Τα Αντικύθηρα, γνωστά στην αρχαιότητα ως Αίγιλεια, αποτελούν ένα μικρό ελληνικό νησί που βρίσκεται μεταξύ Κυθήρων και Κρήτης, κατέχοντας στρατηγική θέση στον θαλάσσιο διάδρομο που συνδέει τη Μεσόγειο με το Αιγαίο Πέλαγος. Ο οικισμός του νησιού έχει μακρά ιστορία, με στοιχεία κατοίκησης από τη Μινωική εποχή έως και την περίοδο του ύστερου Βυζαντίου.
Κύρια σημεία της Βυζαντινής Εποχής (5ος – 7ος αι.):
- Επανακατοίκηση μετά από αιώνες εγκατάλειψης: Μετά από μια μακρά περίοδο μη κατοίκησης (από τον 1ο αι. π.Χ.), τα Αντικύθηρα επανακατοικήθηκαν τον 5ο αιώνα μ.Χ., πιθανώς λόγω της ασφάλειας που προσέφερε το νησί κατά τις εισβολές στη στεριανή Ελλάδα.
- Αρχαιολογικά ευρήματα: Ανακαλύψεις όπως κεραμική, τάφοι και ληνός (πατητήρια κρασιού) αποκαλύπτουν την παρουσία ενός μικρής κλίμακας αγροτικού οικισμού. Η κεραμική περιλαμβάνει κυρίως θραύσματα αμφορέων τύπου LR2 και αγγεία της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου.
- Τύποι ταφών: Βρέθηκαν δύο τύποι τάφων:
- Με «πατούρα» (ο τάφος καλύπτεται με πλάκες στερεωμένες σε αυλακώσεις στο έδαφος).
- Με «εσοχή» (πλάκες στερεωμένες με κονίαμα).
- Χαρακτηριστικά ταφών: Οι τάφοι ήταν λαξευμένοι σε πέτρα, συχνά με προσανατολισμό ανατολή-δύση. Ορισμένοι χρησιμοποιήθηκαν για πολλαπλές ταφές, ενώ τα ευρήματα υποδεικνύουν την οικονομική δυσχέρεια της περιόδου.
- Θρησκευτικές παρατηρήσεις: Παρόλο που οι ταφές και τα ευρήματα όπως ένας χάλκινος σταυρός υποδεικνύουν την παρουσία χριστιανικής κοινότητας, δεν έχει βρεθεί βασιλική αυτής της περιόδου. Οι ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι η θρησκευτική εξάρτηση του νησιού ήταν είτε από την Κρήτη είτε από τα Κύθηρα.
Συμπεράσματα: Ο Βυζαντινός οικισμός στα Αντικύθηρα αντικατοπτρίζει ένα μικρό, αυτάρκες αγροτικό σύστημα με περιορισμένους πόρους, που λειτουργούσε ως καταφύγιο για τις οικογένειες της περιοχής. Η περαιτέρω ανάλυση οστών και ευρημάτων μπορεί να ρίξει φως στις οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις της περιόδου.
Το κείμενο για τον Βυζαντινό Οικισμό των Αντικυθήρων (5ος – 7ος αιώνας) περιλαμβάνεται στην ειδική έκδοση του περιοδικού Acta Terrae Septemcastrensis, τόμος V, αριθμός 1, του 2006. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε από το Bibliotheca Septemcastrensis XVII και φιλοξενήθηκε στο “Journal of Intercultural and Interdisciplinary Archaeology”. Οι συντάκτες του άρθρου είναι οι εξής:
- Nikoleta Pyrrou, από την 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας.
- Aris Tsaravopoulos, από την 26η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας.
- Cătălin Ovidiu Bojică, συνεισφέροντας στη μελέτη.
Η έρευνα συνδυάζει στοιχεία αρχαιολογικής έρευνας και ανάλυσης που φωτίζουν την ιστορία και τη σημασία του οικισμού των Αντικυθήρων κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Δημιουργός του άρθρου:
