«Αν είχαν εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση όλοι οι πολίτες άνω των 18, στον κόσμο, η μετάλλαξη Ομικρον δεν θα είχε εμφανιστεί», λέει η Καναδή επιδημιολόγος Νόνι μακ Ντόναλντ. Καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Νταλούζι, στο Χάλιφαξ, η Νόνι Μακ Ντόναλντ. «Η πρόσβαση στο εμβόλιο είναι ζωτικής σημασίας, αλλά η διστακτικότητα για τον εμβολιασμό είναι ένα επείγον, παγκόσμιο πρόβλημα», τονίζει η Καναδή επιδημιολόγος και προσθέτει: «Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέλουν να περιορίσουν τη ζημιά που προκαλεί η Όμικρον και οι παραλλαγές που θα εμφανιστούν στο μέλλον, θα πρέπει να κατανοήσουν καλύτερα γιατί κάποιοι άνθρωποι απορρίπτουν τα εμβόλια».
Αναμφίβολα, ο δισταγμός κάποιων να εμβολιαστούν έχει πολλές αιτίες. Διεθνείς έρευνες δείχνουν μάλιστα ότι ο σκεπτικισμός για το εμβόλιο είναι μεγαλύτερος μεταξύ του πληθυσμού στις πλούσιες χώρες από ό,τι στις φτωχές. Οι ίδιες έρευνες καταλήγουν πάντως σε μία βασική αιτία: Στην έλλειψη εμπιστοσύνης. Για να πειστούν οι λεγόμενοι αρνητές να ξεπεράσουν τους δισταγμούς τους και να εμβολιαστούν, πρέπει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη τους στην επιστήμη και στους θεσμούς.
Έρευνες δείχνουν, επίσης, ότι σε όλον τον κόσμο πολλοί αρνητές αισθάνονται ότι τους λένε ψέματα, δεν έχουν πλέον καμία πίστη στους ηγέτες τους.
Εμβολιασμός και λαϊκισμός
Ο Τζόναθαν Κένεντι, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary, στο Λονδίνο, σε μία έρευνα που πραγματοποίησε το 2019, βρήκε επίσης μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ του ποσοστού των ανθρώπων που ψήφισαν λαϊκίστικα κόμματα σε μια χώρα και του τμήματος του πληθυσμού που πιστεύει ότι τα εμβόλια δεν είναι σημαντικά ή αποτελεσματικά. Παρόμοια έρευνα έδειξε ότι οι λαϊκιστές σε όλον τον κόσμο είναι πιο πιθανό να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας για θέματα όπως ο εμβολιασμός και η υπερθέρμανση του πλανήτη. «Η διστακτικότητα στο εμβόλιο και ο πολιτικός λαϊκισμός οδηγούνται από παρόμοια δυναμική: μια βαθιά δυσπιστία προς τις ελίτ και τους ειδικούς», λέει ο καθηγητής Κένεντι. «Στην δημόσια υγεία, υπάρχει αυτή η αυξανόμενη δυσπιστία και ο θυμός προς τους ειδικούς, καθώς και προς τις φαρμακευτικές εταιρείες. Ο ιατρικός λαϊκισμός είναι σκεπτικισμός που δεν έχει ενημέρωση», εκτιμά ο Κένεντι.
Έρευνες και δημοσκοπήσεις σε διάφορες χώρες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που διστάζουν να κάνουν εμβόλιο για τον COVID-19 είναι πιο πιθανό να ψηφίζουν ακραία κόμματα και να μην εμπιστεύονται την κυβέρνηση. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι μισοί από τους μη εμβολιασμένους ερωτηθέντες είχαν ψηφίσει υπέρ του ακροδεξιού λαϊκιστικού κόμματος, Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), στις πρόσφατες εκλογές. Αν και πολλοί παράγοντες έχουν συμβάλει στη διάβρωση της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και την επιστήμη, ο καθηγητής Κένεντι στέκεται ιδιαίτερα σε μία αιτία: «Υπάρχουν πολλοί πολίτες που δεν έχουν ωφεληθεί οικονομικά από την παγκοσμιοποίηση και αισθάνονται ολοένα και περισσότερο αποκομμένοι από την πολιτική και την εξουσία. Αισθάνονται ότι οι κυρίαρχοι πολιτικοί δεν ενδιαφέρονται για αυτούς».
Ισως, ο δισταγμός για τον εμβολιασμό να αποτελεί αντανάκλαση αυτής της αφήγησης.
