Δημογραφία και οικονομία στα οθωμανικά Κύθηρα (Çuka adaları, 1715-1718)

Η παρούσα εργασία του Σπύρου Γαστεράτου βασίζεται στην οθωμανική απογραφή που διενήργησαν οι Οθωμανοί στα νέο-κατακτημένα Κύθηρα το 1715. Οι δύο αναλυτικοί άξονες είναι η δημογραφία και η οικονομία του νησιού, όπως αναδεικνύονται από την απογραφή. Όσον αφορά τη δημογραφία, τα δεδομένα του καταστίχου χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τον συνολικό πληθυσμό και το οικιστικό δίκτυο του νησιού το 1715. Η ύπαρξη οικογενειακών σχέσεων μεταξύ των καταγεγραμμένων Κυθηρίων, καθώς και η επαγγελματική, θρησκευτική και κοινωνική τους ένταξη αποτελούν τμήμα της ανάλυσης. Από την άλλη, η οικονομία του νησιού, περιορισμένη σχεδόν αποκλειστικά στην αγροτική έκφανσή της, αναλύεται υπό το πρίσμα των ποικίλων δημοσιονομικών καταναγκασμών που επέβαλαν οι Οθωμανοί και αναγράφονται στο κατάστιχο. Στη συνέχεια, εξετάζεται κατά πόσο το κάθε καταγεγραμμένο αγροτικό προϊόν συνέβαλε στην επιβίωση του κυθηραϊκού νοικοκυριού, δεδομένου του αυτοκαναταλωτικού χαρακτήρα των προβιομηχανικών κοινωνιών. Η ανάλυση αυτή θα αναδείξει κατά πόσο η δεδομένη παραγωγή αρκούσε να καλύψει τις βιοτικές ανάγκες των νησιωτών, ή υπήρχαν και άλλες οικονομικές δραστηριότητες οι οποίες διέφευγαν των οθωμανικών δημοσιονομικών συμφερόντων και έλειπαν, επομένως, από το κατάστιχο. Μέσα από την εξέταση της δημογραφίας και της οικονομίας των Κυθήρων με βάση την οθωμανική απογραφή, θα επιχειρηθεί να ανιχνευθεί εάν η αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος το 1715 ήλθε σε ρήξη με την προτεραία κατάσταση. Πέραν της οθωμανικής απογραφής, επικουρικό ρόλο στην ανάλυση διαδραματίζουν πηγές της βενετικής περιόδου, ενώ άλλες περιπτώσεις από τον νησιωτικό κόσμο του Αιγαίου χρησιμοποιούνται συγκριτικά.