«Δεν δικαιούστε για να ομιλείτε». Το είχε πει ο Μένιος Κουτσόγιωργας απευθυνόμενος στον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στη Βουλή, αναφερόμενος στα γεγονότα της Αποστασίας εναντίον της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου το 1965. Η φράση αυτή έτυχε πολλών ερμηνειών και παρερμηνειών στην πορεία του χρόνου. Σήμερα η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει την αυταρχική απαίτηση να σιωπήσει κάθε φωνή που αμφισβητεί το κυρίαρχο αφήγημα, που αμφισβητεί μύθους και δοξασίες, που αμφισβητεί εθνικισμούς και λαϊκότροπες αντιλήψεις. Ας θυμηθούμε ορισμένα γεγονότα:
-Ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε κατηγορηθεί διότι (αρχές του 60) είχε πει το περιβόητο «τρομοκρατήστε τους τρομοκράτες» αναφερόμενος στην τρομοκρατία που είχε οδηγήσει τότε στις εκλογές «βίας και νοθείας».
– O Κωνσταντίνος Καραμανλής, σε μία συνάντηση του με τον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, έθεσε για πρώτο φορά το μείζον ζήτημα του διαχωρισμού κράτους- Εκκλησίας. “Μακαριότατε, νομίζω πως ήρθε η ώρα να χωρίσουμε τα τσανάκια μας”, φέρεται να είπε με το χαρακτηριστικό του στυλ ο Σερραίος στον Σεραφείμ. Ο Αρχιεπίσκοπος, φέρεται να του απάντησε: “Το δικό σου μαγαζί να κοιτάξεις. Το δικό μου είναι μαγαζί γωνία. Εγώ σε όρκισα και εγώ θα ορκίσω και άλλους μετά από σένα”. Ακολούθησαν ανάλογες επιθέσεις κατά του Ανδρέα Παπανδρέου, του Κώστα Σημίτη, του Αλέξη Τσίπρα κλπ.
«Ανθέλληνες» «αντίχριστοι» «άθεοι», έως και «παγανιστές» κατηγορήθηκαν δε όσοι υποστήριξαν τον χωρισμό κράτους και εκκλησίας.
– Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης χτυπήθηκε από ένα πλήθος αλαλαζόντων εθνικιστών, με επικεφαλής γνωστούς ακροδεξιούς, εφόσον πριν από λίγα χρόνια ήταν τουλάχιστον «εθνοπροδότης» όποιος τολμούσε να υποστηρίξει την Συμφωνία των Πρεσπών. Έγιναν επιθέσεις σε σπίτια, σε οικογένειες, σε επιχειρήσεις, αλλά και βιαιοπραγίες κατά όσων είχαν διαφορετική άποψη.
-«Τουρκόσποροι», «μουσουλμάνοι», «υποστηρικτές της ισλαμικής τρομοκρατίας» και πολλά άλλα εκτοξεύονταν ενάντια σε όσους έδειχναν οποιασδήποτε μορφής κατανόηση ή αλληλεγγύη απέναντι στους μετανάστες. Επικεφαλής αυτής της μισαλλόδοξης πρακτικής ήταν ακροδεξιοί, εθνικιστές και μέρος της εκκλησίας. Ο Independent έγραψε τότε: «Πραγματικοί φασίστες, με μαύρα πουκάμισα, περιπολούν την Αθήνα κρατώντας σβάστικες και αναμμένες δάδες, αποδεκατίζοντας και δολοφονώντας εθνικές μειονότητες, τη στιγμή που οι διεθνείς κυβερνήσεις μοιάζουν τρομακτικά χαλαρές, αρκεί ο ελληνικός λαός να αποπληρώνει τα χρέη του»…
-Σήμερα, όσοι τολμούν να υποστηρίξουν το δικαίωμα του Κουφοντίνα να εκτίσει την ποινή του στις φυλακές Κορυδαλλού είναι «υποστηρικτές της τρομοκρατίας», «ιδεολογικοί φίλοι των εκτελεστών» και πολλά άλλα. Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται προσπάθεια σύνδεσης των τρομοκρατών με την ευρύτερη αριστερά. Μετά την δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, ο Ελεύθερος Τύπος είχε κυκλοφορήσει με κεντρικό τίτλο «Όλοι δείχνουν ΠΑΣΟΚ», ενώ η Βραδυνή μετά τη δολοφονία του Αθανασιάδη, κυκλοφόρησε με τίτλο «Φίλοι του Λαλιώτη οι τρομοκράτες». Επίσης, σύμφωνα με δημοσιεύματα του 1988, υπήρχε απόρρητη έκθεση, συνταγμένη από τον στρατηγό Νίκο Γρυλλάκη, (συνεργάτη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη), σύμφωνα με την οποία στελέχη του ΠΑΣΟΚ, συνδέονταν με την «17 Νοέμβρη». Καταγράφονταν τα ονόματα του Θανάση Τσούρα, του Κίμωνα Κουλούρη, του Αντώνη Τρίτση, αλλά και του Κώστα Λαλιώτη…
Συνολικά η προσπάθεια «δολοφονίας χαρακτήρων» είναι μια πολύ παλιά πρακτική παγκοσμίως. Όποιος δεν υποκύπτει, πολύ περισσότερο όποιος αντιτίθεται σθεναρά σε κυρίαρχες αντιλήψεις, δέχεται ομαδικές επιθέσεις οι οποίες βεβαίως και αναπαράγονται (ή δημιουργούνται) από πολλά ΜΜΕ. Αυτές πολλαπλασιάζονται (σαν τον ιό που μας ταλανίζει) από τα «παπαγαλάκια» της διπλανής πόρτας στα social media.
Η ίδια πρακτική εφαρμόζεται όταν χρειάζεται να προετοιμαστεί (ή να πειστεί) η κοινωνία για οτιδήποτε. Χαρακτηριστική είναι η σειρά της ERTFLIX «Τhe Loudest Voice», η οποία περιγράφει μεταξύ άλλων την προσπάθεια του FOX NEWS να παρουσιάσει τον Μπαράκ Ομπάμα ως «κομμουνιστή», «μουσουλμάνο τρομοκράτη» και ότι άλλο… Περιγράφει επίσης το πώς «πλάσαραν» τον Ντόναλντ Τραμπ ως «λύση» αφού υιοθέτησε έως και την φρασεολογία του Roger Ailes (ιδρυτή του FOX) με το περιβόητο “Make America great again”. Επίσης περιγράφει την προετοιμασία της κοινής γνώμης για την εισβολή στο Ιράκ, παρουσιάζοντας τον Σαντάμ Χουσεΐν ως «απειλή για ολόκληρο τον κόσμο, διότι έχει όπλα μαζικής καταστροφής».
Υπάρχει και ένα κοινό σημείο όλων αυτών: Η προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης μέσω της διασποράς μηνυμάτων μίσους και διχασμού, γίνεται όταν η κυριαρχία των ηγετικών ομάδων αμφισβητείται ή όταν πρέπει να εκτελεστεί μια «δύσκολη αποστολή»… Ας σκεφθούμε την σημερινή πραγματικότητα και ας βγάλουμε τα συμπεράσματα μας.
Θέλω να τελειώσω με μια προσωπική μαρτυρία: Υπηρετούσα την θητεία μου στην Προεδρική Φρουρά το 1983 όταν αρνήθηκα επανειλημμένως να επαναλάβω εθνικιστικά συνθήματα. Ο εκπαιδευτής μας εφάρμοσε κάτι συνηθισμένο (τότε τουλάχιστον…) για τον στρατό: Με διέταξε να βγω από την σειρά μου, να «ξεκουραστώ», ενώ όλος ο λόχος τραγουδούσε τα εθνικιστικά αυτά συνθήματα τρέχοντας και κάνοντας συνεχώς κάμψεις. Ήταν ένα πολύ σκληρό καψόνι με στόχο να στρέψουν τους υπόλοιπους φαντάρους εναντίον μου. Λίγες ημέρες μετά μετατέθηκα Σαμοθράκη…
Η προσπάθεια επιβολής στο σύνολο της κοινωνίας του «κυρίαρχου αφηγήματος», αποτελεί απειλή κατά της δημοκρατίας. Η «δίκη προθέσεων», πολύ περισσότερο η προσπάθεια ενοχοποίησης κάθε διαφορετικής αντίληψης, είναι ολοκληρωτικές αλλά και αναποτελεσματικές μέθοδοι. Πάντα θα υπάρχουν αυτοί που δεν θα σκύβουν το κεφάλι και θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται διαφορετικές (σωστές ή λάθος δεν έχει πάντα σημασία) απόψεις. Ακριβώς αυτό άλλωστε είναι το μεγαλείο της δημοκρατίας: Η ελευθερία ενός ατόμου ή μιας κοινότητας να εκφράζει τις απόψεις και τις ιδέες τους χωρίς φόβο αντίρρησης, λογοκρισίας ή νομικής κύρωσης (ορισμός από Βικιπαίδεια)….
(Ο Γιάννης Κορωναίος είναι δημοσιογράφος)
Δημιουργός του άρθρου:
Δημοσιογράφος
