Τα γεγονότα δείχνουν να είναι ενταγμένα σε μια εμφανή χρονική ακολουθία. Το 1999 ο Ταγίπ Ερντογάν, δήμαρχος τότε Κωνσταντινούπολης, απήγγειλε δημόσια στη Σύρτη τους εξής στίχους του Ζιγιά Γκοκάλπ: «Τα τζαμιά είναι οι στρατώνες μας, οι θόλοι είναι τα κράνη μας, οι μιναρέδες οι ξιφολόγχες μας και οι πιστοί είναι οι στρατιώτες μας…». Η απαγγελία αυτή θεωρήθηκε ως προτροπή στη βία και στο θρησκευτικό μίσος και ο Ερντογάν καταδικάστηκε σε δέκα μήνες φυλάκιση από τους οποίους εξέτισε τους τέσσερις. Οι στίχοι όμως αυτοί, καθώς φαίνεται, δεν σταμάτησαν ποτέ να στριφογυρίζουν στο μυαλό του.
Η επιβίωση αλλά και η περαιτέρω ισχυροποίησή του μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα – παρωδία του 2016, ενίσχυσε τον εγωισμό του Τούρκου Προέδρου, ο οποίος άρχισε να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ένα είδος εκλεκτού του Θεού που είναι προορισμένος να αναβιώσει την οθωμανική δόξα άλλων αιώνων. Τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Ιούλιο του 2020, ο Ερντογάν μετατρέπει την Αγία Σοφία σε τζαμί και αυτοανακηρύσσεται σε αδιαφιλονίκητο ηγέτη της ισλαμικής ούμα. Αποκαλεί την μετατροπή αυτή «προάγγελο της απελευθέρωσης του τεμένους Αλ-Άκσα στην Ιερουσαλήμ» και στέλνει έναν «από καρδιάς χαιρετισμό προς όλες τις συμβολικές πόλεις του πολιτισμού μας, από τη Μπουχάρα έως την Ανδαλουσία».
Η εικόνα του ανώτατου ιμάμη, παρούσης όλης της τουρκικής ηγεσίας, να ανεβαίνει στον άμβωνα της Αγίας Σοφίας κρατώντας το οθωμανικό ξίφος τον περασμένο Ιούλιο σόκαρε όσους γνωρίζουν, γιατί στην οθωμανική παράδοση το ξίφος θεωρείται σύμβολο της κατάκτησης. Στο κήρυγμά του ο ιμάμης δεν δίστασε μάλιστα να εκστομίσει κατάρες κατά των «απίστων»: «Όσοι αγγίζουν τα θεμελιώδη αγαθά και τις αξίες μας να είναι καταραμένοι!»
Ο νεο-οθωμανισμός που αναβιώνει και προωθεί ο Ερντογάν είναι πολυεπίπεδος. Στην εξωτερική πολιτική περιλαμβάνει την στρατιωτική εισβολή και παράνομη παρουσία τουρκικών στρατευμάτων σε Συρία, Ιράκ, Λιβύη και Ναγκόρνο Καραμπάχ, τον σφετερισμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου αλλά και την υπογραφή του παράνομου και εξωπραγματικού τουρκολιβυκού μνημονίου. Στο εσωτερικό, ο νεο-οθωμανισμός επιτρέπει και επιβάλλει στον Ερντογάν να διαβιεί στο Ak Saray, σε ένα χρυσό παλάτι 1.125 δωματίων, κόστους 400 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και να ανεγείρει ένα εξοχικό – ανάκτορο με θέα τη λίμνη Van με έξοδα ενός λαού που πεινάει. Παράλληλα, του επιτρέπει να συμπεριφέρεται με τον απολυταρχισμό ενός Σουλτάνου, να διώκει ανηλεώς τους αντιφρονούντες και να περιορίζει κατά το δοκούν τα δικαιώματα των πολιτών, ιδίως των μειονοτήτων.
Σε θρησκευτικό επίπεδο, ο νεο-οθωμανισμός επιβάλλει την «θρησκευτική ανεκτικότητα» όπως όμως την εννοούσαν διαχρονικά οι Οθωμανοί. Σύμφωνα με την έννοια που προσδίδουν σε αυτήν οι Τούρκοι, οι μουσουλμάνοι έχουν την αυτονόητη πρωτοκαθεδρία στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, ενώ οι μη-μουσουλμάνοι θεωρούνται πολίτες β’ κατηγορίας από απόψεως ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Και όταν αναφερόμαστε σε μη μουσουλμάνους εντός Τουρκίας, μιλάμε για ένα ποσοστό όχι πάνω από 0,4%! Σε τέτοιο βαθμό έχουν συμπιέσει τους άλλοτε ακμαίους πληθυσμούς τους οι ανηλεείς διώξεις που έχουν εξαπολύσει εναντίον τους διαχρονικά οι τουρκικές κυβερνήσεις!
Το ποσοστό αυτό παρουσιάζει μια πολύ μικρή αύξηση τα τελευταία χρόνια συνεπεία του συριακού εμφυλίου, αφού μεταξύ των εκατομμυρίων προσφύγων που κατέφυγαν στην Τουρκία, ήταν και χριστιανοί. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού Newsweek που επικαλείται επί τούτου πολλές μαρτυρίες, οι χριστιανοί αυτοί πρόσφυγες αντιμετωπίστηκαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται από τις τουρκικές αρχές με μεγάλη περιφρόνηση, έχουν μεταφερθεί σε απομονωμένες τοποθεσίες μακριά από χριστιανικές Εκκλησίες, ενώ δεν μπορούν να βρουν καμία απολύτως νόμιμη απασχόληση, σε αντίθεση με τους αντίστοιχους μουσουλμάνους.
Το ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται και στην αξιοσημείωτη περίπτωση του Χαλδαίου Καθολικού Χριστιανού ιερέα Ρέμζι Ντιρίλ, ο οποίος στήριζε επί χρόνια εκατοντάδες οικογένειες ιρακινών χριστιανών προσφύγων που ζουν στην γείτονα. Το 2020 όμως, οι ηλικιωμένοι γονείς του ιερωμένου, κάτοικοι μιας μικρής χριστιανικής κοινότητας στην Τουρκία, απήχθησαν από το σπίτι τους. Λίγες ημέρες μετά την απαγωγή τους, ο πατέρας του εξαφανίστηκε τελείως, ενώ το σώμα της μητέρας του βρέθηκε γυμνό, φέροντας σημάδια βασανιστηρίων. Οι φυσικοί αυτουργοί του φριχτού εγκλήματος δεν εντοπίστηκαν ποτέ. Και όταν ο ιερωμένος προσέφυγε στην τουρκική Υπηρεσία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ζητώντας την περαιτέρω έρευνα της υπόθεσης, το αίτημά του απορρίφθηκε.
Αντίστοιχο πρόσφατο δημοσίευμα των Morning Star News, με αφορμή την περίπτωση του Γερμανού Πάστορα Michael Feulner, κάνει λόγο για κύμα απελάσεων παστόρων στην Τουρκία που αφήνει πολλές χριστιανικές εκκλησίες ακέφαλες. Ειδικότερα, απελάθηκαν τουλάχιστον 35 χριστιανοί πάστορες το 2019 και 30 το 2020, παρόλο που κατοικούσαν επί μακρόν μαζί με τις οικογένειές τους στην Τουρκία. Γνωστή είναι άλλωστε και η περίπτωση του Αμερικανού Πάστορα Andrew Brunson, ο οποίος συνελήφθη και φυλακίστηκε αναίτια από τις τουρκικές αρχές το 2016, για να απελευθερωθεί τον Ιούλιο του 2018, κατόπιν παρέμβασης του τότε Αμερικανού Προέδρου Τραμπ.
Τo 2013 είχε ξαναέρθει στο προσκήνιο το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, με τον Ερντογάν να την μετατρέπει τότε σε αντικείμενο συναλλαγής, ζητώντας ανταλλάγματα από την Αθήνα, αφού έκανε συγκεκριμένη αναφορά στην ανέγερση τζαμιού στην ελληνική πρωτεύουσα. Το τζαμί στην Αθήνα αναγέρθηκε με έξοδα φυσικά του ελληνικού κράτους, ξεκινώντας να λειτουργεί ήδη από τον Νοέμβριο του 2020. Κι όμως την ίδια στιγμή η Θεολογική Σχολή της Χάλκης κλείνει φέτος 50 χρόνια που παραμένει κλειστή… Μάλιστα, αντί για την επαναλειτουργία της η τουρκική κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την δημιουργία Ισλαμικού Εκπαιδευτικού Κέντρου στο νησί…. Η Τουρκία του Ερντογάν συνεχώς κατρακυλά στην κατάταξη των χωρών που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν θα αργήσει να κερδίσει επάξια τον «τίτλο του ουραγού» παγκοσμίως, καταντώντας συνώνυμο της καταπάτησής τους, όπως ακριβώς κατάντησε ο Ερντογάν συνώνυμο του δικτάτορα. Κι αν είναι μόνο ο Ντράγκι που τόλμησε να το πει δημοσίως… το είπε πάντως εξ ονόματος όλων!
