Το άρθρο υπογράφουν οι Στεργιούλης Γρηγόρης – Μιχαλακάκης Σπύρος*
Έντονη είναι η συζήτηση και δραστηριότητα για την «Πράσινη» ενέργεια και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – (ΑΠΕ). Και σωστά γιατί μακροπρόθεσμα αυτός είναι ο βασικότερος τρόπος ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής. Σημαίνει όμως αυτό ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε την έρευνα και εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων Υδρογονανθράκων (Υ/Α) (πετρελαίου και φυσικού αερίου);
Μια τέτοια προοπτική θα είχε αρνητικές επιπτώσεις, οικονομικές (απώλεια αξίας από Υ/Α), γεωστρατηγικές (με την Τουρκία να οικειοποιείται την περιοχή) αλλά και περιβαλλοντικές (η ανάπτυξη των υποδομών αξιοποίησης των ΑΠΕ χρειάζεται χρόνο και τεράστιες επενδύσεις) . Πιστεύουμε ότι πρέπει και μπορούμε και να προχωρήσουμε αποφασιστικά στις ΑΠΕ και να αξιοποιήσουμε τον εθνικό μας πλούτο στους Υ/Α.
A. Το ενεργειακό ισοζύγιο και οι πηγές ενέργειας στην Ελλάδα
Η συνολική κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα το 2019 ήταν περίπου στα 21,3 ΜΤΟΕ (μείωση από την κορύφωση του 2005 λόγω της κρίσης αλλά και των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας) . Από το 1990 ο άνθρακας (λιγνίτης) μειώθηκε από το 38% στο 15% (με προοπτική μείωσης) , αυξήθηκαν οι Υ/Α από 57% στο 71% (σταθερή προοπτική έως το 2030) και αυξήθηκαν οι ΑΠΕ (με βιομάζα ) από 5% σε 12% στο συνολικό ισοζύγιο (με αυξητική προοπτική)
Θετικές εξελίξεις, αλλά απαιτούνται και άλλες στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η προηγούμενης κυβέρνηση (επί Υπουργίας Γιώργου Σταθάκη) διαμόρφωσε για πρώτη φορά ένα Ενιαίο Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Με μικρές σχετικά διαφορές ( κυρίως απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων), συνεχίζεται και από την τωρινή κυβέρνηση.
Οι προβλέψεις του ΕΣΕΚ εμφανίζονται στον πίνακα
Βάσει του στόχου του ΕΣΕΚ, οι ΑΠΕ αποτελούν περίπου 35% το ενεργειακού ισοζυγίου. Το υπόλοιπο, κυρίως Υ/Α, παραμένει πάνω από 60%, σχεδόν αποκλειστικά εισαγόμενο, και η ενεργειακή μας εξάρτηση παραμένει πάνω από 70%, από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ. Απαιτείται ισορροπημένη αντιμετωπιση, αλλοιώς κατά την μετάβαση, κυρίως θα αλλάξουμε εγχώριο λιγνίτη με εισαγωγες.
B. Υπάρχει όμως άλλη προοπτική?
Ναι υπάρχει. Η χώρα έχει αδειοδοτήσει πετρελαιοπιθανές περιοχές κυρίως στην Δυτική και Νότια Ελλάδα (βλ. χάρτης ΕΔΕΥ (Ιούνιος 2020) . Οι συμφωνίες με τις εταιρίες ExxonMobil, TOTAL, Repsol, κλπ. σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ είναι μια τεράστιας σημασίας παρακαταθήκη για τη χώρα μας, όπως και η σημαντική παρουσία της Energean.
Τα πιθανά κοιτάσματα ξεπερνούν σε αξία τα 230 δις. δολάρια (βλ. καθηγητή Αντώνη Φώσκολου) Πως η Εκμετάλλευση των Ελληνικών Υδρογονανθράκων θα Αναβαθμίσει την Γεωπολιτική Θέση της Ελλάδας (energia.gr) Αρκετά για να αλλάξει η τύχη της χώρας μας.
Και ο πλούτος αυτός είναι αξιοποιήσιμος (βλέπε Γιάννη Γρηγορίου, πρ. Διευθύνοντα Συμβούλου ΕΛΠΕ Upstream. Έρευνα Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Οι Καιροί ου Μενετοί! (energia.gr) και την τελευταία έκθεση της ΕΔΕΥ (Ιούνιος 2020). ydrogonanthrakes_Ellada_nees_prosegiseis_stin_erevna.pdf (greekhydrocarbons.gr)
Γ. Ποια είναι η σημασία της έρευνας και παραγωγής Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα
1. Οικονομική διάσταση
Α. Συμβολή στον εθνικό πλούτο (εγχώρια προστιθέμενη αξία, φόροι Υ/Α, μισθοί κλπ.).
Β. Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης και βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών
Γ. Διεύρυνση και αξιοποίηση τεχνογνωσίας και υψηλά καταρτισμένου δυναμικού
2. Γεωστρατηγική Διάσταση
Αποτελεσματική υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων έναντι της Τουρκίας
3. Οικολογική διάσταση
Άμεση μείωση αποτυπώματος άνθρακα, δυνατότητα παραγωγής (Μπλε) Υδρογόνου (σε ρόλο γέφυρας προς «Πράσινο»)
4. Κοινωνική Διάσταση
Αύξηση της απασχόλησης, δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για κοινωνικές παροχές, στήριξη νοικοκυριών και μείωση της ενεργειακής φτώχειας
Δ. Τι πρέπει να γίνει
1. Διαμόρφωση, ολοκληρωμένης «Πετρελαϊκής Στρατηγικής» και πλαισίου πλήρους συμμόρφωσης με την προστασία του περιβάλλοντος και ενσωμάτωση των Υ/Α στην γενικότερη ενεργειακή και γεωστρατηγική πολιτική της χώρας (π.χ. East Med Gas Forum)
2. Επιτάχυνση των συμβατικών από τις αδειοδοτημένες εταιρείας. Κομβικός είναι ο ρόλος των (Δημόσια ελεγχόμενων) ΕΛΠΕ (με δικαιώματα στο ωριμότερο κοίτασμα του Δυτικού Πατραϊκού)
3. Αδειοδοτήσεις και έρευνες και στα Νότια και Ανατολικά της Κρήτης, (έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον χωρίς ανταπόκριση)
4. Διεκδίκηση στήριξης για επενδύσεις από την ΕΕ και του σχετικούς χρηματοδοτικούς οργανισμούς
5. Τέλος, σταθερότητα στην στρατηγική αξιοποίησης του εθνικού πλούτου, εύρεση νέων εταίρων (αν χρειαστεί) και μέγιστη αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού ( ΕΔΕΥ, ΕΛΠΕ κλπ.)
Το ερώτημα στη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης είναι: Έρευνα και εκμετάλλευση των Υ/Α μας ή εξάρτηση; Ας συνειδητοποιήσουμε ότι μία αποτελεσματική εθνική ενεργειακή στρατηγική μπορεί να αξιοποιήσει τους εγχώριους Υ/Α προς όφελος του κοινωνικού συνόλου
*Ο κ Γρηγόρης Στεργιούλης είναι , Πρ. Διευθύνων Σύμβουλος, Όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ κι ο Σπύρος Μιχαλακάκης, Πρ. Προέδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, ΒΡ Ελληνική ΑΕ
