Με αφορμή τις πάνω από 200 σοβαρές παραβιάσεις του κράτους δικαίου στην Ελλάδα το 2021, δώδεκα οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και ανεξάρτητοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί αποφάσισαν να στείλουν χθες κοινή επιστολή προς την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδια επίτροπο Αξιών και Διαφάνειας, Βέρα Γιούροβα, καθώς και στα μέλη της Επιτροπής LIBE του Ευρωκοινοβουλίου. Εκφράζουν τη βαθύτατη ανησυχία τους για την προβληματική προσέγγιση της ελληνικής κυβέρνησης σε ζητήματα θεμελιωδών δικαιωμάτων, κράτους δικαίου και δημοκρατίας και καλούν την επίτροπο να στείλει ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα ότι η Ε.Ε. είναι έτοιμη να υπερασπιστεί όλους τους πολίτες που διαμένουν στην Ελλάδα και να προστατεύσει τα δικαιώματά τους.
Τα θέματα που θίγονται αναλυτικά στην επιστολή συνοψίζουν την άκρως ανησυχητική και επιδεινούμενη πορεία της χώρας επί κυβέρνησης Μητσοτάκη σε κρίσιμους τομείς, όπως: ελευθερία του Τύπου και ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, έλλειψη διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων και το δικαίωμα στην πληροφόρηση, πολυάριθμες αγωγές (SLAPP) εναντίον δημοσιογράφων και η χαμηλή θέση της Ελλάδας στον δείκτη ελευθερίας του Τύπου, απουσία νομικής προστασίας των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers), παράνομη αστυνομική βία (τουλάχιστον 34 καταγεγραμμένα περιστατικά μέσα στο 2021, πλήθος ρατσιστικών περιπτώσεων), δικαιώματα προσφύγων και αιτούντων άσυλο (επαναπροωθήσεις, εξευτελιστική συμπεριφορά σε αιτούντες άσυλο κ.ά.), μετατροπή των συνοριακών περιοχών σε «de facto ζώνη ασυδοσίας», δικαιώματα υπηκόων τρίτων χωρών (δραματικές αλλαγές στη διαδικασία πολιτογράφησης και στην απόκτηση ιθαγένειας εξαιτίας του νόμου 4735/2020), εκτεταμένη χρήση τροπολογιών της τελευταίας στιγμής και άσχετων τροπολογιών σε νομοσχέδια που ψηφίζονται, απαγόρευση διαδηλώσεων, νομική ασυλία στα μέλη των επιτροπών σε σχέση με την πανδημία, προβληματικά ζητήματα ως προς την υποβολή και τον έλεγχο των δηλώσεων «πόθεν έσχες», αύξηση των καταγγελιών για παραβιάσεις των δικαιωμάτων κρατουμένων και βέβαια συνολικά το σύστημα δικαιοσύνης στη χώρα.
«Η ελευθερία του Τύπου και η ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης είναι ίσως ο τομέας που έχει υποφέρει περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Ο άκρως μεροληπτικός και αδιαφανής τρόπος με τον οποίο διανεμήθηκαν τα κονδύλια από την ελληνική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας για την καμπάνια “Μένουμε Σπίτι”, η παράνομη παρακολούθηση από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες των δημοσιογράφων Σταύρου Μαλιχούδη και Θανάση Κουκάκη, ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός υποθέσεων SLAPP κατά δημοσιογράφων, η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ καθώς και οι απειλές κατά του Κώστα Βαξεβάνη αποκαλύπτουν ότι η ελευθερία του Τύπου βρίσκεται σε δεινή κατάσταση στη χώρα», επισημαίνουν οι οργανώσεις.
Ως προς τη νομοθετική διαδικασία, υπογραμμίζεται πως από τον Ιούλιο του 2019 ώς τον Σεπτέμβριο του 2021 κατατέθηκαν συνολικά 377 τροπολογίες, εκ των οποίων οι 244 (64%) ήταν εκπρόθεσμες. Επιπλέον, η συντριπτική πλειονότητα αυτών των τροπολογιών παρανόμως ρυθμίζει θέματα άσχετα με τα κύρια αντικείμενα των νομοσχεδίων. Για τους πληροφοριοδότες επισημαίνεται πως ακόμα η Ελλάδα δεν έχει μεταφέρει την οδηγία 2019/1937 της Ε.Ε. σχετικά με την προστασία τους. Ως προς το σύστημα Δικαιοσύνης, οι οργανώσεις επισημαίνουν την καθυστέρηση στην εκδίκαση και κυρίως στην έκδοση αποφάσεων, αλλά στέκονται ιδιαίτερα στις συνεχείς τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα μεταξύ 2019 και 2021 με τουλάχιστον τρεις διαφορετικούς νόμους.
Tην επιστολή (ολόκληρη στην efsyn.gr) υπογράφουν οι οργανώσεις και τα ανεξάρτητα μέσα: Vouliwatch, Generation 2.0, Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, HIAS Greece, HumanRights360, Inter Alia, The Manifold, Mediterranean Institute for Investigative Reporting, The Press Project, Reporters United, Σημείο για τη Μελέτη και Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς και Solomon.
