Η διεθνική παραγωγή με την ταινία Digger φέτος εκπροσωπεί τη χώρα μας στην Αμερικανική Ακαδημία ως η επίσημη ελληνική συμμετοχή για το Oscar Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Το Digger έχει λάβει ήδη δέκα Βραβεία ΊΡΙΣ από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, Αργυρό Αλέξανδρο και συνολικά πέντε Βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στους Βαλκανικούς Ορίζοντες και Α΄ Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Σεράγεβο. Στο 70ο Φεστιβάλ στο Βερολίνο (Berlinale 2020), η ταινία Digger έλαβε το επιφανές Βραβείο CICAE Art Cinema Award από τη Διεθνή Ένωση Κινηματογράφων Τέχνης.
Σεναριακή αφήγηση
Βασισμένη σε μία ιδέα της Μαρίας Βώττη και του Βαγγέλη Μουρίκη, το δάσος της Μακεδονίας γίνεται ο απόλυτος πρωταγωνιστής. Μια μοναδική ταινία με οικουμενικό θέμα και εξαιρετικές ερμηνείες στο ρόλο του πατέρα ο μοναδικός Βαγγέλης Μουρίκης, στο ρόλο του γιου ο μεθοδικός Αργύρης Πανταζάρας, φίλη του η πάντα άρτια Σοφία Κόκκαλη, ενώ σε μικρότερους ρόλους εμφανίζονται ανάμεσα σε άλλους πολλούς κατοίκους από την ευρύτερη περιοχή οι Βασίλης Μπισμπίκης, Μιχάλης Ιατρόπουλος, Στέφανος Κουτσαρδάκης, Παύλος Ιορδανόπουλος, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος και η Μαριάνθη Παντελοπούλου.
Ο Νικήτας Κονταξής περίπου 65 ετών ζει αποκομμένος από τον πολιτισμό στη βόρεια Ελλάδα, ενώ ο γιος με τη μητέρα του ζούνε νοτίως στην Κρήτη. Ο αιφνίδιος θάνατός της φέρει πατέρα και γιο αντιμέτωπους με τα νέα δεδομένα, σε επίπεδο συμβίωσης και διαχείρισης της κληρονομημένης μητρικής περιουσίας. Ο ίδιος ο Αργύρης Πανταζάρας σε συνέντευξή του στο περιοδικό Down Town (Σεπτέμβριος 2019) μας αποκάλυψε ότι θα προτιμούσε να ζει στην εξοχή κοντά στη φύση και μάλιστα παρομοιάζει εκεί τον εαυτό του με τον Οδυσσέα, το ηρωικό μοτίβο της ταινίας Digger, που ήδη τότε έχει εξ ολοκλήρου γυριστεί στη Χαλκιδική. «Το δάσος πρέπει να το αγαπάς», θα πει ο πατέρας στο γιο του. Μια ηθική στάση για το περιβάλλον στον πλανήτη που δεν μας εκδικείται, αλλά εάν δεν προλάβουμε, το δάσος ίσως να μην μπορεί να μας προστατεύει αιωνίως. Η φύση είναι ο βασικός χώρος δράσης όπου οι περισσότερες σκηνές έχουνε πραγματική σκηνογραφία, ενώ η σεναριακή αφήγηση είναι γραμμική.
Οι ήρωες στο νέο οικοσινεμά δεν έχουνε weird διαθέσεις, αλλά απολύτως mainstream ψυχολογία με ολοκληρωμένους διαλόγους σε ρεαλιστική σκηνοθεσία. Ο λόγος που παράγεται είναι σαφώς καθημερινός και ο επιτονισμός που εκφέρεται από τους ηθοποιούς είναι στην ελληνική γλώσσα με φυσικότητα στη ροή. Η παραγωγή είναι διεθνική ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γαλλία, ενώ ο πρωτοεμφανιζόμενος Τζώρτζης Γρηγοράκης υπογράφει τόσο το σενάριο όσο και τη σκηνοθεσία. Παρά ταύτα, ο συμβολισμός είναι παρόν, οι συγκρουσιακές σχέσεις ανάμεσα στο γιο και στον πατέρα αλλά και ανάμεσα στα δύο φύλα, όμως το χάσμα γεφυρώνεται μέσα από τα αρχέτυπα αγάπης και αλληλέγγυας υποστήριξης. Μια ιστορία με συναίσθημα που καθαίρει έτσι την προβληματική αγία ελληνική οικογένεια στον ελληνικό κινηματογράφο εδώ και δύο δεκαετίες.
O έγγειος πλούτος της Μακεδονίας
Η βιωσιμότητα στην οικονομία, στη φύση και στην κοινότητα αποτελεί τη μεγάλη αγωνία των γηγενών κατοίκων και αυτή την περιβαλλοντική διάσταση της υποβάθμισης της δασικής περιοχής στη Χαλκιδική πραγματεύεται η πρώτη ταινία του Τζώρτζη Γρηγοράκη Digger.
Η βόρεια Ελλάδα είναι μια περιοχή πλούσια σε ορυκτά και σε μεταλλεύματα από την αρχαιότητα, κυρίως σε λιγνίτη, σε χαλκό και σε χρυσό. Τη δεκαετία του 1980, η διαχείριση των ορυχείων στη Χαλκιδική ανήκε σε μία γνωστή ελληνική εταιρεία που όμως πέρασε σε ξένους επενδυτές το 1995. Έκτοτε αρχίζει ο αγώνας των ντόπιων κατοίκων που μετά από μία πρόσκαιρη απομάκρυνση των ξένων εταιρειών, το 2012 αρχίζει η εκ νέου εκμετάλλευση στην περιοχή. Οι Σκουριές στη Χαλκιδική εδώ και δέκα χρόνια αποτελούνε το διακύβευμα για πολιτικά κόμματα, πολιτικές αντεκδικήσεις και εκατέρωθεν αποσιωπήσεις. Οι κάτοικοι της Μακεδονίας (Δήμος Αριστοτέλη) αντιδρούν και αντιπροτείνουν ως σταθερή λύση στην απασχόληση όχι την επιφανειακή εξόρυξη, αλλά τη μελισσοκομία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό, με παράλληλη αξιοποίηση της πλούσιας αρχαίας ιστορίας της Μακεδονίας.
Το Digger είναι μια οικοταινία από ένα νέο σκηνοθέτη ο οποίος εισάγει επιτέλους τη διεθνή τάση στην κινηματογράφηση με όρους δημόσιας ιστορίας, συνεπώς στον ελληνικό κινηματογράφο εισέρχονται σύγχρονες ιδέες από νέους δημιουργούς με γνώση και περιβαλλοντικό όραμα.
Πρόκειται για μία ρεαλιστική ταινία μέσα στο δάσος στη Μακεδονία, μια νέα ταινία στο χώρο της οικοκριτικής, που προσωπικά ελπίζω όσο εύχομαι να ανοίξει το οικοσινεμά στην Ελλάδα. Η ταινία Digger αποκαλύπτει νέους δρόμους στον ελληνικό κινηματογράφο, μας επιστρέφει στην κανονικότητα, καθώς απορρίπτει το μυστηριώδες ή το εσωτερικό σινεμά, όπως χαρακτηριστικά έκανε το Weird Wave για μία δεκαετία από τον πρωτοποριακό Κυνόδοντα του Γιώργου Λάνθιμου (2009) έως τα Μήλα του Χρήστου Νίκου (2020). Είμαστε μπροστά σε έναν νέο δημιουργό με άποψη, ιστορικίζουσα προσέγγιση για τη μεγάλη οικολογική καταστροφή με την επιφανειακή εξόρυξη και μη στη Χαλκιδική εδώ και δεκαετίες, με συνέπειες τόσο στο δάσος όσο και στον υδροφόρο ορίζοντα, επομένως στην ανθρώπινη υγεία.
Δημιουργός του άρθρου:
Η Γεωργία Τσατσάνη είναι φιλόλογος - συγκριτολόγος
