Ας ξεκινήσουμε με δύο παραδοχές. Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό και πολιτικό. Από τη μία κοινωνικό, διότι η ίδια η φύση του τον προορίζει στην συνύπαρξη με τον πλησίον του. Και είναι και ον πολιτικό, διότι από την στιγμή που συνυπάρχει με άλλους, είναι εκ των ων ουκ άνευ το ενδιαφέρον και η δραστηριοποίησή του στα κοινά. Αυτά που απορρέουν από την κοινή πολιτεία στην οποία είναι συνδημιουργός και συνδιαμορφωτής.
Ο Θουκυδίδης στον «Επιτάφιο», χαρακτηρίζει όχι σαν φιλήσυχο, αλλά σαν «αχρείο», δηλαδή άχρηστο πολίτη, αυτόν που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά. Επίσης ο Αριστοτέλης, υποστηρίζει ότι ο πολίτης, «δι’ απλώς ουδέν των άλλων ορίζεται ή τω μετέχειν κρίσεως και αρχής», δηλαδή ο άχρηστος πολίτης, είναι αυτός που δεν έχει συμμετοχή στα κοινά.
Μάλιστα, για τον Αριστοτέλη, ο ενεργός πολίτης, είναι ο “άριστος”, ο ελεύθερος νους που δημιουργεί με αυτονομία και ζει κατά προαίρεση παράγοντας ατομικά και συλλογικά έργα αρετής, υπακούοντας όμως εθελότρεπτα στους νόμους.
Άρα, για τους αρχαίους, υπάρχει μια οργανική σύνδεση της πολιτικής με την ηθική κι αυτό διέπει όλη την πορεία της ελληνικής πολιτικής φιλοσοφίας ανά τους αιώνες.
Ο άνθρωπος λοιπόν, οφείλει ως πολιτική οντότητα, να εκφέρει λόγο στα πλαίσια της κοινωνικής του δραστηριοποίησης. Να τον εκφέρει με μέτρο, εν-συναίσθηση και ορθή αντίληψη της απήχησής του. Τι σημαίνει αυτό το τελευταίο; Ότι ανά πάσα στιγμή, οφείλει να γνωρίζει τα όριά του. Τα οποία και προφανώς δεν έχουν θεσπιστεί με την εμφάνιση του Διαδικτύου. Προϋπήρχαν, μιας και συνάδουν με τα όρια στην ελευθερία της έκφρασης στην γενική της μορφή. Η ελευθερία της έκφρασης είναι δικαίωμα του ανθρώπου ως κοινωνικό ον. Τα όρια αυτής, είναι υποχρέωσή του ως πολιτικό.
Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν που οφείλουμε να γνωρίζουμε τι και πως το λέμε στον “έξω κόσμο”, έχουμε την υποχρέωση να το τηρούμε και στο “έσω κόσμο”, αυτόν της διαδικτυακής κυψέλης.
Το γεγονός ότι δεν το πράττουμε, οφείλεται σε έναν βασικό λόγο. Στο ότι και στην ζωή μας εν γένει, έχουμε επιλέξει την παθητικότητα. Έχουμε θέσει εαυτόν εν αχρηστία. Δεν συμμετέχουμε, δεν διεκδικούμε, δεν επιλέγουμε την τριβή. Την έκθεση στα κοινά. Είμαστε θεατές στο κενό της ουσίας που διέπει τις ζωές μας. Αυτό το κενό, έρχεται να εκμεταλλευτεί η εξουσία, η οποία εν τέλει αποφασίζει για μας, χωρίς εμάς.
Κι έτσι, μας μένει ένα απωθημένο. Το οποίο “εξάγουμε” ανώνυμα στο ιντερνετικό μας άλλοθι, μέσω σχολίων που δεν προορίζονται να προάγουν διάλογο εποικοδομητικό. Είναι άνευ ουσίας, κενά περιεχομένου, αντιδραστικά. Ικανά μόνον στο να στοχοποιούν “ελαφρά τη καρδία” ανθρώπους, να προσβάλλουν συνειδήσεις, να λασπολογούν, να θίγουν, να λοιδωρούν.
Πόσες φορές δεν έχει πέσει στην αντίληψή μας το φαινόμενο των “τρολς”; Αυτή η νέα μάστιγα του διαδικτύου, που εξαπλώνεται με φορείς ανώνυμους “πελάτες” μιας σελίδας, που ξεφυτρώνουν την κατάλληλη στιγμή για να “ανοίξουν έναν πόλεμο”. Για να συκοφαντήσουν, σχεδόν πάντα δίχως στοιχεία. Πολύ απλά για να σπιλώσουν συνειδήσεις. Για να κερδίσουν εντυπώσεις. Εξυπηρετώντας συχνά την ατζέντα τρίτων.
Και πόσες φορές δεν έχουμε πέσει στην παγίδα να τους ακολουθήσουμε. Και να γίνουμε εκόντες άκοντες συνένοχοί τους. Το θέμα δεν είναι μόνο το πώς θα προστατευθούμε εμείς από τέτοιες παγίδες. Δεν είναι απλά να μάθουμε να αφουγκραζόμαστε τα μηνύματα της απάτης. Θα πρέπει να μάθουμε να τα καταγγέλλουμε. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο στοίχημα. Διότι, αν μένουμε απαθείς, πολύ απλά η μάστιγα εξαπλώνεται σαν επιδημία και γύρω μας. Προσβάλλει θεσμούς, αξίες, το ίδιο το κοινωνικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο έχει δομηθεί ο τρόπος ζωής μας.
Η αντίδραση λοιπόν στην εξαχρείωση είναι το πρώτο βήμα ενεργητικής, διαδραστικής συμμετοχής στα κοινά. Το οφείλουμε στην ίδια την διττή φύση της υπόστασής μας. Την αρετή δηλαδή που πρέπει να διέπει την πολιτεία μας. Αυτός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της υγιούς κοινωνίας. Εντός (διαδικτύου) και εκτός.
Δημιουργός του άρθρου:
