Αναβολή του διαγωνισμού για τις 73 άγονες ακτοπλοϊκές γραμμές

Αναστάτωση έχει προκαλέσει σε κατοίκους και φορείς της νησιωτικής Ελλάδας η αναβολή του δημόσιου διαγωνισμού του Υπουργείου Ναυτιλίας για τις 73 επιδοτούμενες άγονες ακτοπλοϊκές γραμμές, διάρκειας τεσσάρων ετών (1/11/2025 – 31/10/2029).

Ο διαγωνισμός, που είχε προκηρυχθεί στις αρχές Οκτωβρίου με στόχο να εγκαινιάσει ένα νέο, πιο σταθερό πλαίσιο λειτουργίας για τις γραμμές αυτές, μετατίθεται για τις 30 Δεκεμβρίου 2025, έπειτα από ένσταση ναυτιλιακής εταιρείας κατά συγκεκριμένων όρων της προκήρυξης.

Νέα καθυστέρηση και ανησυχία στα νησιά

Η εξέλιξη προκαλεί έντονο προβληματισμό σε νησιωτικές περιοχές που εξαρτώνται από τις επιδοτούμενες συνδέσεις, καθώς μια νέα καθυστέρηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε κενούς μήνες δρομολογίων.

Η αναβολή κατά ενάμιση μήνα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων παρατάσεων, αν υπάρξουν περαιτέρω νομικές εμπλοκές ή προσφυγές.

Τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα, η Λήμνος, ο Άγιος Ευστράτιος και η Φολέγανδρος είναι ανάμεσα στα νησιά που, σύμφωνα με πηγές του ακτοπλοϊκού κλάδου, κινδυνεύουν να μείνουν ακάλυπτα κατά τη χειμερινή περίοδο αν δεν υπάρξει άμεση λύση.

Το νέο πλαίσιο των τετραετών συμβάσεων

Η συγκεκριμένη προκήρυξη παρουσιάστηκε ως ένα σημαντικό βήμα εκσυγχρονισμού του συστήματος επιδότησης των άγονων γραμμών.

Για πρώτη φορά οι εταιρείες θα αναλαμβάνουν τη δρομολόγηση πλοίων για τετραετή περίοδο, αντί του ετήσιου κύκλου που ίσχυε μέχρι σήμερα, κάτι που επιτρέπει καλύτερο προγραμματισμό, σταθερότητα πληρωμών και δυνατότητα ένταξης νεότευκτων πλοίων κατά τη διάρκεια των συμβάσεων.

Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί για τις επιδοτήσεις ανέρχεται σε 668 εκατ. ευρώ για την τετραετία — δηλαδή 167 εκατ. ευρώ ετησίως, αυξημένο κατά περίπου 20 εκατομμύρια σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς (148 εκατ. ευρώ).

Πολιτικές διαστάσεις και προϊστορία

Το Υπουργείο Ναυτιλίας και προσωπικά ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας είχαν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο νέο πλαίσιο, κάνοντας λόγο για «μεταρρύθμιση που θα διασφαλίσει την απρόσκοπτη ακτοπλοϊκή σύνδεση των μικρών νησιών» και για ένα σύγχρονο μοντέλο θαλάσσιων συγκοινωνιών προς όφελος των επιβατών.

Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που η διαδικασία αυτή αντιμετωπίζει εμπόδια.

Το 2024, όταν υπουργός Ναυτιλίας ήταν ο Χρήστος Στυλιανίδης, δύο εταιρείες είχαν προσφύγει στην Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) κατά όρων της τότε προκήρυξης. Η ΕΑΔΗΣΥ είχε κάνει δεκτές τις προσφυγές, το Υπουργείο είχε καταθέσει προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο τελικά ακύρωσε την απόφαση της Αρχής — αλλά το αποτέλεσμα ήταν να μετατεθεί ο διαγωνισμός από τον Οκτώβριο 2024 στον Μάρτιο 2025.

Το διάστημα εκείνο, πολλά νησιά βρέθηκαν χωρίς σταθερή ακτοπλοϊκή σύνδεση, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα, που πέρασαν έναν από τους δυσκολότερους χειμώνες των τελευταίων ετών.

Τι μέλλει γενέσθαι

Αν και το Υπουργείο εκφράζει αισιοδοξία ότι ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί κανονικά στις 30 Δεκεμβρίου, οι τοπικοί φορείς ζητούν διασφαλίσεις για τη συνέχεια των δρομολογίων και τη σταθερή κάλυψη των άγονων γραμμών.

Η εμπειρία των προηγούμενων ετών έχει δείξει ότι κάθε καθυστέρηση ή νομική εμπλοκή μεταφράζεται σε πραγματικές δυσκολίες για κατοίκους, ασθενείς και επαγγελματίες που εξαρτώνται από τα πλοία αυτά για τις μετακινήσεις και την τροφοδοσία των νησιών.