα όταν ήμουν παιδί. Του απαντούσα όχι, δεν κάνω κάτι τέτοιο, αλλά επέμενε. “Ξέρω ότι το κάνεις, ξέρω ότι σου αρέσει”. Κάθε φορά γινόταν κάτι διαφορετικό. Μια φορά με ανάγκασε να βγάλω την μπλούζα μου για να δει το μπούστο μου με το επιχείρημα ότι μου έχουν κάνει μάγια και πρέπει να πιάσει το σώμα μου για να τα λύσει.
Άλλες φορές με έπαιρνε με το καλό. “Έλα να παίξουμε ένα παιχνίδι, έλα να σε κάνω κρακ” μου έλεγε. Ερχόταν λοιπόν από πίσω μου, μου έπιανε το στήθος και έτριβε το πέος του στα οπίσθιά μου. Για όσα μου έλεγε και μου έκανε, ένιωθα μια τεράστια ντροπή.
Με “εξομολογούσε” σίγουρα μια φορά τον μήνα. Κάθε μήνα από τα 12 μέχρι τα 14 μου χρόνια, ώσπου άρχισα να προφασίζομαι δικαιολογίες για να μην με παίρνει η μάνα μου μαζί της στο σπίτι του. Πλέον ένιωθα την απειλή και το κακό που μου έκανε. Αλλά στη μάνα μου όχι, δεν μου έβγαινε να μιλήσω.
Στο τέλος της εξομολόγησης, αυτός που εξομολογείται ενδέχεται να γονατίσει ώστε να διαβάσει ο πνευματικός την ευχή. Και λέω ενδέχεται γιατί δεν είναι υποχρεωτικό. Στη δική μου περίπτωση ήταν ο μόνος τρόπος. Οπωσδήποτε έπρεπε να γονατίσω. Ερχόταν πολύ κοντά και ακουμπούσε το όργανό του στο κεφάλι μου.
«Για τη μητέρα μου νιώθω οίκτο, όχι οργή»
Η απόλυτη συνειδητοποίηση της κατάστασης, έγινε όταν πια ήμουν φοιτήτρια και μακριά από τον τόπο μου. Τότε ήταν που την έπιασα και της είπα “αυτός ο άνθρωπος δεν είναι τόσο καλός, κοίτα λίγο παραπέρα από αυτό που βλέπεις”. Εκείνη αστραπιαία απομακρύνθηκε. Σταμάτησε να μου μιλάει και να με εμπιστεύεται γιατί προφανώς του τα μετέφερε κι εκείνος την έστρεψε εναντίον μου. Πριν από έναν χρόνο της μίλησα ανοιχτά για τη σεξουαλική παρενόχληση που βίωνα από εκείνον κατά συρροή.
Από τότε έκοψε κάθε σχέση μαζί μου, οριστικά. Για τη μητέρα μου νιώθω οίκτο. Τα παιδιά πάντα συγχωρούν κι εγώ το έχω κάνει άπειρες φορές. Εκείνη συνεχίζει να πιστεύει ότι είμαι εχθρός της, ότι θέλω να της κάνω κακό. Τον έχει για Θεό της. Του έχει τυφλή υπακοή. Είναι αρρωστημένη σχέση. Έκανε πέρα τους πάντες για χάρη του. Αλλά ναι, πιστεύω πως είχε καταλάβει τι συμβαίνει. Οι μητέρες έχουν ένστικτο. Ελπίζω ότι μαμά μου θα καταλάβει κάποια στιγμή το λάθος της και θα δει ποιος είναι αυτός που έχει προτιμήσει. Ότι θα ξαναρθεί κοντά μου. Αν το διαβάσει ποτέ, θέλω ξέρει ότι την αγαπάω και θα ‘μαι εδώ.
«Έχει κάνει κακό και σε άλλες κοπέλες. Ας μιλήσουν όσες έχουν βιώσει παρενόχληση»
Μακάρι να ήμουν η μόνη, ξέρω όμως πως αυτός ο παπάς έχει κάνει κακό και σε άλλα ανήλικα κορίτσια που πλέον έχουν ενηλικιωθεί. Δεν ξέρω αν οι κοπέλες αυτές έχουν συνειδητοποιήσει το πόσο πολύ τους τραυμάτισε αυτός ο άνθρωπος. Πρέπει όμως να βρουν τη δύναμη να βγουν και να μιλήσουν όπως όλες όσες έχουν αντίστοιχες εμπειρίες.
Αυτός ο παπάς παραμένει στην Αιτωλοακαρνανία. Είναι ενεργός ιερέας. Πάνε δηλαδή παιδιά και του φιλάνε το χέρι για να πάρουν την ευχή του.
«Όλο αυτό με στοίχειωσε»
Μερικές φορές στην καθημερινότητά μου, μπορεί να συμβεί κάτι που να μου θυμίσει αυτό που έζησα. Ή να γυρίσει το μυαλό μου ξαφνικά εκεί, στο δωμάτιο, χωρίς να το ελέγξω και να μου καταστρέψει τη μέρα. Να με πάει τόσο πολύ πίσω που να χρειάζεται να δώσω τεράστια μάχη για να επιστρέψω στο τώρα και να υπενθυμίσω στον εαυτό μου πως είμαι ασφαλής και τυχερή που εγώ δεν έζησα το χειρότερο σενάριο, τον βιασμό. Για πολύ καιρό αισθανόμουν συνένοχη και το πιο δύσκολο σημείο ήταν να πείσω τον εαυτό μου ότι δεν έφταιγα κάπου. Ότι ο άλλος ήταν άρρωστος.
Δεν ξεπερνιέται. Με επηρέασε και στη σεξουαλική μου ζωή. Άργησα πολύ να κάνω σχέση, να αφεθώ. Ευτυχώς βρήκα έναν σύντροφο που εμπιστεύτηκα από την αρχή, που με κατάλαβε. Ο παπάς αυτός μέσα σε όλα όσα έλεγε, με έβαζε να ορκιστώ πως δεν θ’ αφήσω ποτέ κάποιον άλλο άντρα να με αγγίξει. Ότι ποτέ δεν θα τον προδώσω. Με στοίχειωσε. Χωρίς να το συνειδητοποιώ, έκανα πράγματα που δεν ήθελα. Άργησα να έχω ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις, έφτασα 24 ετών για να νιώσω έτοιμη. Δεν άφηνα άνθρωπο να με πλησιάσει. Είχα αρχίσει να προβληματίζομαι για τη σεξουαλική μου ταυτότητα.
Ήμουν 18 όταν κατάλαβα πως κάπως πρέπει να με βοηθήσω. Απευθύνθηκα σε ψυχολόγο, έκανα αμέτρητες δραστηριότητες. Δούλεψα πολύ με τον εαυτό μου κι έτσι ξεμπλόκαρα. Δεν θα το ξεπεράσω ποτέ, αλλά επιλέγω να προχωρήσω, δεν θέλω να του κάνω τη χάρη και να “βουλιάξω”. Γι’ αυτό και μιλάω σήμερα. Γιατί αν γίνω ποτέ μητέρα και φέρω μια κόρη στον κόσμο θέλω να ξέρω πως έκανα ό,τι μπορούσα για να είναι εκείνη ασφαλής, όπως και κάθε κορίτσι μετά από μένα.
Ο ιερέας που «κουκούλωσε» την ιστορία
Κάποια στιγμή μίλησα σ’ έναν ανώτερό του. Στην αρχή ισχυρίστηκε ότι έπεσε από τα σύννεφα και μετά άρχισε να πέφτει σε αντιφάσεις λέγοντάς μου ότι κι άλλοι έχουν κατηγορήσει τον συγκεκριμένο ιερέα για αξιόποινες πράξεις. Όταν του ζήτησα να πάω να του μιλήσω από κοντά, άρχισε να με αποφεύγει. Χρειάστηκε να τον ενημερώσω ότι θα βγω στα κανάλια, και τότε εμφανίστηκε για να με αποθαρρύνει. Ήθελε να με κάνει να νιώσω ότι δεν θα με πιστέψουν.
«Το θύμα δεν φταίει ποτέ, πόσο μάλλον ένα παιδί»
Ακούω όσα λέγονται για τη σεξουαλική παρενόχληση και την κακοποίηση. Το φταίξιμο που πάνε να ρίξουν μερικοί στο θύμα. Ας τους πω κι εγώ λοιπόν με τη σειρά μου πως το θύμα σπανίως θα μιλήσει εκείνη την ώρα ή την επόμενη μέρα. Θέλει πάρα πολύ χρόνο να το επικοινωνήσει και αν το κάνει και ποτέ. Όσους συμβουλεύτηκα, μου έλεγαν ότι θα είναι πάντα ο λόγος μου ενάντια στον δικό του. Είναι παρανοϊκό να έχεις υποστεί κάτι τέτοιο, να σου έχει τσακίσει τη ζωή και να είναι τόσο δύσκολο να βρεις το δίκιο σου. Είναι ένας φαύλος κύκλος που χαϊδεύει τον θύτη και του λέει συνέχισε, μπορείς.
Ο φόβος είναι αυτός που δεν σε αφήνει να μιλήσεις και σωπαίνεις. Αλλά πρέπει να είμαστε δυνατές. Να βγούμε μπροστά και να μιλήσουμε.
Έχω μια ελπίδα πως τώρα που η Σοφία Μπεκατώρου έσπασε τη σιωπή της και με την επιρροή που έχει σαν δημόσιο πρόσωπο θα στρέψει σωστά την προσοχή και θα επιτευχθεί η δικαιοσύνη. Πρέπει όμως να γίνει μια μαζική προσπάθεια. Να μιλήσουμε όλες. Πρέπει επίσης να νιώθουν ασφαλή τα θύματα που έχουν υποστεί παρενόχληση ή κακοποίηση. Να ξέρουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι και δομές που θα στηρίξουν στ’ αλήθεια κι όχι στα λόγια.
«Οι γονείς έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης»
Ένας από τους λόγους που επιλέγω να μιλήσω είναι γιατί δεν θέλω να κινδυνεύσουν άλλα παιδια από αυτό το κτήνος. Δυστυχώς υπάρχουν γονείς που δεν στηρίζουν τα παιδιά που γέννησαν και πιστεύουν έναν ξένο που φυτρώνει στη ζωή τους. Όσοι μεγαλώνουν παιδιά, πρέπει να καταλάβουν και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν πρέπει να τα αφήνουν μόνα με κανέναν, ακόμα κι αν ο άλλος φοράει ράσο γιατί μπορεί να μην είναι ασφαλή, όπως δεν ήμουν κι εγώ. Εδώ στην επαρχία συμβαίνει τόσο πολύ όλο αυτό. Ο κόσμος υπακούει τυφλά τους ιερείς. Πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν μιλούσαμε στα παιδιά μας από νωρίς για το τι είναι η παρενόχληση. Για τον Κανόνα των Εσωρούχων. Οι γονείς πρέπει να χτίζουν μια σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους.
Αν έστω κι ένας άνθρωπος ακούγοντας αυτή την ιστορία προφυλάξει ένα παιδί, εγώ θα έχω εκπληρώσει τον στόχο μου».
