Η Κυθηραϊκή Αδελφότητα της Σμύρνης έχει τις ρίζες της αρχικής της ίδρυσης στο μακρινό 1806, πριν καν ξεσπάσει στον ελλαδικό χώρο η ελληνική επανάσταση. Είναι γνωστό ότι η Σμύρνη βρισκόταν σε σταθερή πορεία ακμής τον 19ο αιώνα και σημαντικά μεταναστευτικά ρεύματα από τα νησιά του Αιγαίου, την Πελοπόνησσο και άλλες περιοχές εμπλούτισαν το ελληνικό στοιχείο της πόλης. Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι ο πληθυσμός των Κυθηρίων της Σμύρνης έφτασε στις αρχές του εικοστού αιώνα να αγγίζειτις 13.000 με 15.000. Για εκατό και πλέον χρόνια οι Κυθήριοι διατήρησαν το δικό τους σωματείο στην κοσμοπολίτικη Σμύρνη. Σας παραθέτουμε εδώ την συνοπτική ιστορία του τσιριγώτικου σωματείου όπως δημοσιεύθηκε στην «Κυθηραϊκή Επετηρίδα» του Διονυσίου Αλβανάκη, Β Τεύχος, 1912-13.
Η ἐν Σμύρνῃ Κυϑηραϊκή Ἀδελφότης
Ἢ ἐν Σμύρνῃ Κυϑηραϊκὴ Ἀδελφότης ἀποδεικνύεται ὑφισταμένη ἀπὸ τοῦ 1806, καϑ᾿ ὅσον εἰς τὸ «Κατάστιχον τῶν Ἀφιερωμάτων τῆς Αγ. Φωτεινῆς 1813 – 1818» ἀναγινώσκω τὴν ἑξῆς ἐγγραφήν. «Τὴν 24 Σεπτεμβρίου 1800 οἵ χριστιανοὶ ἀπὸ τὸ Τσιρίγο ἀφιέρωσεν εἷς τὴν ἐκκλησίαν τῆς ᾿Αγίας Φωτεινῆς γρ. 500 διὰ τὴν ἑορτὴν τῆς Μυρτιδιωτίσσης». Εἷς τὸ κατάστιχον ἀναφέρεται ὅτι «τῶ 1813 ὅ κὺρ Τζούλιος Μαρσέλλος ἀφιέρωσε μίαν εἶκόνα τῆς Κυϑηραϊκῆς γι τῆς Μυρτιδιωτίσσης τεϑείσης εἰς τὴν α΄ κολώναν μετὰ τὸν δεσποτικὸν ϑρόνον καὶ κανδῆλι μὲ λάμπαν καὶ 3 κηρία νὰ καίῃ ἀκοίμητα καὶ γρ. 500», ἀπὸ ἕτερον δὲ κατάστιχον τοῦ αὐτοῦ Ναοῦ ἐπιγραφόμενον «Κάσσα τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Αγίας Φιωτεινῆς» σελ. 2α, φαίνεται ὑπὸ ἡμερομηνίαν 24 Σεπτεμβρίου 1824 ἡ ἐγγραφή. «Σύναξις τῶν Τσιριγοτῶν Παναγίας τῆς Μυρτιδιωτίσσης γρ. 85», ἣ αὐτὴ εἴσπραξις δὲ ἀναφέρεται εἰς τὸ αὐτὸ βιβλίον τὴν αὐτὴν ἡμερομηνίαν τοῦ 1825 καὶ 1826, ὁπότε παύει ἣ χρῆσις τοῦ ρηϑέντος βιβλίου.
Ἥ ἀδελφότης αὕτη ἐξαχολουϑεῖ τελοῦσα τακτικῶς τὰς ἵεροτελεστίας τῆς Μυρτιδιωτίσσης, τοῦ Αγ. Σπυρίδωνος, καὶ τοῦ Αγ.Θεοδώρου μέχρι τοῦ 1843 ὁπότε καὶ συνεκλήϑη ἣ «᾿Ἰονικὴ ᾿Αδελφότης» ἐπ᾽ ἐνόματι τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου τῶν Μυρτιδίων, ἣ καὶ λαμπαδουχικὴ ἄλλως λεγομένη, συστήσασα καὶ ἰδίαν σφραγῖδα φέρουσαν εἷς τὸ μέσον τὴν εἰκόνα τῆς Μυρτιδιωτίσσης καὶ πέριξ τὴν ἐπιγραφὴν. «Ἰονικὴ ᾿Αδελφότης τῶν Μυρτιδίων 1843» τὴν δὲ 30 Σεπτεμβρίου 1864 ἐξέδωκαν ἐπὶ μονοφύλλου χάρτου τὸν κανονισμὸν αὐτῆς ἀποτελούμενον ἐξ ἑνὸς εἰσαγωγικοῦ κεφαλαίου, 23 ἄρϑρ. καὶ ἑνὸς ἀκροτελευταίου. Ἢ ᾿Ἰονικὴ αὕτη ἀδελφότης͵ εἰς ἦν ἐλάμβανον μέρος, ὡς μέρη ἐκτὸς τῶν ᾿Επτανησίων και οἷ “Ανδριοι καὶ Τήνιοι, διετηρήϑη μέχρι τῆς της 27ης Σεπτεμβρίου 1886, ὁπότε διελύϑη λόγῳ τῆς μεγάλης ἐλαττώσεως τῶν αδελφῶν ἣ δὲ περιουσία αὑτῆς συγκειμένη ἐκ λιρ. 79 ἔμενεν κατατεϑειμένῃ εἷς τὸ ταμεῖον τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγ. Φωτεινῆς τόκον 5% ἀπὸ 21 ᾿Απριλίου 1871. Τὴν 28 Δεκεμβρίου 1886 συνεστήϑη ἡ «Κυϑηραϊκὴ ᾿Αδελφότης Παναγία ἡ Μυρτιώτισσα» ἀναγνωρισϑεῖσα ὡς διάδοχος τῆς διαλυϑείσης ᾿Ιονικῆς δυνἄμει ἐγγράφου τῶν μελῶν αὐτῆς, πρὸς τὴν ᾿Εφορίαν τοῦ ναοῦ Αγ. Φωτεινῆς, μετὰ μακρὸν δὲ ἀγῶνα ἐκ μέρους τῆς δυστροπούσῃς τότε ἐφορείας τῆς Ἄγ. Φωτεινῆς, ἔλαβεν ἣ Κυϑηραϊκὴ Ἀδελφότης χρεωστικὸν ἐπ᾿ ὀνόματί της καταχωρηϑὲν ἐν τῷ κώδικι τῆς ἐκκλησίας τὴν 5 Ἰουνίου 1891 ὑπ᾽ ἀριϑ. 214 διὰ λιρ. Ὅϑωμ. 71 καὶ τῶν καϑυστερουμένων τόκων αὐτῶν λιρ. Ὄϑωμ. 50. Καὶ τὰς μὲν 30 λίρας τῶν καϑυστερουμένων τόκων ἐπλήρωσαν εἰς τὸν αὐτὸν Ναὸν λόγῳ καϑυστερουμένων ἐξ ἱεοοτελεστιῶν τὰς δὲ 20 προσέφερεν ἣ ἀδελφότης εἰς τὸ Κεντρικὸν Παρϑεναγωγεῖον ὡς δωρεάν, διὰ δὲ τῶν ἔκτοτε τόκων τοῦ χρεωστικοῦ τελεῖ ἐτησίως δύο ἑορτὰς τὴν τῆς Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης τὴν 24 Σεπτεμβρίου καὶ τὴν τοῦ “Αγίου Σπυρίδωνος τὴν 12ην Δεκεμβρίου, ἔκτοτε δὲ ἄρχεται ἣ τακτικὴ λειτουργία τῆς μέχρι σήμερον ὑφισταμένης Κυϑηραϊκης ἀδελφότητος.
Γενομένης τῆς 1ης Συνελεύσεως τῆς ᾿Αδελφότητος ἐξ 115 μελῶν τὴν 28 Δεκεμβρίου 1886 ἐν τῇ αἰϑούσῃ τῆς Φιλεκπαιδεὺτικῆς ᾿Αδελφότητος «Ὅμηρος» ἐτέϑησαν αἱ ϑεμελιώδεις βάσεις τοῦ σκοποῦ τῆς ἱδρύσεως τῆς Κυϑηραϊκῆς ᾿Αδελφότητος αἵτινες καὶ μέχρι σήμερον διατηροῦνται, καὶ ἐλελέγησαν ὡς προσωρινοὶ ἐπίτροποι οἵ κ.κ. Ἴω. Κατσούλης, Π. Παππαδόπουλος, Γ. Μαυρομμάτης, Π. Μασσέλος, Ι. Μηλάνος, Μ. Καρύδης, Π. Τσιτσίλιος, Κ. Βενέρης, Ν. Τρεβεδιός, Ἴω. Ἔμμ. Κοντολέων, Π. Λύκος, καὶ Ἰ. Καλληγέρης, πρὸς οὕς ἀνετέϑη ἣ σύνταξις τοῦ κανονισμοῦ καὶ ἧ προσωρινὴ διαχείρισις μέχρι τῆς ἐκλογῆς τοῦ ὁριστικοῦ Συμβουλίου.
Τὴν 25 ᾿Ιανοναρίου 1881 συνελθόντων πάλιν τῶν μελῶν ἐν τῇ αἴϑούσῃ τῆς Φιλεκπαιδευτικῆς, ᾿Αδελφότητος « Ὅμηρος» ἣ συντακτικὴ ἐπιτροπὴ ὑπέβαλλεν τὸν καταρτισθέντα ὑπ᾽ αὐτῆς κανονισμὸν ἐξ 25 ἄρϑρ. ὅστις καὶ ἐγένετο παμψηφεὶ δεκτὸς ὑπὸ τῶν μελῶν, προβάντων ἀμέσως καὶ εἰς τὴν ἐκλογὴν τοῦ πρώτου Διοικητικοῦ Συμβουλίου. Τὸ αὐτὸ ἕτος ἀνεγνωρίσϑη ἡ ἀδελφότης διὰ Βασιλικοῦ Διατάγματος δημοσιευϑέντος τὴν 6 Αὐγούστου 1887 εἰς τὸ ὑπ᾽ ἀριϑμ. 219. (Μέρος Α΄) φύλλον τῆς ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως, ὁρίζοντος δὲ χρονικὸν διάστημα μίαν πενταετίαν. Κατὰ τὴν εἰκοσιπενταετηρίδα τῆς Α Μ, τοῦ Βασιλέως τῶν Ἑλλήνων Γεωργίου τοῦ Α΄ ἀντεπροσωπεύϑη ἧ ἀδελφότῃς ὑπὸ τοῦ κ΄ Σπυρίδωνος Κοντολέοντος ἰατροῦ καὶ ὑφηγητοῦ τοῦ Ἔϑνικοῦ Πανεπιστημίον. Τὴν 17ην Ἰουλίου 1892 ἐτροποποιήϑη ὁ κανονισμὸς καὶ ἐγένενο νέος ἐξ ἄρ. 34.
Κατὰ τοὺς σεισμοὺς τῆς Ζακύνϑου τοῦ 1893 ἣ Κυϑηραϊκὴ᾿Αδελφότης δι᾽ ἐράνων τῶν μελῶν αὐτῆς παρέδωκε τῷ τότε Γεν. Προξ. τῆς Ἑλλάδος κ. Φίλωνι, εἰκοσόφραγκα 21 ὅπως ἀποσταλῶσιν εἷς τὴν. ἐν ᾿Αϑήναις κεντρικὴν ἐπιτροπὴν τῶν ἐράνων.
Τὴν 1ην Σεπτεμβρίου 1900 ἐτροποποιήϑη ὃ Κανονισμὸς καὶ ἐγένετο ἐξ ἄρϑ. 54.
Τὴν 23 ᾿Απριλίου 1907 ἐγένετο ὑπὸ τῆς ᾿Αδελφότητος ἐκδρομὴ εἰς Κύϑηρα δι᾽ ἰδιαιτέρου ἀτμοπλοίου εἰς ἣν ἔλαβον μέρος περὶ τοὺς 190 ἐκδρομεῖς.
Τὴν 10 Φεβροναρίου 1908 ἐτροποποιήϑη ὁ κανονισμὸς καὶ ἐγένετο νέος ἐξ ἄρϑρ. 57 καὶ ἑνὸς ἀκροτελευταίου, ἐνεκρίϑη δὲ διὰ Βασιλικοῦ Διατάγματος τῆς 3ης ᾿Απριλίου 1908 καταχωρηϑέντος εἰς τὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως.
ΠΡΟΕΔΡΟΙ τῆς ᾿Αδελφότητας ἀπὸ τοῦ 1887 ῏1910 ἔχρημάτισαν οἱ ἕξῆς: Γ. Πισσάνος, Π. Τσιτσίλιος, Μ. Τριφύλλης, Π. Αρώνης, Γ. Μαυρομμάτης, Μ Καλλιγέρης, Δ. Ἰ. Στάης, Ἰ. Κορώνης.
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΣ, οἱ Ν. ᾿Ανδρεαδάκης, Π. Ταμβάκης, Γ΄. Κοντολέων, Π. Τσιτσίλιος, Βρ. Κοντολέων, Ἰ. Μιλάνος, Ἰ. Καλλιγέρης, Α. Καλλιγέρης, Θ. Τριφύλλης, Δ. Ἰ. Στάης, Α. Θ. Στρατηγός.
ΤΑΜΕΙΕΣ, οἱ Π. Θ. ᾿Αρώνης, Ι. Μιλάνος, Μ. Ταμβάκης, Β. Γλυτσός, Γ. Σκλάβος, Π. Α. ᾿Αρώνης καὶ Κ. Χανιώτης.
Παραθέτουμε εδώ την πλήρη έκδοση:
