Του Χρήστου Δεμέτη
Ψυχεδέλεια, μπλουζ, rock ‘n’ roll, φολκ, εικονοπλαστικοί στίχοι, εκρηκτική σκηνική παρουσία. Οι Doors με “ηγέτη” τον Τζιμ Μόρισαν, έναν από τους πλέον εκφραστικούς frontmen όλων των εποχών, “σημάδεψαν” τα 60s και άφησαν το ηχητικό τους στίγμα ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Η αρχή έγινε με το ομώνυμο άλμπουμ “The Doors”, που κυκλοφόρησε στις 4 Ιανουαρίου του 1967, την ίδια μέρα που έγινε και το πρώτο live των “Jimi Hendrix Experience”.
Ο Μόρισον παρουσίαζε εν μέσω “peace and love” κινήματος τους δικούς του αλληγορικούς στίχους, αποτίοντας φόρο τιμής στους αγαπημένους του, Dylan Thomas, Arthur Rimbaud και Charles Baudelaire, και καλώντας σε γενικότερη αμφισβήτηση και ανυπακοή.
Ο δίσκος ηχογραφήθηκε τον Αύγουστο του 1966 στο Sunset Sound Recorders του Hollywood σε παραγωγή του Paul A. Rothchild και επανεκδόθηκε σε μορφή CD στις 18 Ιουλίου 2000 από την EastWest με τις αρχικές, μη λογοκριμένες εκτελέσεις των “Break on Through” και “The End”.
Τα ιστορικά κομμάτια που περιλαμβάνονται στον δίσκο, “Light My Fire”, “The End”, “Whisky a Go Go”, προέκυψαν μέσα από τους πειραματισμούς και τα “τζαμαρίσματα” του συγκροτήματος όταν εμφανίζονταν στο κλαμπ “London Fog” του Λος Άντζελες το οποίο δεν προσέλκυε μεγάλο αριθμό πελατών.
Οι πειραματισμοί αυτοί ήταν που κέντρισαν το ενδιαφέρον του Τζακ Χόλτζμαν της Elektra Records, ο οποίος εκστασιασμένος από το πηγαίο ταλέντο αυτών των άγουρων εικοσάρηδων που έβλεπε μπροστά του, τους χάριζε το πρώτο τους συμβόλαιο. Οι ηχογραφήσεις του ντεμπούτου τους άρχισαν στις 24 Αυγούστου 1966, τρεις ημέρες αφού απολύθηκαν από το κλαμπ στο οποίο εμφανιζόταν λόγω των στίχων του τραγουδιού “The End”.
Όλα τα κομμάτια ηχογραφήθηκαν μέσα σε μία μόλις εβδομάδα, με τον Μόρισον να προλαβαίνει να καταστρέψει τον εξοπλισμό της μπάντας μετά από μια υπερβολική δόση LSD. Πρώτο single του δίσκου ήταν το “Break on Through” το οποίο όμως δεν έγινε δεκτό με θέρμη από το κοινό, καθώς δεν μπήκε ποτέ στο Top 100. Έτσι, ακολούθησε το “Light My Fire” το οποίο έφτασε στην κορυφή των charts των ΗΠΑ, πουλώντας πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα. Το κομμάτι είναι το πρώτο που έγραψε ο Robby Krieger, ενώ η αρχική διάρκειά του ήταν πάνω από 7 λεπτά, όπως το έπαιζαν δηλαδή στις live εμφανίσεις, χωρίς μπάσο, με το organ να συνοδεύει τη φωνή του Μόρισον που εμφανιζόταν σαν ένας σύγχρονος -για την εποχή του- καταραμένος ποιητής, μπροστά στο κοινό του. Ένα πραγματικό, ψυχεδελικό μανιφέστο.
Το “Break on Through” είναι σαφώς επηρεασμένο από το Shake Your Money-Maker των Paul Butterfield Blues Band και τους ήχους που διαμόρφωσαν και καθόρισαν την ταυτότητα της μπάντας.
Μαζί με τον δίσκο βέβαια ήρθαν στην επιφάνεια και ιστορίες… λογοκρισίας, μιας και η Electra εξ αρχής και “προληπτικά” αποφάσισε να αλλάξει τον στίχο “She Gets High” που ακουγόταν στην πρώτη ηχογράφηση του “Break On Through (To the Other Side)”, με την αρχική έκδοση να εμφανίζεται στην επανακυκλοφορία του δίσκου το 1999. Βέβαια ο Μόρισον στις ζωντανές εμφανίσεις άλλαζε τους στίχους, ή τραγουδούσε τους αρχικούς, κάτι που σταδιακά ενίσχυε όλο και περισσότερο τη φήμη των Doors.
Αυτή η συμπεριφορά του άλλωστε είχε οδηγήσει και στη σύλληψή του κατά τη διάρκεια της συναυλίας στη New Haven Arena του Connecticut στις 9 Δεκεμβρίου του 1967, όταν οι ένστολοι θεώρησαν πως ο performer απευθυνόταν σε αυτούς.
Το δε “Moonlight Drive” προέκυψε από αυτοσχεδιασμούς των Μόρισον και Ρέι Μάνζαρεκ το 1965 στη Venice Beach, όταν ήταν συμφοιτητές στη σχολή κινηματογράφου του UCLA. Ήταν να μπει στο “Doors”, ωστόσο κυκλοφόρησε στο “Strange Days”.
Το διασκευασμένο έργο των Kurt Weill και Bertolt Brecht, “Alabama Song (Whisky Bar)”, είναι μια ωδή στην παρακμή και μουσικά παραπέμπει στο κομμάτι που ανοίγει το “The Third Man” των Joseph Cotton και Orson Wells.
Στην έκδοση του άλμπουμ, ο Μόρισον αλλάζει τον στίχο “Show us the way to the next pretty boy” σε “Show me the way to the next little girl”, ωστόσο στις ζωντανές εμφανίσεις συνήθιζε να τραγουδά και τις δύο εκδοχές. Για τις ηχογραφήσεις, ο Ray Manzarek παίζει τόσο keyboards όσο και μπάσο.
Το κομμάτι ωστόσο που προκάλεσε τις περισσότερες αντιδράσεις και αναλύσεις, ήταν το “The End” που κλείνει και τον δίσκο, ενώ έκλενε και τις εμφανίσεις του συγκροτήματος. Οι στίχοι αναφέρονται στον θάνατο και προέρχονται από τα βιώματα του Μόρισον, με άμεσες αναφορές στην οικογένειά του και τον μύθο του Οιδίποδα. Μάλιστα, στο βιογραφικό του που συνόδευε την πρώτη κυκλοφορία, ο Μόρισον έγραφε πως οι γονείς του είχαν πεθάνει, κάτι που βέβαια δεν ίσχυε. Μουσικά, η μπάντα επηρεάστηκε εδώ από την ινδική μουσική.
Σε συνέντευξή του, ο Μόρισον είχε δηλώσει πως πράγματι, στο κομμάτι υπήρχε ο μύθος του Οιδίποδα. “Προφανώς και υπάρχει ομοιότητα, όμως κάθε φορά που το ακούω σημαίνει κάτι διαφορετικό για εμένα. Πραγματικά δεν ξέρω τι προσπάθησα να πω. Ξεκίνησε σαν ένα αποχαιρετιστήριο κομμάτι για ένα κορίτσι, και πλέον αντιλαμβάνομαι πως είναι ένα αντίο στην παιδικότητα. Για να πω την αλήθεια, το κομμάτι είναι οτιδήποτε θες εσύ να είναι”. Το “The End” άλλωστε φιγουράρει και στο soundtrack του “Αποκάλυψη Τώρα” του Francis Ford Coppola (κυκλοφόρησε το 1979, οκτώ χρόνια μετά τον θάνατο του Μόρισον), “ντύνοντας” τη πρώτη σεκάνς.
Η επιτυχία του πρώτου άλμπουμ έφερε άμεσα το δεύτερο, “Strange Days”, μέσα στο 1967, ενώ τον Ιούλιο του 1968 κυκλοφόρησαν το “Waiting For The Sun” που έφτασε στην κορυφή των charts. Το “The Doors” βρέθηκε στο νούμερο 42 στο Top 500 του Rolling Stone για τους καλύτερους δίσκους όλων των εποχών.
Κλείνουμε το άρθρο με την -ίσως- κορυφαία ζωντανή απογείωση του lizard King και της σπουδαίας παρέας του. Γιατί όπως κι ο ίδιος απήγγειλε, “Music is your only friend, Until the end”.
