Πολύ σοβαρό πρόβλημα με το Δημοτολόγιο και την αλλαγή του επωνύμου τους στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν οι Ελληνίδες που διαμένουν μόνιμα στην Γερμανία αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, έχουν εκεί παντρευτεί και κάνει την οικογένειά τους.
Στις χώρες αυτές, οι γυναίκες σύζυγοι, είθισται μετά τον γάμο να παίρνουν το επώνυμο του συζύγου τους με μια απλή δήλωση στο Ληξιαρχείο κατά την σύνταξη και καταχώρηση της ληξιαρχικής πράξης του γάμου τους.
Οι γυναίκες αυτές, πολλές από τις οποίες κάνουν και καριέρα στο εξωτερικό, γίνονται γνωστές με το συζυγικό επώνυμο, κάνουν παιδιά και κάποια στιγμή έρχεται η ώρα που θέλουν να καταχωρήσουν τα παιδιά τους και στα ελληνικά δημοτολόγια, να ανοίξουν οικογενειακή μερίδα στην Ελλάδα και εκεί αρχίζουν τα προβληματα.
Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, δεν προβλέπεται με τον γάμο η αλλαγή του επωνύμου της γυναίκας ή του άνδρα συζύγου. Μόνο με δήλωση στο ληξιαρχείο κατά τον γάμο, μπορεί ο καθένας από τους δύο να δηλώσει ότι επιθυμεί στο πατρικό του επώνυμο να προσθέσει και το επώνυμο του συζύγου του, αλλά μέχρι εκεί. Δεν μπορεί να αλλάξει και να πάρει μόνο το επώνυμο του συζύγου. Αυτό όμως είναι ένα γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτά που προβλέπονται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπου ο καθένας μπορεί να έχει όποιο επώνυμο θέλει και κυρίως το επώνυμο του συζύγου του μετά το γάμο.
Αποτέλεσμα αυτής της διαφοράς, είναι συνήθως οι γυναίκες σύζυγοι Γερμανών να έχουν άλλα στοιχεία και επώνυμο στην Γερμανία και άλλο επώνυμο στην Ελλάδα. Όταν, δε, έρθει η ώρα να καταχωρήσουν τις γεννήσεις των παιδιών τους, διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν, γιατί τα στοιχεία στην ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού μπορεί να μην ταιριάζουν με τα στοιχεία με τα οποία είναι καταχωρημένες στην Ελλάδα. Δηλαδή, αν η ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού αναφέρει το επώνυμο της μητέρας μετά το γάμο, τότε δεν θα υπάρξει η απαραίτητη ταυτοπροσωπεία των στοιχείων της μητέρας του ώστε να γίνει η καταχώρηση στην Ελλάδα. Πολλές, δε, γυναίκες στην πορεία αποκτούν και την γερμανική υπηκοότητα και το γερμανικό τους διαβατήριο φέρει άλλο επώνυμο από το ελληνικό.
Πώς αλήθεια πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτές τις περιπτώσεις; Τί μπορούν να κάνουν αυτές οι γυναίκες για να έχουν ταυτοπροσωπεία;
Έχει παρατηρηθεί ότι το πρόβλημα ξεκινά από την καταχώρηση του γάμου στο Ειδικό Ληξιαρχείο. Εκεί είναι που πρέπει να γίνει σωστά η καταχώρηση των στοιχείων. Θα πρέπει λοιπόν η πράξη του γάμου να συνταχθεί στο Ελληνικό Προξενείο ώστε να αναφερθεί ρητά, ότι η σύζυγος λαμβάνει το επώνυμο του συζύγου της και ότι στο εξής θα αποκαλείται με αυτό. Είναι σημαντικό να αναφερθεί η ιθαγένεια του συζύγου και αν έχει την ελληνική και την αλλοδαπή είναι προτιμότερο να αναφέρει την αλλοδαπή ή και τις δύο αν είναι εφικτό, διότι διευκολύνει την διαδικασία. Αυτό θα πρέπει να καταχωρηθεί και στο Ειδικό Ληξιαρχείο. Λογικά, μετά η διαδικασία θα πρέπει να είναι ομαλή. Αυτό δεν συμβαίνει όμως πάντα λόγω του ότι στην Ελλάδα δεν προβλέπεται η μεταβολή του επωνύμου λόγω γάμου και εν τέλει δεν καταχωρείται η αλλαγή στα πιστοποιητικά.
Αν, εν τέλει, δεν καταχωρηθεί το επώνυμο του συζύγου, τότε μόνο μέσω δικαστικής απόφασης μπορεί να γίνει η διόρθωση. Η διόρθωση αυτή μπορεί να γίνει στα στοιχεία του Ειδικού Ληξιαρχείου και στο Δημοτολόγιο. Δεν μπορεί να γίνει στην αλλοδαπή πράξη γάμου. Για αυτό και σε εκείνη θα πρέπει τουλάχιστον ρητά να αναφέρεται ότι η σύζυγος, μετά τον γάμο, λαμβάνει το επώνυμο του συζύγου της.
Αν η σύζυγος έχει λάβει και την αλλοδαπή υπηκοότητα, τότε η διαδικασία για την διόρθωση του επώνυμου μέσω της έκδοσης δικαστικής απόφασης είναι πιο εύκολη διότι αποκτάται ένα επιπλέον νομικό επιχείρημα για την ισχύ του αλλοδαπού δικαίου στην Ελλάδα.
Της Αναστασίας Μήλιου, δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω και ΣτΕ
Δημιουργός του άρθρου:
