Οι πολιτικές της ΕΕ και των κρατών μελών δεν είναι αρκετά φιλόδοξες για την επίτευξη του στόχου της ένωσης για μείωση της χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία κατά το ήμισυ έως το 2030, σύμφωνα με ακτιβιστές. Οι ίδιοι προειδοποιούν ότι χωρίς επαρκή δράση, οι άνθρωποι θα κινδυνεύσουν επίσης από τη μικροβιακή αντοχή.
Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών τα τελευταία χρόνια -όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και στην υγειονομική περίθαλψη των ζώων- έχει οδηγήσει ορισμένα βακτήρια στην ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής (AMR), που σημαίνει ότι τα αντιβιοτικά γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά κατά των λοιμώξεων.
Η παγκόσμια πανδημία COVID-19 «έδειξε και πάλι ότι η προοδευτική ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής αποτελεί τεράστιο κίνδυνο», δήλωσε σε πρόσφατη εκδήλωση ο Sascha Müller-Kränner, διευθυντής της ΜΚΟ Environmental Action Germany.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη χαρακτηρίσει την καταπολέμηση της ΑΜΡ ως προτεραιότητα. Στην εμβληματική της πολιτική για τα τρόφιμα, τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», έχει θέσει ως στόχο να μειωθούν στο μισό οι πωλήσεις αντιμικροβιακών ουσιών στην ΕΕ για τα εκτρεφόμενα ζώα έως το 2030.
Αυτός είναι «ένας καλός στόχος, ένας φιλόδοξος στόχος – η επίτευξή του θα ήταν η ευχή μας», δήλωσε η Reinhild Benning, υπεύθυνη εκστρατείας για τη γεωργία και τα τρόφιμα στην Περιβαλλοντική Δράση της Γερμανίας. «Αλλά δεν είναι τόσο εύκολο», πρόσθεσε. Πρόσφατες μελέτες, προειδοποίησε η Benning, προβλέπουν αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών στην Ευρώπη κατά σχεδόν 7% έως το 2030, λόγω της αυξημένης χρήσης στην κτηνοτροφία.
Ένας αδιάφορος κατάλογος;
Ως ένα μέσο που έχει οριστεί για τη μείωση της ΑΜΡ στα ζώα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) υπέβαλε πρόσφατα έναν κατάλογο αντιμικροβιακών ουσιών που θα πρέπει να προορίζονται μόνο για ανθρώπινη χρήση. Η Επιτροπή έχει υποστηρίξει τις συστάσεις του οργανισμού. Αν και χαιρέτισε το βήμα για την κατάρτιση ενός τέτοιου καταλόγου, η Benning δήλωσε ότι οι συστάσεις του ΕΜΑ δεν προχωρούν αρκετά.
«Σε αυτόν τον κατάλογο, μου λείπει η οπτική γωνία της ανθρώπινης ιατρικής και η οπτική γωνία της περιβαλλοντικής ιατρικής», είπε. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι ο κατάλογος δεν καταρτίστηκε με γνώμονα τη λεγόμενη προσέγγιση «One Health», δηλαδή την ιδέα της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης της υγείας του ανθρώπου, των ζώων και του περιβάλλοντος.
Η Benning ζήτησε να διευρυνθεί ο κατάλογος των αντιμικροβιακών φαρμάκων ώστε να συμπεριλάβει εκείνα που συνιστώνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) αλλά δεν έχουν υιοθετηθεί από τον ΕΜΑ.
Ωστόσο, δεν συμμερίζονται όλοι την άποψη των ακτιβιστών. «Πιστεύουμε ότι υπάρχει υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας στις δράσεις πολιτικής της ΕΕ για τη μείωση της χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία», δήλωσε στη EURACTIV η Roxane Feller, γενική γραμματέας της AnimalhealthEurope, μιας οργάνωσης που εκπροσωπεί τη βιομηχανία φαρμάκων για τα ζώα.
Η ίδια επεσήμανε ότι μια πρόσφατη έκθεση του οργανισμού φαρμάκων της ΕΕ (EMA) είχε ήδη διαπιστώσει συνολική μείωση των πωλήσεων κτηνιατρικών αντιβιοτικών κατά 42% στις πωλήσεις κτηνιατρικών αντιβιοτικών μεταξύ 2011 και 2020.
Η κ. Feller πρόσθεσε επίσης ότι η οργάνωσή της θα «αποδεχθεί τις επιστημονικές συμβουλές του ΕΜΑ» όταν πρόκειται για αντιβιοτικά που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση, προσθέτοντας ότι αυτό είναι «σύμφωνο με την προσέγγιση της ΕΕ «One Health» για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της μικροβιακής αντοχής».
Μείωση της ανάγκης χρήσης
Εν τω μεταξύ, το ερώτημα παραμένει πώς και σε ποιο βαθμό οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις μπορούν να μειώσουν τη χρήση αντιμικροβιακών ουσιών και σε ποιο βαθμό αυτές είναι απαραίτητες για την υγεία των ζώων. «Το να δουλεύουμε εντελώς χωρίς θεραπεία με αντιβιοτικά – αυτό είναι σημαντικό να το τονίσουμε – δεν είναι εφικτό», δήλωσε σε εκδήλωση ο αξιωματούχος του γερμανικού υπουργείου Γεωργίας Marcus Schick.
Στην περίπτωση «βακτηριακών λοιμώξεων που οδηγούν σε πόνο, ταλαιπωρία και ζημιές για τα ζώα», πρέπει να αντιμετωπίζονται, υποστήριξε. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι τέτοιες ασθένειες θα μπορούσαν να απειλήσουν και την ανθρώπινη υγεία μέσω των τροφίμων που παράγονται από τα ζώα.
«Προτιμούμε να επικεντρωθούμε στη μείωση της ανάγκης χρήσης αντιβιοτικών αντί να εξετάζουμε απλώς τη μείωση της χρήσης», υποστήριξε η Feller. Παράλληλα, καθώς δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα εναλλακτικές λύσεις για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων, τα αντιβιοτικά «θα παραμείνουν απαραίτητα (…) για την προστασία της υγείας και της ευημερίας των ζώων», πρόσθεσε.
Η Benning, εν τω μεταξύ, ζήτησε μια πιο διαρθρωτική προσέγγιση, υποστηρίζοντας ότι το ένα τρίτο της παγκόσμιας αύξησης της χρήσης αντιβιοτικών οφείλεται στη μετάβαση από την αγροτική στη βιομηχανική γεωργία, όπου «τα αντιβιοτικά συχνά αντιμετωπίζονται ως εισροή παραγωγής». Για να μειωθεί αποτελεσματικά η χρήση αντιμικροβιακών ουσιών, το γεωργικό σύστημα πρέπει επομένως να αλλάξει, κατέληξε.
Από Julia Dahm, EURACTIV.com, Μεταφρασμένο από Γεωργία Ευαγγελία Καραγιάννη
