Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί τα Κλειστά Σύνορα στην επερχόμενη διασυνοριακή διέλευση προσφύγων από το Αφγανιστάν, όμως αναγνωρίζοντας την έντονη όσο έμφυλη διάσταση του φανατικού κινδύνου, άμεσα απομάκρυνε κατά προτεραιότητα γυναίκες και άνδρες δημοσιογράφους, δυτικούς εργαζόμενους σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, και τουλάχιστον προς το παρόν, τα ευρωπαϊκά κράτη είναι θετικά στη χορήγηση ασύλου σε συνεργάτες και όλους εκείνους όσοι και όσες διήλθαν αεροπορικώς.
Το έτος terminus είναι σαφώς το 2015 γιατί τότε έγινε η μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμών από τη Συρία, από το Αφγανιστάν, από τη Σομαλία, από το νότιο Σουδάν, από το Κονγκό και από την κεντρική Αφρική. Με τα στατιστικά του έτους 2016 της Διεθνούς Αμνηστίας οι χώρες που δέχτηκαν τους μεγαλύτερους διασυνοριακούς πληθυσμούς είναι η Τουρκία με 2.9 εκατομμύρια, το Πακιστάν με 1.4 εκατομμύρια και το Ιράν με 1 εκατομμύριο πρόσφυγες. Στην Αφρική η χώρα που τότε δέχτηκε 1 εκατομμύριο πρόσφυγες είναι η Λιβύη, ενώ η Ουγκάντα 900.000 και η Αιθιοπία 800.000 πρόσφυγες. Η Ελλάδα το 2015 είχε δεχτεί συνολικά 861.630 πρόσφυγες και ακόμα 799 άτομα πέθαναν στην προσπάθεια να λάβουνε άσυλο στη χώρα μας, μάλιστα διαδοχικά έχουνε χάσει τη ζωή τους εκατοντάδες διασυνοριακοί 405 (2014), 799 (2015), 441 (2016), 59 (2017), 174 (2018), 71 (2019), 102 (2020).
Τέσσερα χρόνια μετά, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για το έτος 2019 επισημαίνει ότι από τη Συρία έφυγαν 6.6 εκατομμύρια άνθρωποι, από τη Βενεζουέλα 3.7 εκατομμύρια, από το Αφγανιστάν 2.7 εκατομμύρια, από το Νότιο Σουδάν 2.2 εκατομμύρια και από τη Μιανμάρ 1.1 εκατομμύριο. Σύμφωνα με τον ίδιο διεθνή οργανισμό οι χώρες που υποδέχτηκαν τους περισσότερους αιτούντες άσυλο ήτανε η Τουρκία 3.6 εκατομμύρια, η Κολομβία 1.8 εκατομμύρια, το Πακιστάν και η Ουγκάντα από 1.4 εκατομμύρια και τέλος η προηγμένη Γερμανία 1.1 εκατομμύριο μόνο για το 2019. Εντός του έτους 2020 δια θαλάσσης έφτασαν στην Ελλάδα 9.714 και δια ξηράς 5.982 πρόσφυγες, με 102 νεκρούς ή αγνοούμενους.
Για το τρέχον έτος 2021 στατιστικά παγκοσμίως οι περισσότεροι άνθρωποι φεύγουνε για οικονομικούς ή πολιτικούς λόγους από το Αφγανιστάν, από τη Συρία, από τη Μιανμάρ, από το νότιο Σουδάν, από την Κολομβία και από την Ερυθραία σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία. Προσφάτως, η αναμενόμενη αντεπίθεση των Ταλιμπάν δηλοί ότι τα κύματα των Αφγανών μεταναστών προς την Ευρώπη θα επανέλθουν στα υψηλά ποσοστά του παρελθόντος, φυσικά όσων καταφέρουν να φύγουν. Μάλιστα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ συστήνει από τον Αύγουστο τη μη-επαναπροώθηση όσων Αφγανών δεν έλαβαν άσυλο μέσα στο 2021. Η νεότευκτη Πρεσβεία του Αφγανιστάν στην Ελλάδα ίσως τελικά χρειαστεί να διαχειριστεί μια ειρηνική ανασυγκρότηση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι αιτούντες άσυλο ανέρχονται σε 2 εκατομμύρια εκπατρισμένους μόνο για το 2019, ενώ αυτή τη στιγμή εκκρεμούν 4.2 εκατομμύρια αιτήματα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, από τα 65 εκατομμύρια στους στατιστικούς δείκτες το 2016, τώρα φτάσαμε εσχάτως στα 80 εκατομμύρια εκπατρισμένων για το 2019, όπου το 40% περίπου 30 με 34 εκατομμύρια είναι παιδιά, ενώ μόνο 5.6 εκατομμύρια διασυνοριακοί επαναπατρίστηκαν και γύρισαν πίσω στη χώρα προέλευσης. Επίσης, 46 εκατομμύρια άνθρωποι είναι παγκοσμίως εσωτερικά εκτοπισμένοι πρόσφυγες. Στο Αφγανιστάν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εσωτερικά εκτοπισμένοι είναι 2.9 εκατομμύρια (2020) και μόνο φέτος 550.000 (2021) εκ των οποίων 120.000 Αφγανοί πολίτες μετακινήθηκαν προς την πρωτεύουσα Καμπούλ από τις αγροτικές περιοχές –οι 20.000 μόλις τον περασμένο Ιούλιο– ενώ το 80% των εσωτερικά εκτοπισμένων στο Αφγανιστάν είναι τα γυναικόπαιδα φυσικά υπό την απειλή του φόβου και της πείνας.
Τέλος, οι αιτούντες άσυλο στην Ευρώπη σχεδόν 1 εκατομμύριο άνθρωποι από το 2015 φαίνεται πως αυξήθηκαν εξαιτίας των πολιτικών μεταβαλλόμενων συνθηκών και της οικονομικής ύφεσης στην Ασία και ειδικότερα στη Μέση και Άπω Ανατολή, δείκτες αυξητικοί με ανοδική πορεία τα τελευταία έξι χρόνια. Καταληκτικά, για το 2021, στο πρώτο εξάμηνο μέχρι 15 Αυγούστου, η χώρα μας υποδέχτηκε 4.718 ανθρώπους, εκ των οποίων δια θαλάσσης 1.609 και χερσαίως 3.109 εκπατρισμένους. Την ίδια περίοδο δια θαλάσσης οι χώρες προέλευσης που κυριαρχούνε στην ελληνική έρευνα είναι το Αφγανιστάν σε ποσοστό 45%, η Σομαλία 24%, το Κονγκό 10%, η Παλαιστίνη 3% και το Καμερούν με μόλις 1%.
Tο Παρατηρητήριο της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο που εδρεύει στη Μυτιλήνη στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου από το 2017 καταγράφει τις προσφυγικές ροές προς τη χώρα μας, ιχνηλατώντας την ελληνική και τη διεθνή πολιτική για τη μετανάστευση που τώρα γίνεται επίκαιρη ενώπιον της νέας ανθρωπιστικής κρίσης. Πολλές χώρες ήδη ανακοίνωσαν ότι έκλεισαν τα σύνορά τους για τους πρόσφυγες ανάμεσά τους η Τουρκία, το Ουζμπεκιστάν αλλά και το Πακιστάν. Οι τελευταίες εξελίξεις στην κεντρική Ασία οδηγούν σε ένα καινούριο παγκόσμιο αδιέξοδο από τη στιγμή που η απάνθρωπη επιλογή των κλειστών συνόρων εφαρμόζεται για πρώτη φορά με συστηματικότητα.
Δημιουργός του άρθρου:
Η Γεωργία Τσατσάνη είναι φιλόλογος - συγκριτολόγος
