Ένα γράμμα από τα ξένα, λέγαμε παλιά. Τώρα το γράμμα έχει γίνει email και η έννοια της εφημερίδας έχει «απορροφηθεί» από τον ηλεκτρονικό τύπο. Ένα γράμμα λοιπόν, με ευχαριστίες αλλά και τις σκέψεις του, μας έστειλε ο συμπατριώτης μας δρ. Παναγιώτης Βάρδας το οποίο απευθύνει στην οικογένεια του ταχυδρόμου Θοδωρή Τραβασάρου, που έφυγε νωρίς από τη ζωή, αλλά που άφησε πίσω του ένα τεράστιο ανεκτίμητο αρχείο της νεότερης κυθηραϊκής λαογραφίας και ιστορίας. Το αρχείο του TTV Κύθηρα. Παραθέτουμε εδώ το γράμμα του.
«Αγαπητή οικογένεια Τραβασάρου,
Θέλω να σας ευχαριστήσω για αυτό που κάνετε για τα Κύθηρα. Είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα που έχω δει ποτέ να γίνονται για τον όμορφο τόπο μας. Καταρχάς, ο κάθε άνθρωπος προσπαθεί να χτίσει στην ζωή του, να προκόψει, να κάνει καριέρα, να αποκτήσει υλικά αγαθά, αλλά είναι συνήθως δύσκολο για τον καθένα να κερδίσει την υστεροφημία του.
Ο Θοδωρής μέσα από το προσωπικό του έργο, το τηλεοπτικό αρχείο τριών δεκαετιών, ζει ακόμη ανάμεσά μας, και αφήνει μια ανεκτίμητη κληρονομιά (legacy το λένε). Το legacy του καθενός είναι ένα βήμα ακόμα πιο πέρα από την καταξίωση στη ζωή, είναι η υπέρτατη καταξίωση. Ο Θοδωρής όλα εκείνα τα χρόνια παρήγαγε ένα πολύ σημαντικό έργο πού ίσως να μην είχε αντιληφθεί ότι μια μέρα, ακόμη και χωρίς αυτόν, θα είναι ο λόγος που θα τον κρατήσει ζωντανό στη μνήμη της κυθηραϊκής κοινωνίας και των επόμενων γενεών. Και βέβαια, εσείς, η οικογένεια του, τιμάτε τη μνήμη του με το να φέρνετε αυτήν την πολιτισμική κληρονομιά στην επιφάνεια και να την προσφέρετε με αυτό τον τρόπο σε όλα τα Κύθηρα. Αυτό το έργο δεν είναι απλά μνήμες, δεν είναι απλά βίντεο από τα παλιά. Είναι ο τόπος με τους ανθρώπους του που μας μεγάλωσε, μια κοινωνία που έδωσε τα εφόδια στη γενιά μας, να διαμορφώσουμε τη δική μας ταυτότητα και να γίνουμε αυτό που είμαστε. Δεν είναι όμως μόνο η ταυτότητά μας. Είναι και κάτι παραπάνω.
Είναι η πυξίδα μας για την ζωή. Αν σταματήσουμε τον φρενήρη ρυθμό της καθημερινής ζωής για ένα λεπτό, κοντοσταθούμε και αναλογιστούμε, από πού ξεκινήσαμε, πού είμαστε και πού θέλουμε να πάμε, θα συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε φτιαγμένοι με αυτά τα συστατικά. Είναι η πολιτισμική κληρονομιά που την κουβαλάμε μέσα μας και μας δίνει δύναμη όσο πορευόμαστε στο ταξίδι της ζωής.
Μια γλυκιά ανάμνηση από ένα πανηγύρι του παρελθόντος μπορεί να βοηθήσει να επαναπροσδιορίσουμε την πραγματική ή πλασματική σημασία ενός τωρινού «προβλήματος» και να μας βοηθήσει να το προσπεράσουμε. Η πυξίδα αυτή μας δείχνει τι αξίζει πραγματικά στη ζωή. Στο ρόλο του γέροντα – παππού μας σε αυτά τα βίντεο, θα είμαστε εμείς αύριο και τα παιδιά μας μεθαύριο. Γιατί είναι σημαντικό αυτό; Σε μία μεγάλη έρευνα που έχει μελετήσει τους εκατομμυριούχους στις Η.Π.Α για δύο δεκαετίες, ένα από τα κύρια ερωτήματα που προσπάθησαν να απαντήσουν οι ερευνητές ήταν τι κάνει τους εκατομμυριούχους ευτυχισμένους; Ποιο είναι αυτό το υλικό αγαθό, ποιο είναι αυτό το σπίτι, το αυτοκίνητο, η επαγγελματική δραστηριότητα, το χόμπι, το σκάφος, ή η συνήθεια που κάνει όλους αυτούς τους πετυχημένους ανθρώπους ευτυχισμένους. Η απάντηση που δόθηκε περισσότερο από άλλες ήταν μία και ομοιογενής ανεξαρτήτως της χρονιάς ή της δεκατίας της μελέτης. Δεν είχε καμία σχέση με την οικονομία, με το τι έκανε ο δείκτης του χρηματιστηρίου και ποια ήταν τα κέρδη τους εκείνης της περιόδου. Ήταν ανεξάρτητη από το μεγεθος του πλούτου (net worth) του καθενος. Η απάντηση που έδωσαν οι εκατομμυριούχοι της Αμερικής ήταν ότι η ευτυχία τους πηγάζει από εμπειρίες της ζωής με αγαπημένους ανθρώπους. Αυτές οι εμπειρίες, αποτυπώθηκαν με το φακό του Θεοδωρή, και από εκεί στο αρχείο του, και σχηματίζουν το παζλ της ζωής του «ιερού» τόπου που μεγαλώσαμε. Γι’ αυτό η δουλειά αυτή είναι ανεκτίμητη και η πυξιδα μας για τη ζωή.
Με αγάπη Παναγιώτης Ν. Βαρδας
Καρδιοχειρουργός
University of Alabama at Birmingham
ΗΠΑ»
