Οι νέες προκλήσεις στην αγορά ακινήτων, όπως αυτές διαμορφώνονται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, την αύξηση του ενεργειακού κόστους και τις ευρύτερες πληθωριστικές πιέσεις, βρίσκονται στο επίκεντρο εκτιμήσεων που διατυπώνουν επαγγελματίες του χώρου, σχετικά με την πορεία της αγοράς.
Σε εκτιμήσεις του που έδωσε στη δημοσιότητα ο Ιωάννης Ρεβύθης, οικονομολόγος -εκτιμητής ακινήτων, μέλος ΔΣ Ομοσπονδίας Μεσιτών Ελλάδας και πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας αναφέρει ότι η αγορά ακινήτων αναμένεται να ξεκαθαρίσει μέσα στους επόμενους μήνες, αφού αφομοιώνει τις επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία με σημαντική καθυστέρηση από 8 έως 10 μήνες. «Παρ’ όλ’ αυτά, η ύπαρξη πληθωριστικών τάσεων, σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά κατοικιών, διατηρεί σε υψηλά επίπεδα τη ζήτηση. Η έρευνα στην ελληνική αγορά ακινήτων δείχνει ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για ακίνητα στα αστικά κέντρα, ενώ σχεδόν έξι στους δέκα υποψήφιους αγοραστές ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο για διαμερίσματα αντί για μονοκατοικίες. Τμήμα των προσφύγων της Ουκρανίας που υπολογίζεται ότι θα απορροφήσει η Ελλάδα, θα ενισχύσει τη ζήτηση για διαμερίσματα», εκτιμά.
«Εάν οι δύο πλευρές τα βρουν μεταξύ τους και σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι δείκτες αγοράς και μίσθωσης θα είναι ανοδικοί στο κέντρο της Αθήνας, όπου έχουμε υψηλό συγκοινωνιακό δίκτυο κοντά σε πλατείες και περιοχές περισσότερο οικιστικές από ό,τι εμπορικές. Για άλλη μια φορά, αυτά τα στοιχεία ευθυγραμμίζονται με τη μετατόπιση των προτιμήσεων προς τα κέντρα των πόλεων και τους επιχειρηματικούς κόμβους, καθώς η οικονομία της Ελλάδας αλλάζει και οι νέοι επαγγελματίες που επιστρέφουν στην Ελλάδα και εργάζονται σε σταθερές θέσεις εργασίας στην τεχνολογία προτιμούν κατοικίες που βρίσκονται κοντά σε μέσα μεταφοράς (π.χ. μετρό, προαστιακός) και στους επιχειρηματικούς κόμβους. Πολλές επενδύσεις στην ελληνική αγορά κατοικίας εξακολουθούν να προέρχονται από το εξωτερικό», αναφέρει ο κ.Ρεβύθης.
Εκτιμά επίσης, ότι θα υπάρξει μεγάλη κινητικότητα στην αγορά των πολυτελών κατοικιών που αφορά ακίνητα σε τουριστικές περιοχές. Ειδικότερα, πολίτες της Βόρειας Ευρώπης καθώς και πολίτες από τη Βόρεια Αμερική, αλλά και τη Μέση Ανατολή είναι αυτοί που θα οδηγήσουν ανοδικά την κτηματαγορά. Η ζήτηση επικεντρώνεται στη Νότια περιοχή της Αττικής, στο κέντρο της Αθήνας, σίγουρα θα ξεκινήσει και στα Βόρεια Προάστια της Αττικής, τα οποία έχουν μείνει πίσω, αλλά και όλα τα νησιά της χώρας μας. Έτσι, παρά την αστάθεια, της οποίας η διάρκεια παραμένει άγνωστη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, εκτιμάται ότι οι εξελίξεις της κτηματαγοράς, εάν έχουν γρήγορο τέλος λήξης, θα δώσουν ώθηση και ανοδικό ρυθμό στην ελληνική κτηματαγορά από fund, επενδυτικές εταιρείες, κατασκευαστές και ξένους, αναφέρει το μέλος της Ομοσπονδίας Μεσιτών Ελλάδος.
Ο κ. Ρεβύθης εκτιμά ότι η βασική ανησυχία για την αγορά ακινήτων αφορά κατά βάση το ενεργειακό κόστος, το οποίο, ίσως, αναγκάσει ορισμένους είτε να επιβραδύνουν είτε να αναβάλλουν την πραγματοποίηση των έργων ανάπτυξης ακινήτων που διαθέτουν σε εξέλιξη και των οποίων η συνέχιση θα ήταν ασύμφορη και ζημιογόνα. Κυριαρχεί επομένως μια στάση αναμονής για τους ενδιαφερόμενους, όπως επίσης και για τους πωλητές, είτε ιδιώτες είτε κατασκευαστές. Οι τελευταίοι κρατούν μια στάση αναμονής που αφορά τις πωλήσεις κατοικιών, όπως επίσης και τις συμφωνίες περί αντιπαροχής, διότι τα κόστη των οικοδομικών υλικών έχουν εκτοξευθεί από 20 έως 100%, λόγω των γεγονότων, της αύξησης του πετρελαίου αλλά και της αύξησης των ναύλων της ναυσιπλοΐας. Διότι, με ένα αβέβαιο τελικό κόστος κατασκευής, δεν μπορούν να δεσμευτούν είτε με προ σύμφωνο, είτε με οριστικό συμβόλαιο για ακίνητα που δεν έχουν ολοκληρωθεί κατασκευαστικά, εκτιμά μεταξύ άλλων ο κ.Ρεβύθης.
Αναφέρεται επίσης στις τιμές των ενοικίων, οι οποίες, όπως επισημαίνει βρίσκονται στα υψηλοτέρα επίπεδα δεκαετίας. Κυρίως στα νεόδμητα, έως 10ετων διαμερίσματα – μεζονέτες και ο λόγος είναι ότι η δεκαετή ύφεση της κτηματαγοράς – κατασκευών δεν μπορεί να προλάβει με καινούργιες κατασκευές, την υπάρχουσα ζήτηση. Οι περισσότεροι ενοικιαστές δεν αλλάζουν τις σε καλή κατάσταση κατοικίες τους, οι κατασκευαστές προτιμούν να πωλήσουν τα νεόδμητα ακίνητα και όχι να τα μισθώσουν, προσθέτει.
Τι θα επηρεάσει την αγορά ακινήτων
Από την μεριά του ο Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος, τ. πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής, τ. Ορκωτός Εκτιμητής και επιστημονικός σύμβουλος της SOLUM Property Solutions, εκτιμά ότι μετά από τη δεκαετή οικονομική κρίση, τα έως τώρα κύματα της πανδημίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αγορά των ακινήτων και ειδικότερα η αγορά των πάσης φύσεως οικοδομών (διαμερίσματα, μονοκατοικίες, βίλλες, εξοχική κατοικία, γραφεία, καταστήματα και logistics) μόλις επιστέψουμε σε μια νέα κανονικότητα, θα αναδιαταχθεί και θα ξεκινήσει από μια νέα βάση.
Σε εκτιμήσεις του δίνει έμφαση σε σειρά παραγόντων που υπάρχουν και διαμορφώνουν το σκηνικό στον τομέα των ακινήτων. Μεταξύ άλλων αναφέρεται στο πόλεμο στην Ουκρανία, στη ενεργειακή κρίση, στο κόστος των πάσης φύσεως καυσίμων και των μεταφορικών, στο δημογραφικό της χώρας που επηρεάζει το πλήθος των απαιτούμενων κατοικιών, αλλά και στο μέγεθός τους καθώς και στη τάση (που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας) για εργασία από το σπίτι που οδηγεί στη ζήτηση μικρού χώρου στην κατοικία, προκειμένου να εξυπηρετηθεί. Επίσης, αναφέρεται στις ανάγκες σε χώρους γραφείων που διαφοροποιούνται, διότι η εργασία από το σπίτι αλλάζει το τοπίο. Στα ζητήματα που θα διαμορφώσουν τις εξελίξεις στην αγορά ακινήτων αναφέρει ο κ.Χαραλαμπόπουλος είναι η ανάγκη εκσυγχρονισμού σημαντικού τμήματος του αποθέματος κατοικιών μέσω ανακαίνισης, η ενεργειακής αναβάθμισης και όπου είναι απαραίτητο αντισεισμικής ενίσχυσης. Οι πορεία της αγοράς ακινήτων θα καθοριστεί και από τους ξένους που έρχονται στην Ελλάδα για να εργαστούν εξ’ αποστάσεως για εταιρία που έχει έδρα στο εξωτερικό και αναζητούν κατοικία, είτε με μακροχρόνια είτε με βραχυχρόνια μίσθωση.
Ο κ. Χαραλαμπόπουλος αναφέρεται επίσης στα «πράσινα» κτίρια γραφείων που έχουν μεγάλη ζήτηση, γεγονός που έχει ωθήσει developers στην κατασκευή αρκετών τέτοιων κτιρίων που βρίσκονται σε διάφορα στάδια κατασκευής, ενώ σχεδιάζονται και άλλα που θα αρχίσουν να ανεγείρονται όταν ξεκαθαρίσει το τοπίο και εξομαλυνθεί το κόστος υλικών και εργατικών. Επίσης δίνει έμφαση στα κτίρια Logistics, που λόγω και της πανδημίας (έγινε μεγάλη στροφή στο ηλεκτρονικό εμπόριο) αλλά και της αναβάθμισης των λιμανιών του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, αποτελούν μαγνήτη για τις ΑΕΕΑΠ και άλλους επενδυτές.
Στη νέα κανονικότητα θα έχουμε, μεταξύ άλλων, δυνάμεις που ωθούν την αγορά ανοδικά αλλά και άλλες σοβαρές δυνάμεις που δρουν στην αντίθετη κατεύθυνση. ‘Αρα είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο με δύο τάσεις. Αυτές οι δύο τάσεις στην πορεία του χρόνου (ανάλογα και με τη διάρκεια του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης), θα δημιουργήσουν μια νέα βάση η οποία θα ποικίλει ανάλογα με την πόλη, την τοποθεσία, το μέγεθος του ακινήτου, την ποιότητα και την κατάστασή του, την παλαιότητα και τα άλλα χαρακτηριστικά του, εκτιμά. Και προσθέτει: Πολλά από τα ακίνητα που βρίσκονται τώρα, λόγω κόκκινων δανείων, στα χέρια των τραπεζών η των funds, αφού ωριμάσουν, θα μπουν και αυτά στην προσφορά και έτσι θα επηρεάσουν στον ένα η τον άλλο βαθμό τις τιμές αλλά και τα ενοίκια. Οι νέες οικοδομές είναι λιγοστές και εφόσον βρίσκονται σε καλά σημεία, συναντούν ικανή ζήτηση. ‘Αρα εκεί έχουμε αυξητικές τάσεις. Από την άλλη πλευρά η πολύ μεγάλη αύξηση του κόστους κατασκευής και η όλη αναταραχή που υπάρχει αυτή την περίοδο, έχει οδηγήσει σε κατάσταση αναβολής την ανέγερση αρκετών νέων οικοδομών.
Εκτιμά επίσης μεταξύ άλλων ότι
-Οι παλαιότερες κατασκευές, εφόσον ευρίσκονται σε καλές θέσεις και έχουν το κατάλληλο μέγεθος, συνήθως ζητούνται, εφόσον η τιμή είναι λογική, διότι ο αγοραστής θα διαθέσει και χρήματα για τον εκσυγχρονισμό.
-
Στα διεθνούς φήμης νησιά μας, όπως πχ Μύκονος, Σαντορίνη, Ρόδος, Κέρκυρα, Πάρος, η ζήτηση προέρχεται και από ξένους και οι τιμές θα κινούνται ανοδικά, αλλά σε λογικά επίπεδα. Η εξοχική κατοικία θα συναντά κάποια ζήτηση και από ξένους, όπως πχ στη βόρειο Ελλάδα υπάρχει σχετική ζήτηση από Ρουμάνους, Βούλγαρους και άλλους βαλκάνιους για μικρά και σχετικά φτηνά σπίτια κοντά στη θάλασσα, ενώ άλλα μέρη έλκουν το ενδιαφέρον, ‘Αγγλων, Γερμανών, Αράβων, Κινέζων, Ισραηλινών και άλλων αγοραστών. Η ζήτηση αυτή εμφανίζεται και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, ιδίως για την άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο. Θα δούμε πως θα αναδιαμορφωθεί αυτή η αγορά.
-
Σε περιόδους κρίσεων η κατοχή ακινήτων είναι περισσότερο ασφαλής από μερικά άλλα περιουσιακά στοιχεία.
