Τεράστιες αδυναμίες στην πρόληψη, στον εντοπισμό και στην τιμωρία του ξεπλύματος χρήματος στην Ελλάδα, εντοπίζει έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης που συντάχθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής και την οποία παρουσιάζει κατ΄αποκλειστικότητα στο πρώτο του τεύχος το «Δικαστικό Ρεπορτάζ».
Η έκθεση, η οποία αξιολογεί το πώς η Ελλάδα εφαρμόζει την 4η Κοινοτική Οδηγία για την πρόληψη της χρήσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (Οδηγία ΕΕ 2015/849), εμπεριέχει διαπιστώσεις που αποκαλύπτουν σημαντικά κενά και κατακερματισμένες διαδικασίες, που δεν είχαν αναδειχθεί το 2019, όταν η Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης (FATF), ο αρμόδιος διεθνής φορέας για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος, είχε αξιολογήσει την Ελλάδα.
Το εξαιρετικά ανησυχητικό, όπως αναφέρει το “Δικαστικό Ρεπορτάζ”, είναι πως το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή φέρνουν στο φως σοβαρά προβλήματα στην καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος που εκθέτουν φορείς όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, η Αρχή για το Ξέπλυμα και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, οι οποίοι είναι οι πλέον αρμόδιοι για να εντοπίζουν και να τιμωρούν το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Η αξιολόγηση της χώρας μας, πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τη μεθοδολογία που έχει αναπτύξει το Συμβούλιο της Ευρώπης για αυτόν το συγκεκριμένο σκοπό, η οποία εξετάζει τρόπους με τους οποίους τα κράτη μέλη εφαρμόζουν επιλεγμένες διατάξεις της 4ης Κοινοτικής Οδηγίας για το ξέπλυμα χρήματος.
“Παρωχημένο το πλαίσιο ελέγχων της ΤτΕ”
Αναφορικά με τους ελέγχους της Τράπεζας της Ελλάδος για το ξέπλυμα χρήματος και τις ρυθμιστικές απαιτήσεις που έχει θέσει η κεντρική τράπεζα, η έκθεση προχωρεί σε ανησυχητικές διαπιστώσεις, καθώς, σύμφωνα με το “Δικαστικό Ρεπορτάζ” εμφανίζει ως παρωχημένο το πλαίσιο.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, οι αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος που εφαρμόζουν οι εποπτευόμενες οντότητες, δεν λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις μετά το 2009! «Η απουσία τακτικών ενημερωμένων πληροφοριών σχετικά με την εκτίμηση επιχειρηματικού κινδύνου των επιμέρους χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι επιζήμια», σημειώνεται με νόημα.
Μάλιστα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, παρά τις προβλέψεις για ένα ευρύ φάσμα κυρώσεων που προβλέπονται από τον νόμο, η ΤτΕ έχει υιοθετήσει τις πλέον χαμηλές ποινές στις περιπτώσεις που εντόπισε νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
Συγκεκριμένα, από τις 14 επιτόπιες επιθεωρήσεις που διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος από το 2017 έως το 2019, διαπιστώθηκαν σε όλες τις περιπτώσεις παραβάσεις του ρυθμιστικού πλαισίου, 62 στο σύνολο. Για αυτές, επιβλήθηκαν 22 πρόστιμα σε πιστωτικό ίδρυμα, φυσικά πρόστιμα, ασφαλιστικές εταιρείες και ανταλλακτήρια συναλλάγματος, καθώς και 42 διορθωτικά μέτρα σε τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και ανταλλακτήρια συναλλάγματος.
Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στο Πιστωτικό Ίδρυμα κυμαίνονται από 27.500 έως 470.000 ευρώ, ενώ τα πρόστιμα στα φυσικά πρόσωπα από 10.000 έως 390.000 ευρώ. Σύμφωνα με την έκθεσή τους, οι αξιολογητές εκφράζουν αμφιβολίες ως προς το εάν τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στο πιστωτικό ίδρυμα μπορούν να θεωρηθούν αποτρεπτικά.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν επιβάλλει κυρώσεις
Τα κλιμάκια ελέγχου στέκονται και στο γεγονός ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν επιβάλλει κυρώσεις για την καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, αλλά επιβάλλει διορθωτικά μέτρα.
Το 2020 επιβλήθηκαν 11 τέτοια διορθωτικά μέτρα σχετικά με ευρήματα του 2019, το 2019 δεν επιβλήθηκε κανένα, το 2018 ένα και το 2017 δύο διορθωτικά μέτρα.
Οι ελεγκτές, μάλιστα, διαφωνούν με την θέση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ότι τα μέτρα αυτά είναι επαρκή. “Δεδομένου του συνολικού αριθμού των επιθεωρήσεων που διενήργησε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς από το 2017 (36 επιτόπιες και 394 μη επιτόπιες επιθεωρήσεις), ο συνολικός αριθμός των διορθωτικών μέτρων (14 συνολικά) φαίνεται να είναι αρκετά χαμηλός για να δείξει ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς λαμβάνει αποτελεσματικά διορθωτικά μέτρα”, σημειώνεται στην έκθεση.
Ειδικό βάρος, όπως αναφέρει το Δικαστικό Ρεπορτάζ, δίνει η έκθεση στο επίπεδο κατανόησης των κινδύνων της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας από τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις και επαγγέλματα. «Συνολικά, οι δικηγόροι, οι κτηματομεσίτες, οι έμποροι αγαθών υψηλής αξίας και οι μη ορκωτοί λογιστές, δείχνουν πιο ανεπαρκή κατανόηση των κινδύνων. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη καθοδήγηση για αυτούς τους τομείς όσον αφορά στη διενέργεια εκτίμησης κινδύνου στο επίπεδο της οντότητας», σημειώνεται στην έκθεση.
Μεταξύ άλλων, τα κλιμάκια του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής διαπίστωσαν «ευρεία σύγχυση» σχετικά με την έννοια του όρου χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, με τις ελληνικές αρχές να τη συσχετίζουν αμιγώς με την μεταναστευτική κρίση. «Κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση της ξένης τρομοκρατίας και εσωτερικοί κίνδυνοι αγνοούνται σε μεγάλο βαθμό», σημειώνει η έκθεση.
Πρόστιμα άνω του 1 εκατ. σε παρόχους ιντερνετικού τζόγου και καζίνο
Για την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων, σημειώνεται πως κατά την περίοδο 2017-2019 επέβαλε 14 πρόστιμα συνολικού ποσού άνω του 1 εκατ. ευρώ, σχετικά με παραβιάσεις του κανονιστικού πλαισίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Συγκεκριμένα, 15 πρόστιμα(περίπου 950.000 ευρώ) επιβλήθηκαν σε διαδικτυακούς παρόχους υπηρεσιών τζόγου, κυρώσεις σε 4 επιχειρήσεις καζίνο (64,000 ευρώ) και ένα πρόστιμο σχετικό με ηλεκτρονικά παιχνίδια ψυχαγωγίας(1.500 ευρώ).
